ترجمه و تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
اتفاق شگفت انگیزی که هیچ کس شاهد از راه رسیدنش نبود
در اوایل چهاردهم فوریه مادر طبیعت باعث ایجاد نور شگفت انگیزی در سراسر روسیه شد. این اتفاق زمانی رخ داد که یک شهاب سنگ بزرگ وارد جو زمین شد. قطر این جسم در حدود 17 متر (55 فوت) بود؛ به اندازه‌ی ارتفاع یک ساختمان پنج طبقه. هم چنین به گزارش سازمان ملی هوا نوردی و فضا (ناسا) وزن این جسم عظیم در حدود 10000 تن بوده است. این شهاب سنگ با سرعتی معادل 65000 کیلومتر (40000 مایل) در ساعت حرکت می‌کرده است. این جسم فضایی طی عبور از آسمان، به مدت 33 ثانیه خطی درخشان از خود به نمایش گذاشت. پس از آن شهاب سنگ در حدود 20 تا 25 کیلومتر (12 تا 15 مایل) بالاتر از سطح زمین منفجر شد.
نور آنی ناشی از انفجار شهاب سنگ به مراتب قوی‌تر از نور خورشید بود. این انفجار نزدیک به 500 کیلو تن انرژی آزاد نمود که این میزان 70 برابرِ انرژی عظیمی است که چند روز قبل، طی آزمایش بمب هسته‌ای در کره‌ی شمالی ایجاد شده بود.
ناسا دفتری در تگزاس دارد که مسئول کنترل بقایای سرگردان فضایی می‌باشد. این دفتر هر چیزی را که ممکن است به ماهواره‌ها آسیب برساند یا آن‌ها را از مدار خارج کند، پی گیری می‌کند. سیارک‌ها و سایر اجرام سنگی که در فضا حرکت می‌کنند، اولین موارد مورد پی گیری این دفتر هستند. در واقع روزی که انفجار شهاب سنگ بر فراز روسیه رخ داد، ناسا و برخی از مراکز فضایی دیگر در سراسر جهان در حال رد یابی یک سنگ فضایی بسیار متفاوت بودند. کار شناسان در این روز در حال مشاهده‌ی سیارکی به نام 2012 DA14 بودند که قطر آن حدود 50 متر (164 فوت) بود. قرار بود که این سیارک در همان روز، با فاصله‌ی بسیار کمی – حدود 27000 کیلومتر (16800 مایل) – از کنار زمین عبور کند. در حالی که دانشمندان بر پی گیری DA14 متمرکز شده بودند، انفجار شهاب سنگی بر فراز چلیا بینسک روسیه آن‌ها را غافل گیر کرد.
ستاره شناسان برای مشاهده‌ی چنین اجسامی که از فضا در حال نزدیک شدن به زمین هستند، از تلسکوپ استفاده می‌کنند. اما به گفته‌ی مارگارت کمپبل براون در اخبار علمی، این اجسام برای قابل مشاهده بودن توسط دانشمندان باید نور خورشید را منعکس کنند. مارگارت کمپبل ستاره شناسی در دانشگاه انتاریو غربی کانادا، واقع در لندن است. شهاب سنگ روسیه از جهتی رو به خورشید به زمین نزدیک می‌شده و این به آن معنا است که انعکاس نور خورشید از شهاب سنگ، از زمین دور شده است. بنا بر این شهاب سنگ تا زمانی که وارد جو زمین نشده و شروع به حرکت سریع در آن جا نکرده بود، از چشم دانشمندان پنهان مانده بود. از آن به بعد دیگر پنهان ماندن شهاب سنگ غیر ممکن بود چرا که به گلوله‌ای آتشین تبدیل شده و چندین صدای صاعقه وار ایجاد کرد.
یک شبکه‌ی میکروفونی ویژه که صدای فرو صوت را ثبت می کند – صداهای پایین‌تر از آستانه‌ی شنوایی انسان – نزدیک شدن شیء ورودی را خیلی قبل‌تر از آن‌که صدای آن توسط دیگران شنیده شود، دریافته بود. این صدای فرو صوت شروع فرو پاشی شهاب سنگ را، تنها پس از گذشت 32.5 ثانیه از ورودش به جو زمین مشخص ساخت. فرو پاشی شهاب سنگ امواج شوکی ایجاد نمود که در روی سطح زمین به صورت انفجار صوتی شنیده شدند. امواج شوک باعث ایجاد ترک در دیوارها و در هم شکستن پنجره‌ها شد. طبق برآورد حدود 1200 نفر از مردم روسیه دچار بریدگی و آسیب‌های دیگر شدند.
دانشمندان ناسا تخمین می‌زنند که شهاب سنگی به این بزرگی حدود 100 سال یک بار به زمین اصابت می‌کند. در سال 1908 شهاب سنگی به مراتب بزرگ‌تر وارد جو زمین شد و پس از آن، شهاب سنگ اخیر بزرگ‌‌ترین جسم سماوی از این دست می‌باشد. شهاب سنگ 1908 نیز به آسمان روسیه آمد. بسیاری از شهاب سنگ‌های اخیر در فضای جو فرو پاشی شده‌اند. به طور قطع برخی تکه‌های ناشی از فروپاشی آن‌ها جان سالم به در برده و بر زمین افتاده‌اند. طبق گزارش آکادمی علمی روسیه، معمولاً تنها 1 تا 5 درصد از جرم یک شهاب سنگ بر روی زمین به شکل شهاب سنگ یافت می‌شود.
نور آنی ناشی از انفجار شهاب سنگ به مراتب قوی‌تر از نور خورشید بود. این انفجار نزدیک به 500 کیلو تن انرژی آزاد نمود که این میزان 70 برابرِ انرژی عظیمی است که چند روز قبل، طی آزمایش بمب هسته‌ای در کره‌ی شمالی ایجاد شده بود.
ناسا دفتری در تگزاس دارد که مسئول کنترل بقایای سرگردان فضایی می‌باشد. این دفتر هر چیزی را که ممکن است به ماهواره‌ها آسیب برساند یا آن‌ها را از مدار خارج کند، پی گیری می‌کند. سیارک‌ها و سایر اجرام سنگی که در فضا حرکت می‌کنند، اولین موارد مورد پی گیری این دفتر هستند. در واقع روزی که انفجار شهاب سنگ بر فراز روسیه رخ داد، ناسا و برخی از مراکز فضایی دیگر در سراسر جهان در حال رد یابی یک سنگ فضایی بسیار متفاوت بودند. کار شناسان در این روز در حال مشاهده‌ی سیارکی به نام 2012 DA14 بودند که قطر آن حدود 50 متر (164 فوت) بود. قرار بود که این سیارک در همان روز، با فاصله‌ی بسیار کمی – حدود 27000 کیلومتر (16800 مایل) – از کنار زمین عبور کند. در حالی که دانشمندان بر پی گیری DA14 متمرکز شده بودند، انفجار شهاب سنگی بر فراز چلیا بینسک روسیه آن‌ها را غافل گیر کرد.
ستاره شناسان برای مشاهده‌ی چنین اجسامی که از فضا در حال نزدیک شدن به زمین هستند، از تلسکوپ استفاده می‌کنند. اما به گفته‌ی مارگارت کمپبل براون در اخبار علمی، این اجسام برای قابل مشاهده بودن توسط دانشمندان باید نور خورشید را منعکس کنند. مارگارت کمپبل ستاره شناسی در دانشگاه انتاریو غربی کانادا، واقع در لندن است. شهاب سنگ روسیه از جهتی رو به خورشید به زمین نزدیک می‌شده و این به آن معنا است که انعکاس نور خورشید از شهاب سنگ، از زمین دور شده است. بنا بر این شهاب سنگ تا زمانی که وارد جو زمین نشده و شروع به حرکت سریع در آن جا نکرده بود، از چشم دانشمندان پنهان مانده بود. از آن به بعد دیگر پنهان ماندن شهاب سنگ غیر ممکن بود چرا که به گلوله‌ای آتشین تبدیل شده و چندین صدای صاعقه وار ایجاد کرد.
یک شبکه‌ی میکروفونی ویژه که صدای فرو صوت را ثبت می کند – صداهای پایین‌تر از آستانه‌ی شنوایی انسان – نزدیک شدن شیء ورودی را خیلی قبل‌تر از آن‌که صدای آن توسط دیگران شنیده شود، دریافته بود. این صدای فرو صوت شروع فرو پاشی شهاب سنگ را، تنها پس از گذشت 32.5 ثانیه از ورودش به جو زمین مشخص ساخت. فرو پاشی شهاب سنگ امواج شوکی ایجاد نمود که در روی سطح زمین به صورت انفجار صوتی شنیده شدند. امواج شوک باعث ایجاد ترک در دیوارها و در هم شکستن پنجره‌ها شد. طبق برآورد حدود 1200 نفر از مردم روسیه دچار بریدگی و آسیب‌های دیگر شدند.
دانشمندان ناسا تخمین می‌زنند که شهاب سنگی به این بزرگی حدود 100 سال یک بار به زمین اصابت می‌کند. در سال 1908 شهاب سنگی به مراتب بزرگ‌تر وارد جو زمین شد و پس از آن، شهاب سنگ اخیر بزرگ‌‌ترین جسم سماوی از این دست می‌باشد. شهاب سنگ 1908 نیز به آسمان روسیه آمد. بسیاری از شهاب سنگ‌های اخیر در فضای جو فرو پاشی شده‌اند. به طور قطع برخی تکه‌های ناشی از فروپاشی آن‌ها جان سالم به در برده و بر زمین افتاده‌اند. طبق گزارش آکادمی علمی روسیه، معمولاً تنها 1 تا 5 درصد از جرم یک شهاب سنگ بر روی زمین به شکل شهاب سنگ یافت می‌شود.
