نان خودت را می‌خوری، حرف مردم را چرا می‌زنی؟

پیامها

پیام این ضرب المثل دوری کردن از غیبت مردم است و در مذمّت و نکوهش غیبت به کار می‌رود.

ضرب المثل های هم مضمون

ـ مردمان را در غیبت همان گوی که در روی توانی گفت.(1)
ـ تو نیز اگر بخُفتی، به که در پوستین مردم افتی.(2)

اشعار هم مضمون

بُوَد غیبت خلق، مُردار خوردن * از این لقمه کن پاک، کام و دهن را(3) (صائب)
لوطی! تو بر لقمه خود گاز بزن * پشت سر مردمان، تو کم ساز بزن(4)

ریشه های قرآنی حدیثی

«وَلَا یَغْتَب بَّعْضُکُم بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ؛ از یکدیگر غیبت نکنید. آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟» (حجرات: 12)
امام سجاد(علیه السلام): «ایّاکُم وَ الغیبةَ؛ فانّها ادام کِلابِ النّار؛ از غیبت بپرهیزید که آن خورشت سگ‌های دوزخ است».(5)

لغات

بِخُفتی: بخوابی.

پی‌نوشت‌ها:

1. ابراهیم شکورزاده بلوری، دوازده هزار ضرب المثل فارسی، مشهد، آستان قدس رضوی، چ 2، 1384، ص 880.
2. امثال و حکم دهخدا، تهران، امیر کبیر، چ 4، 1357، ج 1، ص 567.
3. همان، ص 323.
4. دوازده هزار ضرب المثل فارسی، ص 852.
5. علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث، چ 3، 1403 هـ.ق، ج 75، ص 256.
منبع مقاله :
مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما