نویسنده: دکتر مجتبی امین زاده
استمنا یا خود ارضایی چیست و در کودکان از چه سنی شروع می شود؟
راجع به استمنا یا خود ارضایی، در تمام جوامع بشری، ملل و اقوام با فرهنگ های مختلف، بحث بسیار صورت گرفته است، این نشان از عالم گیر بودن این مسئله دارد.طبق تعریف، استمنا، نوعی مالش و تحریک مکانیکی در دستگاه تناسلی است که در بچه ها و بزرگ ترها صورت می گیرد، برخی از کودکان، با تحریک ناحیه ی تناسلی و خود ارضایی به لذت و تخلیه ی جنسی می رسند. در کودکان، خود ارضایی به علت کنجکاوی و کاوش ناحیه ی تناسلی شروع می شود. هر چند در نوجوانان و بزرگ ترها که به مرحله بلوغ رسیده اند، خود ارضایی، همراه با تخیلات و تفکرات جنسی و به منظور ارضای غریزه ی جنسی صورت می گیرد.
ولی در کودکان خود ارضایی، بدون تخیلات و تصورات جنسی و صرفاً جهت تخلیه ی هیجانی و کسب لذت و رفع تنش صورت می گیرد.
خود ارضایی در کودکان، معمولاً غیرارادی و بدون برنامه ریزی قبلی است و حتی ممکن است، بدون شرم و در حضور دیگران صورت گیرد.
بررسی زندگی کودکان نشان می دهد که در شیر خواران بازی با اعضای تناسلی، بخشی از رشد طبیعی است. بر طبق نظرات هارلو در میمون ها ، تعامل با مادر و هم سالان برای رشد رفتار جنسی مؤثر در بزرگ سالی، ضروری است. این یافته با اجتماعی شدن بهنجار کودکان ارتباط دارد . تحقیقات نشان داده است که خودانگیزی جنسی در دوران شیرخواری و کودکی شایع است. کودک همان طور که در عمل، انگشتان و دهان خود را کشف می کند، یاد می گیرد که در مورد دستگاه تناسلی خود نیز چنین کند.
در 15 تا 19 ماهگی، هر دو جنس، خود انگیزی تناسلی ( genital self-stimulation) را آغاز می کنند. احساس لذت از تماس ملایم ناحیه ی تناسلی حاصل می شود. این احساسات به همراه میل عادی برای کاوش بدن، سبب علاقه ای طبیعی به لذت خودارضایی در این دوره می شود. توجه کودک به دستگاه تناسلی خود که اغلب ناشی از کنجکاوی و کاوش است، امری نسبتاً شایع است. آمار کشورهای غربی میزان خود ارضایی را در حدود یک سوم کودکان کم تر از 10 سال می دانند .
در تحقیقی که در یک کلینیک آمریکایی روی 280 پسر و 300 دختر 2 تا 5 ساله که تحت نظر بوده اند، ملاحظه شد که 34 درصد پسران و 21 درصد دختران تنها دچار خود ارضایی یا دستکاری دستگاه تناسلی هستند. این آمار ( در جوامع غربی) در سنین بالاتر و اواسط دبستان افزایش چشمگیر داشته و حتی تا 60 درصد گزارش شده است.
در کدام یک از کودکان خود ارضایی کم تر است؟
اکثر کودکان در دوره ای از سنین رشد، آلت تناسلی خود را از روی کنجکاوی دستکاری می کنند ولی تعدادی از آن ها خود ارضایی می کنند.سرگرمی اصلی و بهتر بگوییم، شغل اصلی کودکان، بازی است. کودکان با انجام دادن بازی های متنوع و مفرح، به شادی و لذت می رسند. بهترین تفریح و لذت کودکان، بازی کردن است. بازی کودکان آن قدر مهم است که ائمه ی اطهار در روایات برای تأکید می ورزند:
امام صادق (ع) می فرماید:
« کودکان بایستی هفت سال بازی کنند و هفت سال کتاب بیاموزند و هفت سال حلال و حرام خدا را یاد بگیرند».
کودکانی که با انجام بازی های مختلف، داشتن دوستان و هم بازی های خوب، داشتن اسباب بازی ها و سرگرمی های متنوع، رفتن به پارک، شرکت در کلاس های ورزشی، رفتن به مهد کودک، سرگرم می شوند و تمام وقت شان پر می شود، دیگر مجالی برای خود ارضایی پیدا نمی کنند.
اصطلاح جالبی که والدین برای خود ارضایی فرزندان شان به کار می برند، این است که می گویند: « فرزندم با خودش بازی می کند» که دقیقاً درست می گویند.
اگر کودک با بچه های هم سن وسالو خود مثلاً با بچه های مهد کودک، بچه های فامیل، بچه های همسایه و دوستان، هم بازی شود و از بازی با آن ها لبریز از شادی و لذت شود، دیگر دلیلی ندارد و اصلاً فرصتی پیدا نمی کند که به خود مشغول شود یا با خودش بازی کند و از خودش لذت ببرد.
کودکانی که هم بازی کم دارند یا ندارند، والدین باید این خلأ را با هم بازی شدن با آن ها یا بردن آن ها به پارک و شهربازی جبران کنند.
چه کودکانی بیش تر خود ارضایی می کنند؟
هر چند عامل اصلی خود ارضایی، در کودکان نامشخص است، ولی یک سری عوامل جنسی و تربیتی در خود ارضایی دخیل هستند که در ذیل، به برخی از آن ها اشاره می شود:1. وجود انگل های روده ای
بعضی از کودکان انگل روده ای مثل کرمک ( اکسیور) دارند. هنگام شب، کرمک از داخل روده به خارج مقعد حرکت می کند و سبب التهاب و خارش ناحیه مقعد و اطراف دستگاه تناسلی کودکان می شود. کودکان با خارش این ناحیه، سبب تحریک ناحیه ی تناسلی و احساس لذت می کنند که خود می تواند مقدمه ای جهت شروع خود ارضایی شود.2. عفونت های ادراری
کودکان، خصوصاً دختران، به علت کوتاهی مجرای ادراری، مستعد عفونت های ادراری هستند. عفونت باعث التهاب و احساس سوزش و خارش ناحیه تناسلی می شود و ممکن است کودکان با خاراندن این ناحیه به احساس لذت برسند. تکرار این مسئله ممکن است ایجاد خود ارضایی در کودکان کند.3. عدم رعایت بهداشت پس از دفع مدفوع
کودکان و خصوصاً دختران ( به علت نزدیکی مقعد و آلت تناسلی) در صورتی که پس از دفع مدفوع، شستشو و نظافت کامل صورت نگیرد، ممکن است باقیمانده ی مدفوع، باعث ایجاد التهاب، سوزش و خارش این ناحیه را فراهم کند و کودک با خاراندن مکرر این ناحیه و احساس لذت، دچار خود ارضایی شود.4. نوازش های بی مورد و غلط
بعضی از مادران یا پرستاران برای خندان کودکان، شدیداً آن ها را قلقلک می دهند. نوازش زیاد از حد ناحیه شکم، ناحیه تناسلی و کشاله ی ران ها می تواند ایجاد تحریک ناحیه ی تناسلی و احساس لذت در کودک شود و زمینه را برای شروع خود ارضایی فراهم کند.5. مالش دادن بدن
حرکاتی مانند خوابیدن روی شکم و مالیدن خود به زمین یا روی اشیای سخت مثل عروسک، تشک و بالشت، در کودکان امری عادی و معمولی است. هر چند این حرکات بیش تر اتفاقی و جهت سرگرمی و بازی انجام داده می شود ولی در صورت عدم ممانعت والدین و اصطکاک و مالش افراطی ناحیه تناسلی، کودکان ممکن است به تحریک جسنی برسند و تشویق به تکرار این کار شوند و نهایتاً منجر به خود ارضایی شود.6. دست کاری آلت تناسلی
بعضی از کودکان به صورت ناخودآگاه، دست در شلوار خود می کنند و دایماً با آلت تناسلی خود بازی می کنند. در صورت عدم پیشگیری والدین از این کار، استمرار و دستکاری مکرر آلت تناسلی توسط کودکان، می تواند باعث تحریک آن ها و خود ارضایی شود.7. بیماری پوستی و قارچی ناحیه تناسلی
وجود بیماری های پوستی مثل کهیر روی اعضای تناسلی یا وجود ناراحتی های قارچی ( مثل کاندیدا) در ناحیه ی تناسلی، می تواند ایجاد التهاب و خارش و در صورت عدم درمان و استمرار، ایجاد خود ارضایی کند.8. شست و شوی افراطی ناحیه ی تناسلی
بعضی از والدین، خصوصاً آن هایی که وسواس دارند، ممکن است جهت شست و شوی کودکان در دست شویی یا حمام، بیش از حد وسواس به خرج دهند. تماس و لمس بیش از اندازه ی دست با آلت تناسلی کودکان ممکن است باعث تحریک جنسی آنان شود.9. موجه شدن با صحنه های جنسی
کودکانی که شاهد روایط جنسی والدین هستند یا صحنه های مستهجن و زشت جنسی را از طریق دیدن فیلم های سکسی مشاهده می کنند و هم چنین کودکانی که مورد سوء استفاده ی جنسی، توسط کودکان دیگر یا بزرگ سالان قرار می گیرند، بیش تر مستعد انجام دادن خودارضایی هستند.10. محرومیت از محبت والدین
کودکانی که به هر دلیل، مثل فوت والدین، جدایی و طلاق، غیبت های طولانی والدین در منزل، بیماری های جنسی و روحی شدید آن ها از عاطفه ، عشق و محبت والدین، خصوصاً مهر مادری محروم باشند و جام وجودشان از عشق و محبت والدین لبریز نشود، منزوی و تنها می شوند، این کودکان، عشق و محبت را در خود جست و جو می کنند و دچار خود دوستی ( Self Love) می شوند و برای تسکین و آرامش خود، راهی جست و جو می کنند که یکی از این راه ها، خود ارضایی است.11. کودکان منزوی و تنها
کودکانی که نتوانند با اجتماع ارتباط برقرار کنند یا نتوانند با کودکان هم سن و سال خود رابطه ی دوستی برقرار کنند و از بازی با دوستان و اسباب بازی های خود، به لذت و شادی نرسند یا به نوعی هم بازی ندارند، احساس ناکامی و طرد شدگی و سربار و زائد بودن می کنند و فکر می کنند کسی آن ها را دوست ندارد.برای این که این کودکان، رنج ناشی از تنهایی را کاهش دهند به دنبال راهی جهت کسب لذت بر می آیند که آسان ترین راه کسب لذت خود ارضایی است.
12. کودکان مضطرب
کودکانی که به هر دلیل دچار اضطراب جدایی، اضطراب امتحان، ترس از مدرسه، ترس از جمع و انواع فوبیا و ترس های بیمارگونه می شوند، برای رهایی از این اضطراب ها و ترس ها و رفع تسکین الام خود، ممکن است به خود ارضایی روی آورند.13. کودکان عصبی
کودکانی که با هر مسئله ای، عصبی و ناگهان دچار انفجار هیجانی می شوند برای این که از زیر بار فشار این هیجان رهایی پیدا کنند، به گفته ی فروید، دچار خود ارضایی اضطراری می شوند.عوارض خود ارضایی چیست؟
والدین بسیاری را می بینیم که با وحشت و نگرانی همراه با فرزندشان که خود ارضایی می کند، به کلینیک مراجعه می کنند و از این می ترسند که فرزندشان دچار عوارض جسمی و روحی شود. می پرسند آیا در آینده دچار انحراف اخلاقی و جنسی می شود؟ آیا این مسئله تا بزرگ سالی ادامه پیدا می کند؟ آیا فرزندشان کور یا عقیم می شود؟ و صدها سؤال دیگر...از قدیم الایام، عوام اعتقاد داشتند که خود ارضایی، باعث کوری، عقیمی و ناتوانی جنسی، دیوانگی و جنون، کم خونی، دردهای مفصلی و صدها بیماری دیگر می شود.
هر چند امروزه ثابت شده است که هیچ کدام از بیماری های فوق در اثر خود ارضایی ایجاد نمی شود، ولی والدین حق دارند که نگران سلامتی فرزندشان باشند و به بی ضرر بودن خود ارضایی شک داشته باشند چون در عمل و در کلینیک با جوانانی مواجه می شویم که خود ارضایی را از دوران کودکی شروع کرده اند، ولی چون با این مسئله برخورد مناسب و درمان درستی صورت نگرفته است، خود ارضایی تا دوران نوجوانی و جوانی ادامه یافته و فرد را دچار مشکلات و عوارض جسمی و خصوصاً روحی مثل، کاهش اعتماد به نفس، افت تحصیلی، اضطراب و افسردگی شدید کرده است.
در ذیل، به برخی از عوارض خود ارضایی اشاره می کنیم:
1. عفونت های ادراری:
چون خود ارضایی ممکن است به دفعات و در شرایط غیر بهداشتی انجام داده شود، ممکن است باعث عفونت ادراری خصوصاً در دختران، شود.2. آسیب به آلت تناسلی:
دستکاری زیاد آلت تناسلی و گاهی استفاده از اشیا و وسایل، جهت ایجاد تحریک، ممکن است به آلت تناسلی (خصوصاً در دختران) آسیب برساند.3. انزوای اجتماعی:
کودکی که از طریق خود ارضایی به لذت می رسد، دیگر تلاشی جهت ارتباط با اجتماع از خود بروز نمی دهد. وقتی فرد به راحتی و بدون این که تلاشی بکند، خودش را ارضا می کند، دیگر روابط با دیگران برایش لذت بخش نخواهد بود و از اجتماع گریزان می شود.4. اعتماد به نفس پایین:
وقتی فرد احساس می کند مثل بقیه ی افراد نمی تواند با دیگران ارتباط برقرار کند و از این ارتباط دوستانه لذت ببرد و تنها از طریق خود ارضایی به لذت می رسد، احساس کهتری و بی کفایتی می کند، اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و به دیگران که زندگی طبیعی و پرنشاطی دارند، حسادت می ورزد.5. ترسو و خجالتی بودن:
اکثر افرادی که خود ارضایی می کنند افرادی کم رو و خجالتی اند، چون می ترسند مورد تأیید و قبول جمع قرار نگیرند و از طرف دوستان شان طرد شوند، از شرکت در اجتماعات، بازی های گروهی و فعالیت های جمعی پرهیز و اجتناب می کنند و روز به روز منزوی تر و تنهاتر می شوند.6. کاهش تمرکز و افت تحصیلی:
چون فردی که مکرراً خود ارضایی می کند، دچار اشتغال فکری شدید راجع به این مسئله می شود و دایماً با خود سر جنگ دارد که این کار را بکند یا نکند، به همین خاطر دچار مشغله ی فکری و ذهنی شدید می شود و زمان و انرژی زیادی صرف این کار و فکر کردن راجع به آن می کند، بنابراین از تمرکز و توجه به دروس باز می ماند و دچار حواس پرتی و افت تحصیلی می شود.7. وسواس:
وسواس یعنی تکرار یک کار به صورت غیر ارادی، مثل شست و شوی دست در افراد وسواسی. برخی از کودکان، دچار افکار وسواسی جهت انجام دادن خود ارضایی می شوند و تا خود ارضایی نکنند این فکر دست از سرشان بر نمی دارد، ولی وقتی خود ارضایی کردند به مدت خیلی کوتاه به آرامش می رسند، ولی دوباره این فکر وسواسی بر می گردد و مجبورند به دفعات این کار را انجام دهند و دچار خود ارضایی وسواس گونه می شوند.8. اضطراب :
کودکانی که خود ارضایی می کنند، سعی می کنند به دور از چشم دیگران و در تنهایی این کار را انجام دهند و در حین انجام دادن خود ارضایی دایماً حالت نگرانی و اضطراب دارند که مبادا کسی از کار آن ها سر در بیاورد.9. احساس گناه و افسردگی :
افراد پس از انجام دادن خود ارضایی، احساس گناه و غمگینی می کنند و از کاری که انجام داده اند پشیمان و از خود متنفر می شوند. از این که نمی توانند در مقابل انجام دادن خود ارضایی از خود مقاومت نشان دهند، خود را ملامت و سرزنش می کنند. (البته اضطراب و افسردگی بیش تر در کودکان بزرگ تر مشاهده می شود)چگونه می توان از بروز خود ارضایی در کودکان پیشگیری کرد؟
همان طور که قبلاً اشاره شد، دست کاری آلت تناسلی از روی کنجکاوی در کودکان امری شایع است، ولی اگر این کار به صورت افراطی ادامه پیدا کند و جلوی این کار به نحو صحیح و درست گرفته نشود، ممکن است تبدیل به خود ارضایی شود. بنابراین مؤثرترین و بهترین راه ، انجام دادن اقداماتی است که از ابتلای کودکان به خود ارضایی، ممانعت و پیشگیری کند.برای تحقق این امر، لازم است والدین، اولاً اطلاعات و آگاهی خود، راجع به مسائل جنسی کودکان را افزایش دهند و ثانیاً وقت و انرژی بیش تری جهت تربیت فرزندان شان صرف کنند، تا بتوانند بیش تر مراقب و مواظب رفتارهای کودکان شان باشند.
کودکان، هم چون گیاه و گلی خود رو نیستند که خود به خود رشد کنند. هر آن گونه که والدین آن ها را تربیت می کنند، رشد و نمو پیدا می کنند. در صورت سهل انگاری یا ندانم کاری والدین، ممکن است کودکان مبتلا به خود ارضایی شوند و تا پایان عمر همین عمل را انجام دهند.
به قول حافظ :
مکن در این چمنم سرزنش به خودروییچنان که پرورشم می دهند می رویم
در ذیل به برخی از موارد پیشگیری از خود ارضایی اشاره می کنیم:
1. شست و شو و نظافت:
لازم است کودکان، پس از هر بار دفع و اجابت مزاج با آب ولرم شست و شو و نظافت شود، چون یکی از عوامل ایجاد سوزش و خارش، آلودگی ناشی از مدفوع باقیمانده است.2. درمان بیماری هایی که ایجاد خارش پوستی می کنند:
تشخیص و درمان بیماری های انگلی ( مثل کرمک)، عفونت های ادراری، کهیر پوستی ، سوزش و خارش ناشی از عرق کردن ( عرق سوز) که همگی ایجاد التهاب، سوزش و خارش می کنند.3. پوشش کودکان:
کودکان باید پوشیده باشند. حتماً زمان خواب پیژامه به تن داشته باشند، چرا که کودکانی که عریان و برهنه اند، خصوصاً هنگام خواب، آزادی عمل بیش تری جهت دستکاری آلت تناسلی و ابتلا به خود ارضایی دارند. هم چنین تماس بدن برهنه با رختخواب نیز می تواند عامل تحریکی کودک را فراهم آورد. لباس زیر کودک ( مثل شورت)، نباید خیلی تنگ، چسبان یا زبر باشد که سبب سوزش و تحریک جنسی کودک شود.4. دستکاری آلت تناسلی:
بسیاری از کودکان در 3 تا 6 سالگی به صورت ناخودآگاه و از روی عادت با آلت تناسلی خود بازی می کنند. این عادت پس از 6 سالگی به طور طبیعی از بین می رود. والدین باید با آرامش و بدون این که حساسیت کودک را دو چندان کنند، به او تذکر دهند که این کار را انجام ندهد.هر گونه تنبیه شدید مثل روی دست زدن، داغ کردن دست ممکن است باعث تشدید دست کاری و تبدیل شدن دست کاری به خود ارضایی شود.
در مواقعی که کودک، زیاد دست کاری می کند، والدین باید صراحتاً به او تذکر دهند که « بابا و مامان از این کار ناراحت می شوند و دوست ندارند که تو به خودت دست بزنی».
5. محبت والدین:
اگر جام وجود کودک از می محبت والدین لبریز باشد و کودک احساس کند که تحت هر شرایطی والدین او را دوست دارند و به هیچ وجه او را تنها و رها نمی کنند، به آرامش و امنیت خاطر می رسد و این لذت را با هیچ لذتی عوض نمی کند.6. اعتماد به والدین:
اگر پدر و مادر، فرزندشان را با تمام وجود و صمیمانه دوست داشته باشند و کودک احساس کند که او را غیر مشروط و صرفاً به خاطر خود او دوست دارند، به این اطمینان قلبی دست پیدا می کند که والدین، در هر شراطی یار و یاور و پشتیبان او هستند، بنابراین در زمانی که او به مشکلی برمی خورد یا با هم بازی ها و دوستانش درگیر می شود، مطمئن است که والدین از او طرفدارای و حمایت و در حل مشکلات به او کمک می کنند. بنابراین به اولین کسی که رجوع می کند والدین است، دیگر کودک نیازی نمی بیند که در شرایط سخت و اضطراری برای رسیدن به آرامش و فراز از اضطراب با خودش بازی یا خود ارضایی کند یا به دوستان ناباب پناه آورد و گرفتار پیشنهادات و راه حل های گمراه کننده شود.7. امنیت و آرامش در منزل:
اگر میان والدین، دعوا و درگیری و بحث و جدل بی پایان برقرار باشد و کودکان بی گناه، شاهد نزاع و بگو مگوهای والدین باشند، به تدریج در خود فرو می روند و دچار اضطراب، اندوه و افسردگی می شوند و احساس تنهایی و بی پناهی می کنند . آن ها برای رفع تنش و اضطراب درونی خود، به اقداماتی مانند ناخن جویدن، موکندن، کندن جوش های صورت، خاراندن خود، دست کاری خود و خود ارضایی روی می آورند. برعکس در منزلی که صلح و صفا، آرامش و امنیت برقرار است، والدین به هم احترام می گذارند و هم دیگر را دوست دارند و با فرزندانشان دوستانه و با محبت و علاقه مندی فراوان برخورد می کنند. کودکان، والدین خود را هم چون دوستان خود می دانند و در اوقات فراغت با آن ها هم بازی می شوند و از بازی با آن ها به شادی و لذت می رسند. بنابراین، این کودکان دچار بی حوصلگی، یأس و انزوا نمی شوند که بخواهند با خود بازی کنند و از خود لذت ببرند.8. روابط اجتماعی کودک:
کودکان از حدود 3 سالگی وارد مهد کودک می شود و دوره های آمادگی و پیش دبستانی را می گذرانند. این دوره ها باعث می شود که کودک با بچه های هم سن و سال خود دوست و آشنا شود، هم بازی پیدا کند و روابط اجتماعی او تقویت شود، بدین ترتیب اوقات او به نحو مطلوب پر می شود.هم چنین والدین با معاشرت با فامیل و دوستان و همکاران، زمینه را برای ارتباطات اجتماعی کودک فراهم می کنند. کودکی که با دوستان خوب و مناسب و اسباب بازی های متنوع، سرگرم می شود و بازی می کند، فرصتی پیدا نمی کند که به خلوت و تنهایی و دنیای درون خود برود و از خود لذت ببرد. اگر لذت های اصلی کودک از موفقیت ها و روابط شخصی او در اجتماع سرچشمه بگیرند و لذت های عمده و اصلی کودک در روابط او با دوستان به وجود آید، دیگر نیازی به خود ارضایی پیدا نمی کند.
9. اوقات فراغت و تفریحات سالم:
والدین سعی کنند با برنامه ریزی و انتخاب کلاس های مختلف ورزشی، هنری، موسیقی، حفظ قرآن، کلاس زبان، حضور در پارک ها، شهربازی، رفتن به طبیعت ( کوه و دریا)، رفتن به مسافرت و دیدن موزه ها و آثار باستانی، لحظات مفرح و شادی را برای فرزندان شان فراهم کنند. کودکی که از لذت های دنیای بیرون برخوردار باشد، محال است یا کم تر به سراغ خود ارضایی و لذت های درونی می رود.10. خلوت و تنهایی کودکان :
کودکان دوست دارند با اسباب بازی های خود و گاه با دوستان خود، در خلوت و تنهایی و دور از چشم والدین بازی کنند. این مسئله نه تنها اشکالی ندارد، بلکه برای استقلال کودک لازم است، ولی این خلوت و تنهایی خصوصاً با دوستان نباید طولانی باشد و به دراز بکشد. والدین باید هر از چند گاه یا فرزندشان را صدا بزنند که مثلاً کجایی؟ یا به صورت غیر مستقیم و بدون این که متوجه شوند، مثلاً برای انجام دادن کاری یا به هر بهانه ای دیگر، وارد اتاق خلوت آن ها شوند و مراقب تنهایی کودکان خود باشند.11. مراقبت در لمس و نوازش:
والدین باید مراقب و مواظب باشند که هنگام شست و شوی کودکان شیر خوار و بزرگ تر، تماس های دستی و لمس اندام تناسلی به حداقل ممکن برسد. هم چنین والدین باید از لمس و نوازش اندام تناسلی کودک جهت بازی و نوازش، پرهیز و اجتناب کنند.12. تماس جنسی والدین:
والدین باید از معاشقه و ارتباط جنسی در حضور کودکان و حتی شیر خواران، پرهیز و اجتناب کنند، چرا که امروزه ثابت شده است، حتی اگر کودکان خوابیده باشند و تحت تأثیر ارتعاشات صوتی، نوری و روحی ساطع شده از طرف والدین قرار می گیرند.13. تغذیه ی مناسب:
استفاده ی کم تر از غذاهای محرک جنسی مثل ادویه، کاکائو، قهوه، پفک، سوسیس، کالباس، پیتزا، زنجبیل، دارچین، پیاز و پرهیز از غذاهای پر کالری و چاق کننده ( مثل فست فودها) که باعث چاقی کودکان و بلوغ زودرس می شوند و استفاده ی بیش تر از غذاهای آرام بخش و تعدیل کننده ی قوه جنسی ، مثل ماهی، لبنیات، میوه جات و سبزیجات.برای درمان خود ارضایی چه اقداماتی می توان انجام داد؟
همان طور که ذکر شد، بهترین درمان پیشگیری از بروز خود ارضایی است، ولی در صورتی که والدین متوجه چنین مشکلی در فرزندشان شدند، باید بدون دستپاچگی و با حفظ خونسردی با این مسئله برخورد کنند. در صورتی که نمی توانند یا نمی دانند که چگونه این مسئله را حل کنند، باید به مشاوران و متخصصین آگاه به مسائل جنسی مراجعه کنند و از مراجعه و عمل به توصیه های آشنایان، همسایه ها و عوام که اطلاعات و تجربه ی کافی در این زمینه ندارند پرهیز کنند، چرا که ممکن است با راه حل های عجیب و غریب و گاه خطرناک باعث آسیب دیدن فرزندشان شوند.1. پذیرش مسئله و عادی سازی
عدم انکار و پذیرش واقعیت، کمک فراوانی به حل مسئله می کند. والدین باید بدون شتاب زدگی، ایجاد جار و جنجال، متهم کردن هم دیگر به عدم تربیت صحیح فرزند، با حفظ آرامش و خونسردی با این مسئله به صورت عادی برخورد کنند. بیش از این که به مشکل فکر کنند به راه حل ها فکر کنند، تا هر چه سریع تر بتوانند این مسئله را در فرزندشان درمان و رفع کنند.2. تنبیه نکردن
بعضی از والدین وقتی متوجه خود ارضایی فرزندشان می شوند، ناگهان از کوره در می روند، عصبی می شوند و برای حل این مشکل، بدترین و شدیدترین راه حل ممکن را انتخاب می کنند.تهدید، تنبیه و سرزنش کردن باعث ایجاد احساس شرمساری و خود کم بینی در کودک می شود و شدیداً احساس گناه می کند.
تنبیه و خشونت نه تنها باعث حل مشکل خود ارضایی نمی شود، بلکه در کودک ایجاد تنش، خشم و نفرت می کند و باعث تشدید خود ارضایی و پنهان کاری بیش تر کودک می شود.
مربیان مهد، معلمین مدارس و والدین باید اطلاعات کافی در این زمینه کسب کنند تا در صورت مشاهده ی خود ارضایی کودکان با از بین بردن علل زمینه ساز آن، این مسئله را حل و درمان کنند یا به متخصصین ارجاع دهند.
3. نادیده گرفتن
شاید اولین گام و مهم ترین گام در درمان خود ارضایی کودکان، عدم سختگیری و بی توجهی والدین است.همان طور که رفتارهای مطلوب و مثبت کودکان، با توجه، تعریف و تمجید ( مثل جایزه دادن) تقویت می شوند، یک راه مؤثر برای بر طرف کردن رفتارهای ناپسند و آزار دهنده ی کودکان، بی توجهی و نادیده گرفتن آن است.
بی توجهی سنجیده به این معنی است که والدین در حالی که عوامل زمینه ساز خود ارضایی را در کودک شناسایی می کنند و آن را از بین می برند، با صبر و تحمل و نادیده گرفتن خود ارضایی، سعی می کنند این عمل را در فرزندشان از بین ببرند، چون هرگونه توجه مثبت ( مثل خندیدن یا دادن جایزه) یا منفی ( مثل دعوا کردن یا کتک زدن) باعث حساس تر شدن کودک و تشدید خود ارضایی می شود.
4. درمان اضطراب
انواع بیماری های اضطرابی مثل کم رویی و خجالتی بودن، ترس از جمع، ترس از مدرسه، اضطراب جدایی، انواع فوبیا و وسواس می تواند کودک را به انزوا و تنهایی و نهایتاً به خود ارضایی بکشاند.با انجام دادن درمان های دارویی توسط روان پزشک و رفتار درمانی توسط روان شناسان و درمان اضطراب، کمک شایانی به حل مشکل خود ارضایی خواهد شد.
5. درمان افسردگی و احساس گناه
کودکانی که به خود ارضایی روی می آورند، شدیداً احساس گناه و افسردگی می کنند و همین باعث تشدید خود ارضایی در آنان می شود. باید با احساس هم دردی به کودک نزدیک شد و احساس گناه را از او گرفت . باید احساس حقارت، پوچی و پست و به درد نخور و بی ارزش بودن را از او گرفت و برایش ارزش قائل شد تا اعتماد به نفس در او تقویت شود. با این کار کودک احساس می کند که تنها نیست و کسانی هستند که شرایط او را درک می کنند. درمان افسردگی، کمک شایانی به حل مشکل خود ارضایی خواهد کرد.6. انحراف فکر
والدین پس از مدتی، متوجه می شوند که کودک، در چه وضعیتی و چه زمانی خود ارضایی می کند. در چنین مواقع والدین با مشغول کردن کودک با اسباب بازی، دنبال کاری فرستادن و انحراف فکر او، تنها نگذاشتن و سرگرم کردن او به کاری یا بازی کردن با او، موقعیت و زمینه ی عمل خود ارضایی را از او می توانند بگیرند.7. مراجعه به روان پزشک و درمان دارویی
در مان های دارویی علاوه بر درمان اضطراب و افسردگی، جهت کاهش تمایلات جنسی، در مواردی که روش های غیر دارویی مؤثر واقع نشود، کاربرد دارد که لازم است تحت نظر متخصصین انجام داده شود.منبع مقاله: امین زاده، دکتر مجتبی، مسائل جنسی کودکان (تعلیم و تربیت فرزندان)، تهران: نشر قطره، چاپ اول، (1389).
/م
