Inquiétante étrangeté

آشناغریبی در آثار فروید

اصطلاح آشناغریبی (1) در زبان روزمره ی آلمانی به معنای «نگران کننده و اضطراب بخش» و متبادر به امری سخت عجیب و ناآشناست. فروید آن را به صورت مفهومی مستقل درآورده است. مسئله به احساساتی مربوط می شود که «در
شنبه، 16 فروردين 1393
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
آشناغریبی در آثار فروید
آشناغریبی در آثار فروید

 

نویسنده: پل لوران اسون
مترجم: دکتر کرامت موللی




 

 Inquiétante étrangeté
* اصطلاح آشناغریبی (1) در زبان روزمره ی آلمانی به معنای «نگران کننده و اضطراب بخش» و متبادر به امری سخت عجیب و ناآشناست. فروید آن را به صورت مفهومی مستقل درآورده است. مسئله به احساساتی مربوط می شود که «در زندگی واقعی فرد به وجود می آیند و زائیده ی عقده های دفع شده ی دوران کودکی او هستند که به مناسبت واقعه ای خارجی دوباره زنده شده اند. همین حالت هنگامی نیز که اعتقادات جادویی دوران کودکی مورد قبول واقع می شوند، به وجود می آید».
** آشنا غریبی عبارت است از «ظهور امیال دفع شده در عالم خارج»، بدین معنی که فرد به نحو تکان دهنده ای با آن ها در عالم واقع مواجه می شود. این مفهوم حاصل کار فروید روی زبان روزمره است. او نشان می دهد که چگونه کلمه ی unheimlich در زبان آلمانی واجد دو معنای متضاد است، هم به معنای آشنا است و هم به معنای غریب و ناآشنا. مقولات زیر می توانند موجب بروز احساس آشنا غریبی شوند: تردید در ایجاد تفاوت میان جاندار و بی جان، پدیدارهای مربوط به همزادان، تکرارهای غیرارادی و بالاخره چشم زخم و آن چه مربوط به مرگ می شود.
آن چه هنگام بروز احساس آشنا غریبی ظاهر می شود، چیزی جز عقده ی کسترسیون* نیست. اثرات این عقده را به صورت اضطراب در از دست دادن بینایی بدان گونه که در داستان مرد شِنی اثر هوفمَن (2) آمده است می بینیم.
*** مفهوم آشنا غریبی نوعی پدیدارشناسی امیال دفع شده است، بدین معنی که امیال دفع شده را در رابطه با واقعیت عالم خارج قرار می دهد(3).

پی‌نوشت‌ها:

1.Unheimliche
2.E.T.A.Hoffmann
3. «... عنصر نهایی در نارسیسیسم چیزی جز مرگ نیست. از این رو کوچکترین تغییر در نظام و ساخت تصویر حاصل از آینه می تواند موجب کنار رفتن پرده شده مرگ را به روی صحنه بیاورد. در این جاست که فرد ناگهان در تصویر خویش که این چنین برای او مأنوس و آشناست موجودی غریبه و هول انگیز می یابد که او را در حالتی از بُهت و حیرت توأم با خوف غرق می نماید.
آشنا غریبی واجد تظاهرات متعددی است: ترس از تاریکی، هراس از تنهایی، جن و پری، روح و شبح و انواع پدیدارهایی که از جمله در فیلم های ترسناک برای هراس تماشاگران مورد استفاده قرار می گیرند. وجه مشترک تمامی این پدیدارها در این است که منِ نفسانی در موقعیتی صمیمی و آشنا یعنی در نهایت قرابت با خویشتن خویش ناگهان خود را در هیأت موجودی کاملاً بیگانه درمی یابد».(مآخوذ از کتاب مبانی روان کاوی (فروید-لکان) نوشته ی دکتر کرامت مُوَلّلی، نشر نی، اسفند 1383، ص 184).

مراجع:
-زیگموند فروید، آشنا غریبی(1919).

منبع مقاله:
اسون، پل-لوران؛ (1386)، واژگان فروید، ترجمه: کرامت موللی، تهران: نشر نی، چاپ سوم.



 

 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
play_arrow
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
play_arrow
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
play_arrow
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
play_arrow
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
play_arrow
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
play_arrow
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
play_arrow
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
play_arrow
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
play_arrow
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
play_arrow
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
play_arrow
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
play_arrow
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
play_arrow
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
کنایه علی لاریجانی به حملات تهدیدآمیز صهیونیست‌ها
play_arrow
کنایه علی لاریجانی به حملات تهدیدآمیز صهیونیست‌ها