نویسنده: رامین خدا بخشی
منظور از شیوع تعداد آن در جمعیت و شیوه ی سرایت آن است. و مطالعات جمعیت نشان داده است که سن، نژاد و جنسیت فرد بر احتمال ابتلا به سرطان مؤثر است. بیش تر سرطان ها در میان سالی یا کهن سالی رخ می دهند. خطر ابتلا به سرطان با افزایش سن بیش ترمی شود، چون جهش های ژنتیکی در طول عمر به آرامی متراکم می شوند و با مسن تر شدن فرد احتمال آن که این جهش ها باعث تغییر سلول عادی بدن به سلول سرطانی شوند افزایش می یابد. بیش از سه چهارم سرطان ها در امریکای شمالی، در سنین بالای 55 سال تشخیص داده می شوند.
آمارها نشان می دهند که خطر ابتلا به سرطان در مردان بیش تر از زنان است. در امریکا تقریباً نیمی از مردان در طول زندگی شان مبتلا به این بیماری می شوند. این آمار در خصوص زنان به 3/1 درصد تنزل می یابد.(1)
شیوع سرطان در ایران چگونه است؟
بر اساس گزارش دکتر اردشیر قوام زاده ( 1387 )، رئیس نوزدهمین کنگره ی سرطان آسیا و اقیانوسیه، ثبت سرطان در ایران تازه شروع شده است و هنوز آمار دقیقی از بیماران مبتلا به این بیماری در ایران وجود ندارد. در حال حاضر سالانه 7 میلیون نفر در سراسر جهان به علت ابتلا به انواع سرطان می میرند که 15 درصد آن ها در قاره ی آسیا هستند. وی معتقد است سرطان معده در استان اردبیل، سرطان مری در استان گلستان و سرطان لنفوم در استان خراسان، نسبت به سایر مناطق ایران شیوع بیش تری دارند.(2)دکتر کامران علی مقدم (1387)، معاون مرکز تحقیقات هماتولوِژی انکولوژی و پیوند سلول های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی تهران، معتقد
است به جز سرطان پوست که معمولاً آمار آن در ارزیابی های سرطان ها نمی آید، در اکثر کشورها سرطان دستگاه های تحتانی گوارش از شایع ترین نوع سرطان هاست، در حالی که ایران، برعکس، سرطان های معده و دستگاه فوقانی گوارش به خصوص در مردان، و در زنان سرطان سینه در مقایسه با سایر سرطان ها بالاترین میزان شیوع را دارند.(3)
دکتر علی مقدم نیز اظهار می دارد که برنامه ی ثبت سرطان در ایران، دو یا سه سال است که شروع شده، این برنامه ی جدیدی است که هنوز نمی توان بر اساس آن بر آورد دقیقی از میزان ابتلا و روند کاهش یا افزایش انواع سرطان در ایران داشت. در حالی که کشورهایی نظیر ژاپن، از 50 سال پیش برنامه ی ثبت سرطان را شروع کرده اند و اکنون بر آورد و ارزیابی دقیقی از وضعیت این بیماری در کشور خود دارند. از نظر دکتر علی مقدم عوامل ژنتیکی و محیطی، تغییر سبک زندگی، کاهش تحرک و ورزش، تغذیه ی نامناسب، استرس و استعمال مواد مخدر، از جمله عوامل مؤثر در بروز سرطان هستند.(3)
بر اساس تحقیقی که توسط دکتر مصطفی رقیمی، دانشیار گروه زمین شناسی علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گرگان، و خانم دکتر مریم رمضانی، پزشک عمومی و کارشناس کلینیک مدیریت درمان سازمان تأمین اجتماعی استان گلستان، با عنوان «سرطان مری ازدیدگاه زمین شناسی در استان گلستان» در سال 1387 انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیده اند که استان گلستان در ایران، قطب سرطان مری در جهان است و سرطان به عنوان سومین عامل مرگ و میر در این استان، قربانیان بسیاری دارد. در سال 1385، تعداد 610 نفر بر اثر سرطان جان خود را در این استان از دست دادند که بیش تر این افراد به سرطان مری مبتلا بودند. هم چنین از میان 1720 مورد سرطان شناسایی شده در استان گلستان، سرطان مری با 167 مورد بیش ترین تعداد را داشته است. از مهم ترین علت های ابتلا به سرطان مری در ایران، فقدان مصرف مواد غذایی تازه و سبزیجات و طیفی از عادات و رفتارهاست. در موارد دیگر، مصرف گندم، استفاده از مواد مخدر، نوشیدن چای داغ و جویدن ناس، از عوامل خطرزای سرطان مری در شمال ایران به شمار می روند.(4)
پی نوشت :
1- Population demography (2009) Cancer medicine. MSN Encarta Site
2- قوام زاده، اردشیر (1387). نوزدهمین کنگره ی سرطان آسیا و اقیانوسیه. سایت سازمان نظام پزشکی ایران. تهران.
3- علی مقدم، کامران (1387). نوزدهمین کنگره ی سرطان آسیا و اقیانوسیه. سایت سازمان نظام پزشکی ایران. تهران.
4- رقیمی، مصطفی و رمضانی، مریم (1387). سرطان مری از دیدگاه زمین شناسی در استان گلستان، سایت آژانش ایران خبر.
خدابخشی، رامین، (1388)، سرطان و بحران های روانی: سرطان زنگ بیداری، تهران، نشرقطره، چاپ اول
