نویسندگان: آلن بارناردو- جانانان اسپنسر
مترجم: ناصر فکوهی
مترجم: ناصر فکوهی
لینتون، رالف Linton,Ralph
(1893 -1953)انسان شناس امریکایی متعلق به مکتب«فرهنگ و شخصیت». او کار خود را با شغل باستان شناس متخصص بومیان امریکای شمالی و پولینزی آغاز کرد. در سال 1925 لینتون شروع به پژوهش میدانی مردم نگارانه در ماداگاسکار کرد. اما مردم نگاری او(یعنی تانالا The Tanala، 1933")با توجه به استانداردهای جدید، کار ضعیفی بود. از جمله آثار لینتون می توان به مطالعه بر انسان (The Study of Man)(1936)، پیش زمینه ی فرهنگی شخصیت(The Cultural Background of Personality)(1945) و درخت فرهنگ(The Tree of Culture)(1955) اشاره کرد.
لینهارت، گادفری Lienhardt,Godfrey
(1921 -1993)انسان شناس بریتانیایی که دست به پژوهش های میدانی در میان اقوام دینکا(Dinka) و آنواک(Anuak)در جنوب سودان زد و سال ها همراه با اوانس- پریچارد در آکسفورد تدریس کرد. لینهارت یکی از درخشان ترین اما نسبتاً کم سروصداترین چهره ها در نسل خویش بود. تک نگاری او درباره ی دین دینکا با عنوان الوهیت و تجربه(Divinity and Experience)(1961)زمانی به عنوان یکی از آثار کلاسیک در زمینه ی مردم نگاری و ضرورت قائل شدن به حدودی در آن مطرح بود.
لینهارت، موریس Leanhardt,Maurice
(1954 -1878)مبلغ مسیحی(میسیونر) و انسان شناس فرانسوی. لینهارت پس از 20 سال مطالعه در کلدانی نو در 1941 به پاریس بازگشت تا در کرسی مطالعات بر ادیان ابتدایی، جانشین مارسل موس شود. هر چند بیشتر نوشته های لینهارت مجموعه هایی غیرساختمند از داده های مردم نگارانه هستند، اما آخرین کار او دوکامو(Dekamo)(1947)ترجمه ی انگلیسی، 1979)یک تشریح تألیفی خارق العاده درباره ی اسطوره و شخصیت در ملانزی است. ترجمه ی این کتاب در سال 1979 به انگلیسی و زندگینامه ای تحسین برانگیز که جیمز کلیفورد(James Clifford)با عنوان شخص و اسطوره: موریس لینهارت در دنیای ملانزی(Person and Myth: Maurice Leanhardt in the Melansian World)(1982)درباره ی او منتشر کرد، لینهارت را از یک چهره ی قرن نوزدهمی به الگویی برای آینده ی پسامدرن انسان شناسی تبدیل کرد.
لیوتار، ژان-فرانسوا Lyotard,Jean-Francois
(1924 -1988)فیلسوف فرانسوی. او در اثر مهم خود، موقعیت پسامدرن: گزارشی درباره ی دانش(La Condition postmoderne:rapport sur le savior)(1979)، (The Postmodern Condition)(1984)، پسامدرنیسم را به مثابه ی افول«روایت بزرگ»( یا به قول مترجمانش metanarrative)و جایگزینی آن با تعداد زیادی بازی های زبانی سنجش پذیر تعریف می کند.
مارت، رابرت ر. Martt,R.R
(1866 -1943)وکیل انگلیسی که در شکل گرفتن رشته ی انسان شناسی اجتماعی در آکسفورد مؤثر بود. در درآغاز دین (The Threshold of Religion)(1909) او درباره ی «دین پیش جان گرایی» مطالعه کرده است. مارت همچنین یک معرفی عمومی در رشته ی خود نیز با عنوان انسان شناسی(Anthropology)(1912)تألیف کرده است.
مارشال، لورنا Marshall,Lorna
(1898- )انسان شناس آماتور که پژوهش های مردم نگارانه ی او درباره ی کونگ بوشمن ها(Kung Bushman) داده های زیادی را در اختیار نظریه پردازان تطورگرا و محیط شناس گذاشت. مهم ترین آثار او در نشریه ی افریقا در دهه های 50 و 60 منتشر شدند.
مارکس، کارل Marx,Karl
(1818-1883)فیلسوف سیاسی و انقلابی آلمانی.
مالینوفسکی، برونیسلاو
(1884-1942) Malinowski,Bronislaw(انسان شناس لهستانی که در سال 1910 به انگلستان مهاجرت کرد. در آغاز جنگ جهانی اول، مالینوفسکی در استرالیا بود و تصمیم گرفت«اقامت اجباری »خود(به دلیل آن که شهروند اتریش و در نتیجه دشمن رسمی آن کشور به شمار می آمد) را در جزایر تروبریاند بگذراند و در این منطقه بود که روش شناسی موسوم به مشاهده ی مشارکتی را که بعدها به مشخصه ی انسان شناسی بریتانیا تبدیل شده تدوین کرد. مالینوفسکی پس از بازگشت به انگلستان در مدرسه ی علوم اقتصادی لندن مشغول به تدریس شد و نسلی از انسان شناسان ار با روش و نظریه های خود تربیت کرد. مالینوفسکی رویکرد خود را کارکردگرا می دانست. با وجود این بر سر شکل و محتوای کارکردهای اجتماعی با رادکلیف- براون توافق نداشت. این دو انسان شناس را باید دو پایه ی اساسی انسان شناسی اجتماعی بریتانیا قلمداد کرد. از جمله مهم ترین آثار مالینوفسکی می توان به آرگونوت های اقیانوس آرام غربی(Argonauts of the Western Pacific)(1922)، جنایت و آداب و رسوم در جامعه ی وحشی(Crime and Custom in Savage Society)(1926)، روابط جنسی و سرکوب در جامعه ی وحشی(Sex and Repression in Savage Society)(1927)، زندگی جنسی وحشیان در شمال غربی ملانزی(The Sexual Life of Savage in North-Western Melanesia)(1929) و باغ های مرجانی و جادوی آن ها(Coral Gardens and their Magic)(1935)اشاره کرد.
مانهایم، کارل Mannheim,Karl
(1893 -1947)جامعه شناس مجار و بنیان گذار مطالعاتی که جامعه شناسی شناخت نام گرفتند. مانهایم در هایدلبرگ، فرانکفورت و لندن تدریس می کرد.
مک لنان، جان فرگوسن
(1827- 1881) McLennan,John Fergusonحقوق دان اهل ادینبر هـ. مک لنان از کسانی بود که با مورگان بر سر اهمیت نسبی برون همسری(واژه ای که مک لنان ابداع کرد) و واژگان خویشاوندی به مثابه ی نشانه هایی از گذشته، بحث داشت. از جمله آثار او می توان به ازدواج ابتدایی(Primitive Marriage)(1865) و مطالعاتی بر تاریخ باستان(Studies in Ancient History)(1876)اشاره کرد.
مورداک، جرج پیتر Murdock,George Peter
(1897 -1985)انسان شناس آمریکایی که شهرت او بیشتر به دلیل مطالعات گسترده ی فرهنگی تطبیقی او و همچنین گونه شناسی است که در واژگان خویشاوندی انجام داد. در سال 1949 مورداک«پرونده های پهنه ی روابط انسانی»(Human Relations Area Files)(HRAF)را ابتدا در دانشگاه ییل و سپس در دانشگاه پیتسبورگ(Pittsburgh) تأسیس کرد. او نشریه ی مردم شناسی(Ethnology)را در سال 1962 پایه گذاری کرد تا انتشار داده های مردم نگاری را تشویق کند. مورداک همچنین مشوق پژوهش های مردم نگاری در اقیانوس آرام بود و برنامه ای با پشتیبانی مالی اداره ی پژوهش های دریایی(Office of Naval Research)تدوین کرد. از جمله آثار او می توان از ساختار اجتماعی(Social Structure)(1948)، نگاهی بر فرهنگ های آمریکای جنوبی(Outline of South American Cultures)(1951)، نگاهی بر فرهنگ های جهان(Outline of World Cultures)(1954) و افریقا: مردم آن و تاریخ فرهنگی آن ها(Africa: Its People and their Cultural History)(1959)نام برد.
مورگان، لویس هنری Morgan,Lewis Henry
(1818 -1881)حقوق دان، سیاستمدار، بازرگان، طبیعت شناس و انسان شناس امریکایی که او را بنیان گذار مطالعات جدید بر نظام خویشاوندی می دانند.
موس، مارسل Mauss,Marcel
(1872 -1950)موس را باید پیوندی شخصی و فکری دانست که اندیشه ی امیل دورکیم(دایی او) و کار انسان شناسان نسل لوی- استراوس و لویی دومون را به یکدیگر متصل می کند. او دست به انتشار مقالات متعددی به تنهایی یا با همکاری انسان شناسان دیگر درباره ی جادو، قربانی و طبقه بندی زد. پس از جنگ جهانی اول، موس بخش بزرگی از وقت خود را صرف انتشار آثار همکارانش که در این جنگ کشته شده بودند کرد، اما همچنین مقاله ی بسیار تأثیرگذار خود درباره ی مبادله(با عنوان«دهش» یا «هدیه»(Le Don)، 1925) را به چاپ رساند که هنوز هم انسان شناسی اقتصادی به اندیشه ها و مسائل مطرح در آن استناد می کند. در اوایل دهه ی 30، موس روش های مردم نگاری را به نخستین نسل از پژوهشگران میدانی فرانسه آموخت و دست به انتشار مقالات کوتاه اما بسیار پربار و شاخصی درباره ی مقوله ی«شخص»(Person)و«فنون کالبدی»زد.
مولر، ف.ماکس Müller,F.Max
(1823 -1900)شرق شناس و متخصص اسطوره شناسی. از جمله آثار او می توان به درآمدی بر علوم دینی(Introduction to the Science of Religion)(1873)، درآمدی بر دانش اسطوره شناسی( Contributions to the Science of Mythology)(2 جلد، 1879)و اسطوره شناسی تطبیقی(Comparative Mythology)(1956)اشاره کرد.
مونبودو، لرد(جیمز برنت)
Monboddo Lord(James Burnett)(1714 -1799)
یک حقوق دان غیرمتعارف اسکاتلندی که شهرتش به دلیل نظریه ی او درباره ی «اوران اوتان ها»(نوعی از شمپانزه ها)به عنوان یک شاخه ی فاقد زبان در نوع انسان بود. از جمله آثار او می توان به منشأ و پیشرفت زبان(Of the Origion and Progress of Language)(6 جلد، 1773-1792) و متافیزیک باستانی(Ancient Metaphysics)(6 جلد، 1779-1799)اشاره کرد.
مونتسکیو، شارل لویی دو سکوندا بارون دو لا بِرِد اِ دو
Montesquieu,Charles Louis de Secondat,Baron de la Brède et de(1689 -1755)
اشراف زاده و فیلسوف سیاسی فرانسوی.منتسکیو تحصیلات حقوق و علوم طبیعی خود را در بردو انجام داد اما شهرت او به دلیل کتاب هایی چون نامه های پارسی(Lettres persanes)(1721)(Persian Letters)(1722)- یک نوشته ی طنزآلود درباره ی وضعیت فرانسه از دیدگاه دو مسافر خیالی ایرانی- و همچنین روح القوانین(De l'esprit des loix)(1748)(The Spirit of the Laws)(1750)- یک بررسی مردم نگارانه ی عظیم درباره ی نظام های سیاسی- بود. کتاب اخیر از بسیاری نظرها پیش درآمدی بود بر تطورگرایی، محیط شناسی و کارکردگرایی در انسان شناسی؛ و به قول رادکلیف-براون، کتاب مونتسکیو را باید سرآغازی بر پژوهش انسان شناختی دانست.
مونتنی، میشل اکوئم دو Montaigne,Michel Eyquem de
(1533- 1592)از ملازمان دربار و نویسنده ی فرانسوی. کتاب او با عنوان جستارها(Essais)(چاپ اول در 2 جلد، 1580) شامل تفسیرهایی درباره ی شیوه ی زندگی آرمان شهری سرخ پوستان امریکا بود و به نوعی آن را می توان آغازگر اسطوره ی اروپایی نخستین«زندگی وحشی» دانست. از مهم ترین مقالات او می توان به مقاله ی «آدم خواران» اشاره کرد که آن را باید یکی از نخستین و ارزشمندترین دفاع ها از نسبی گرایی فرهنگی به شمار آورد.
مید، جرج هربرت Mead,George Herbert
(1863- 1931)فیلسوف و جامعه شناس امریکایی که در شکل گیری نظریه ی کنش متقابل نمادین مؤثر بود و شهرت او بیشتر به دلیل کتابش ذهن، خویش و جامعه(Mind,Self and Society)(1934)است. توصیف های او از ظهور«خویش» از برخورد با جهان اجتماعی یکی از منابع واژگان«خویش» و «دیگری»را در انسان شناسی دهه ی 80 تشکیل می دهد.
مید، مارگارت Mead,Margaret
(1901- 1978)مارگارت مید را باید یکی از معروف ترین انسان شناسان قرن بیستم به شمار آورد. او که دانشجوی بوآس بود، تأثیر زیادی نیز از روث بندیکت پذیرفته بود. نخستین مطالعه ی مید درباره ی نوجوانان با عنوان بلوغ در ساموا(Coming of Age in Samoa)(1928) با محور آگاهی از خویش شکل گرفت و بدل به یک کتاب پرفروش شد. این استقبال لااقل به همان اندازه به دلیل اطلاعات کتاب درباره ی امریکا بود که به دلیل کیفیت مردم نگارانه ی آن(هر چند این موضوع امروز به شدت مورد بحث است). مید دست به پژوهش های میدانی گسترده ای در گینه ی نو و بالی زد و کمک ارزشمندی به مطالعه ی فرایند اجتماعی کردن، دوران کودکی و جنسیت کرد، اما هرگز خوانندگان عمومی خود را نیز فراموش نکرد. استقبال گسترده ی عمومی از مید سبب شد که مورد سوءظن همکاران حرفه ای خود به خصوص در انسان شناسی بریتانیا قرار گیرد و بارها از او انتقاد شود.
میر، لوسی Mair,Lucy
(1901- 1986)انسان شناس بریتانیایی و دانشجوی مالینوفسکی. او به صورت سخت کوشانه ای در شرق افریقا به مطالعه پرداخت و کمک زیادی به رشد انسان شناسی کاربردی، ابتدا در اداره ی استعماری و سپس در توسعه ی اجتماعی کرد. از جمله آثار او می توان به یک مردم افریقایی در قرن بیستم(An African People in the Twentieth Century)(1934)، مطالعاتی در انسان شناسی کاربردی(Studies in Appleid Anthropology)(1957) و انسان شناسی و توسعه (Anthropology and Development)(1984)اشاره کرد.
مین، سر هنری سامنر Maine,Sir Henry Summer
(1822- 1888)تاریخ شناس حقوقی که مطالعات خود را در آغاز با تألیف کتاب قانون باستان(Ancient Law)(1861) به ثمر رساند که در آن بر یک فرایند تطوری عمومی از «جایگاه» به «قرارداد» تأکید شده است. او سپس هفت سال در هند به پژوهش درباره ی قوانین و اصلاح حقوقی پرداخت و کار خود را با مطالعه ی تطبیقی نهادهای اجتماعی ادامه داد. بخشی از این مطالعات در کتاب جماعت های روستایی در شرق و غرب(Village Communities in the East and West)منتشر شد. مین پس از هند به شغل استادی خود در دانشگاه های آکسفورد و کمبریج بازگشت.
نادل، س.ف Nadel,S.F
(1903- 1954)نادل زاده ی شهر وین بود اما بیشتر عمر دانشگاهی خود را در انگلستان به راهنمایی مالینوفسکی و در استرالیا گذراند. او در روان شناسی و موسیقی تحصیل کرد اما بیشترین پژوهش های خود را در زمینه ی مردم نگاری سودان انجام داد. از جمله آثار نادل در این زمینه می توان به بیزانس سیاه(A Black Byzantium)(1942) و نوبا(The Nuba)(1947) اشاره کرد. نادل همچنین توانست در سنت تجربه گرای انسان شناسی بریتانیا، سهم بزرگی به نظریه بدهد. در این راه دو کتاب آخر نادل با عناوین مبانی انسان شناسی اجتماعی(The Foundations of Social Anthropology)(1951) و نظریه ی ساختار اجتماعی(The Theory of Social Anthropology)(که پس از مرگ وی منتشر شد) اهمیت زیادی دارند.
ناکس، رابرت Knox,Robert
(1641- 1720)دریانورد بریتانیایی که سالیان درازی در اسارت پادشاه کاندی(Kandy) که امروز سریلانکا نامیده می شود، بود و یکی از نخستین کتاب های مردم نگاری را موسوم به یک توصیف تاریخی از جزیره ی سیلان(An Historical Relation of the Ceylan Island)(1681)نوشت.
ناکس، رابرت Knox,Robert
(1791- 1862)آناتومیست اسکاتلندی که شهرتش به دلیل درگیری اش در قتل های برک(Burke) و هیر(Hare)بود. اهمیت او در انسان شناسی به دلیل نظریه ی منشأهای چندگانه موجودات است که در کتاب او موسوم به نژادهای انسان ها: یک بخش(Races of Men: A Fragment)آمده است.
نیدهم، رادنی Needham,Rodney
(1923- )انسان شناس پرکار بریتانیایی و استاد سابق انسان شناسی اجتماعی در آکسفورد. نیدهم یکی از نخستین طرفداران نظریه ی خویشاوندی لوی- استراوس بود و زمانی که لوی- استراوس در ساختار و احساس(Structure and Sentiment)(1962) اعلام کرد که نیدهم نظریه ی او را بد فهمیده است، به یکی از نخستین منتقدان او نیز تبدیل شد. نیدهم همچنین مطالب بسیار زیادی درباره ی موضوع باورها و طبقه بندی نوشته است.
نیمونداجو، کورت(کورت اونکل)
(1883- 1945) Nimuendajú,Curt(Kurt Unückel)مردم شناس آلمانی که در برزیل ساکن شد و یک نام مستعار سرخ پوستی برای خود انتخاب کرد. او یکی از نویسندگان اصلی کتاب ویراسته ی ژولین استیوارد (Julian Steward) با عنوان راهنمای سرخ پوستان امریکای جنوبی(Handbook of South American Indians)(جلد سوم، 1948)بود. او همچنین دست به تألیف کتاب های آپینایه(The Aponaé)(1939) و تیمبیرای شرقی(The Eastern Timbira)(1946)زد.
وارنر، و. للوید Warner,W.Lloyd
(1898- 1970)انسان شناس امریکایی که دانشجوی کروبر، لاوی، مالینوفسکی و رادکلیف- براون بود. او دست به پژوهش های میدانی بر بومیان استرالیایی زد. اما به دلیل پژوهش هایش بر جماعت ها و نهادهای ایالات متحده نیز شهرت داشت. از جمله آثار مهم او می توان به یک تمدن سیاه(A Black Civilization)(1937) و جامعه ی نوظهور آمریکا(The Emergent American Society)(1967) اشاره کرد.
والاس، آلفرد راسل Wallace,Alfred Russel
(1823- 1913)طبیعت گرا و جهانگرد بریتانیایی که آثارش مقدمه ای بر نظریه ی تطور از طریق گزینش طبیعی داروین به حساب می آیند. از جمله این آثار می توان به سفر به آمازون و ریونگرو (Travels on the Amazon and Rio Negar)(1853 و مجمع الجزایر مالای(The Malay Archipelago)(2جلد، 1869)اشاره کرد.
وان جنپ، آرنولد van Gennep,Arnold
(1873- 1957)زبان شناس و مردم نگار فرانسوی. شهرت او در انسان شناسی عمدتاً به دلیل کتابش موسوم به مناسک گذار(Les Rites de passage)(1909) (The Rites of Passage)(1960)است که در آن نشان می دهد مناسک در چرخه ی زندگی بر اساس یک ساختار سه گانه شامل مرحله ی گسستن، مرحله ی انتقال و مرحله ی پیوستن قرار دارند. وان جنپ در نیمه ی زندگی خود بر موضوع مردم نگاری و فولکلور فرانسه تحقیق کرد و کتاب بزرگی با عنوان راهنمای فولکلور فرانسه ی معاصر(Manuel de folklore francais contemporain)(1937- 1958)منتشر کرد.
وایت، لسلی ا. White,Leslie A
(1900- 1975)انسان شناس امریکایی که نظریه ی ماتریالیستی تطور را بر پایه ی جبرگرایی فنی با مفهوم متناقضی از فرهنگ به مثابه ی نظامی از معانی درهم آمیخت. از جمله آثار او می توان به پوئبلوهای سانتاباربارا (The Pueblo of Santa Barbara)(1942)، دانش فرهنگ(The Science of Culture)(1949)، تطور فرهنگ(The Evolution of Culture)(1959) و مفهوم نظام های فرهنگی( The Evolution of Cultural Systems)(1975)اشاره کرد.
وبر، ماکس Weber,Max
(1846- 1920)جامعه شناس آلمانی که او را یکی از بنیان گذاران جامعه شناسی مدرن می دانند. کار اساسی وبر در جامعه شناسی تاریخی تطبیقی به صورت ناکاملی پس از مرگش به چاپ رسید.(اقتصاد و جامعه Wirtschaft und Gesellschaft، 1922، Economy and Society، 1968). شهرت وبر بیشتر به دلیل مباحث او درباره ی رابطه ی پروتستانیسم اروپایی با ظهور سرمایه داری است؛ مباحثی که به کرات برای رد ساده انگارانه ی نظریات مارکس و انگلس مورد سوءاستفاده قرار گرفته اند. اما جامعه شناسی تطبیقی وبر( که بر اساس اصل«تفهیم» Verstehen یا درک استوار است) به ارائه ی مفاهیمی دقیق(نظیر کاریزما یا فرمندی و نمونه ی آرمانی) و الهام بخشی به انسان شناسان و جامعه شناسان به ویژه گروهی از آن ها که به مسئله ی تغییر اجتماعی و تحلیل مدرنیته می پردازند، منجر شد.
وبلن، تورستن ب. Veblen,Thorstin B
(1857- 1929)جامعه شناس امریکایی که شهرتش بیشتر به دلیل اثرش موسوم به نظریه ی طبقه ی اوقات فراغت(The Theory of Leisure Class)(1899)است که در آن فکر «مصرف متمایز»(Conspicuous Consumption) را مطرح کرد.
ورف، بنجامین لی Whorf,Benjamin Lee
(1897- 1941)ورف یک مهندس شیمی و دانشجوی زبان شناسی در نزد ساپیر در دانشگاه ییل بود. ورف بیشتر عمر خود را به عنوان کارشناس پیشگیری از حریق در یک شرکت بیمه خدمت می کرد. معروف است که او زمانی که شاهد سیگار کشیدن شادمانه ی کارگران در کنار بشکه های سوخت که آن ها را «خالی»اعلام می کردند( اما در واقع پر از گازهای قابل احتراق بودند) بود، این پنداره در ذهنش شکل گرفت که مقولات زبان شناختی می توانند فکر را تعیین کنند. او این پنداره را در چندین مقاله، که پس از مرگ او در مجموعه ای با عنوان زبان، اندیشه و واقعیت (Language,Thought and Reality)(1956) منتشر شد، تشریح کرد.
وسترمارک، ادوارد Westermarck,Edward
(1862- 1939)انسان شناس فنلاندی که آثار زیادی درباره ی تابوهای جنسی و ازدواج دارد. وسترمارک برخلاف عقیده ی رایج در زمان خود بر آن بود که «انسان های ابتدایی» در «هرج و مرج جنسی» به سر نمی برده اند او این فکر را مطرح کرد که «نزدیکی میان افراد در آنها نسبت به یکدیگر احساس شرم به وجود می آورد» و به همین دلیل به عقیده ی او تابوی ممنوعیت زنا با محارم حاصل نفرت و انزجاری بود که از جفت گیری میان افراد نزدیک به هم به وجود می آمد. از جمله آثار او می توان به منشأ و توسعه ی پنداره های اخلاقی(Origin and Development of Moral Ideas)(2جلد، 1906- 1908)، تاریخچه ی ازدواج میان انسان ها(The History of Human Marriage)(3 جلد، 1921)، مناسک و باورها در مراکش(Ritual and Belief in Morocco)(2 جلد، 1926) و هوش و فرزانگی در مراکش(Wit and Wisdom in Morocco)(1930) اشاره کرد.
وسترمن، دیدریش هرمان Westermann,Diedrich Hermann
(1875- 1956)انسان شناس، مبلغ مسیحی و ویراستار نشریه ی افریقا (Africa). از جمله آثار فراوان او می توان به مردم شیلوک(The Shiluk People)(1912)، «کِپِل ها»(Die Kepelle)(1921)، زبان های سودان غربی(Die Westlichen Studansprachen)(1927)، افریقایی امروز(The African Today)(1934)، «روایت زندگی افریقاییان»(Afrikaner erzählen ihr Leben)(1938)، آینده ی مردم طبیعت(Die Zukunft der Naturvölker)(1939)، تاریخچه ی افریقا (Geschichte Afrikas)(1952)اشاره کرد.
وونت، ویلهلم Wundt,Wilhelm
(1832- 1920)فیلسوف آلمانی که او را عموماً به عنوان بنیان گذار روان شناسی تجربی می شناسند. وونت در اواخر دوران فعالیت خویش آثار زیادی درباره ی رابطه ی میان فرهنگ و روان شناسی منتشر کرد( برای نمونه ی روان شناسی مردمی Völkerpsychologie، 10 جلد، 1900- 1920) با وجود این میزان اندکی از کارهای او ترجمه شدند. اهمیت انسان شناختی آثار وونت، تأثیرگذاری آن ها بر کسانی چون مالینوفسکی و بوآس است.
ویتفوگل، کارل Wittfogel,Karl
(1896- 1987)جامعه شناس و مورخ اقتصادی که معروف ترین آثارش به مطالعات او درباره ی چین و بررسی هایش درباره ی نظریات مارکس در مورد جوامع آسیایی اختصاص دارند. اثر مهم او استبداد شرقی(Oriental Despotism)(1957) است. ویتفوگل با تأکید بر مفهوم شیوه ی تولید آسیایی مارکس، نوعی از استیلا را تشریح می کند که پایه ی آن بر یک دولت دیوان سالار است. این الگو در نظر ویتفوگل نوعی تمثیل برای کمونیسم شوروی نیز است.
ویتگنشتاین، لودویگ Wittgenstein,Ludwig
(1889- 1951)یکی از بزرگ ترین فیلسوفان قرن بیستم. نخستین اثر او با نام تراکتوس لوجیکو- فیلوسوفیکوس(رساله ی منطقی- فلسفی)(Tractus Logico-Philosophicus)(1921) بر آن بود که زبان متعارف می تواند به یک نظام کامل منطقی تقلیل یابد. ویتگنشتاین در آثار فلسفی بعدی خود از جمله در پژوهش فلسفی(Philosophical Investigation)(1953)، که پس از مرگ او به انتشار رسید، بر استفاده از زبان به ویژه بازی های زبان یا اشکال زندگی تأکید می کند و صریحاً از نظریات آغازین خود انتقاد می کند. آثار متأخر ویتگنشتاین الهام بخش انسان شناسان متفاوتی چون رادنی نیدهم، بوردیو و کلیفورد گیرتز بوده اند.
ویسلر، کلارک Wissler,Clark
(1870- 1947)انسان شناس امریکایی که در موزه ی تاریخ طبیعی امریکا در نیویورک فعالیت داشت. ویسلر که فاقد امکانات دانشگاهی برای تربیت دانشجویان بود، تأثیر مستقیم کمتری از بسیاری از معاصران خود داشت، اما نوشته های او به ویژه در رابطه با مفهوم «پهنه ی فرهنگی»(Cultural Area)تأثیرگذار بود. از جمله آثار او می توان به سرخ پوستان امریکایی(American Indians)(1917)، انسان و فرهنگ(Man and Culture)(1923)، مقدمه ای بر انسان شناسی اجتماعی(Introduction to Social Anthropology)(1929)و سرخ پوستان ایالات متحده(Indians of United States)(1940)اشاره کرد.
ویکو، جیامباتیستا Vico,Giambattista
(1668- 1744)فیلسوف ایتالیایی که اثر او، علم جدید، به Scienza) انسان شناسی nuova یکی از آثار کلاسیک پیشتاز در تبدیل شد. نخستین چاپ این کتاب، که نمونه ی کوتاهی از آن بود، در سال 1725 منتشر شد و موفقیت چندانی به دست نیاورد. اما اصل و اساس نظریات ویکو که انسجام زیادی را در خود نشان می دادند و بعدها با استقبال گسترده ای نیز رو به رو شدند در ویرایش سال 1744 این کتاب ارائه شده بودند. با وجود این استدلال های ویکو در آن زمان چندان مورد توجه نبودند و تنها در قرن بیستم بود که علاقه ی زیادی را برانگیختند. استدلال ویکو آن بود که ما تنها می توانیم با اطمینان چیزهایی را بشناسیم که ساخته ی انسان ها هستند. بنابراین او عرصه و روش های علوم انسانی را از علوم طبیعی دوره ی خود( که در پی شناخت چیزهایی است که به دست خدا ساخته شده اند) جدا می کرد. طرح او از چرخه های تاریخی مقدمه ای بر نظریه های تطورگرایانه ی قرن 19 بود. از این گذشته تأکیدی که وی بر وابستگی متقابل نهادهای اجتماعی و فرهنگی می کرد، از نخستین قدم ها در راه تبیین نظریه ی انسان شناختی کل گرا بود.
ویگوتسکی، لو سمیونوویچ
(1896- 1934) Vygotsky,Lev Semionovichروان شناس روس که کتاب او(پس از مرگش به انتشار رسید)موسوم به اندیشه و زبان(Thought and Language)(1937)(ترجمه ی انگلیسی، 1962) نوعی از روان شناسی انسانی را تشریح می کرد که در آن نقش فرهنگ و قابلیت اجتماعی شدن در رشد کودک مورد بحث قرار گرفته بود. از زمان مرگ زودرس او و به رغم ممنوعیت انتشار آثارش در دوران استالین، افکار او، چه در زمینه ی روان شناسی فرهنگی و چه در زمینه ی انسان شناسی روان شناختی، به طور پیوسته ای اهمیت بیشتری یافته اند.
ویلسون، مونیکا هانتر
(1908- 1982) Wilson,Monica Hunterانسان شناس افریقای جنوبی که دانشجوی مالینوفسکی بود. ویلسون به دلیل پژوهش هایش بر دین افریقا و تغییر اجتماعی و موضع گیری هایش علیه تبعیض نژادی شهرت داشت. او با نام مونیکا هانتر کتاب واکنش به فتح(Reation to Conquest)(1936) را بر اساس نخستین پژوهش های میدانی خود در افریقای جنوبی نوشت. بعدها او به همراه همسرش، گادفری ویلسون (Godfrey Wilson)، دست به تحقیق بر نیاکیوزا (Nyakysa)های تانگانیکا (Tanganyika)(تانزانیای امروزی)زد. همسر او در جنگ جهانی دوم کشته شد. از جمله سایر آثار او می توان به مناسک خویشاوندی در میان نیاکیوزاها(Rituals of Kinship among the Nyakyusa)(1957) و دین و تغییر اجتماعی (Religion and Transformation of Society)(1974) اشاره کرد.
ویلیامز، ریموند Williams,Raymond
(1921- 1988)تاریخ دان و منتقد ادبی مارکسیست بریتانیایی. رویکرد خاص او در مارکسیسم فرهنگی اغلب از سوی انسان شناسان بریتانیایی هم نسل او نادیده انگاشته شده است. اما تأثیر بسیار زیادی بر مطالعات فرهنگی(Cultural Studies) برای انسان شناسانی که به موضوع« مقاومت» و «سلطه طلبی»(Hegemory)علاقه مند بود، داشت. این گروه عموماً یا بر کتاب خشک و نظریه پردازانه ی او با عنوان مارکسیسم و ادبیات(Marxism and Litterature)(1977) تکیه می زدند یا بر تحلیل های تاریخی تر و فرهنگی تر او در فرهنگ و جامعه (Culture and Society)(1958) و کشور و شهر(The Country and the City)(1973).
هابرماس، یورگن Habermas,Jürgen
(1929- )فیلسوف و نظریه پرداز آلمانی که نقد او بر عقلانیت تکنولوژیک، نظریات او درباره ی هرمنوتیک و نظریه ی کنش ارتباطی او تأثیر زیادی بر علوم اجتماعی داشته است. با وجود این آثار او به صورت انعطاف ناپذیری اروپا مدار هستند، شاید به همین دلیل نیز انسان شناسان کمتر به آثار او علاقه نشان داده اند. با وجود این در سال های اخیر نقد هابرماس بر پسامدرنیسم و همچنین رویکرد او نسبت به جامعه شناسی نقد در حوزه ی عمومی توجه انسان شناسان را برانگیخته است.
هابز، تامس Hobbes,Thomas
(1588- 1679)فیلسوف انگلیسی که توصیف کلاسیک او از حالت طبیعی انسان به مثابه ی حالتی«تنها، فقرزده، نامطبوع، وحشی و در کمبود» در تضاد با مفهوم روشنگرانه ی «وحشی نیک»(noble sauvage)قرار داشت. توصیف معروف او از کتابش موسوم به لویاتان(Leviathan)(1651) نقل شده است که به منشأ و چگونگی تحول دولت اختصاص دارد.
هاجکین، تامس Hodgkin,Thomas
(1798- 1866)آناتومیست و چهره ی بارز مردم شناسی انگلستان در ابتدای قرن 19. شهرت او بیشتر به دلیل کشف یک بیماری (lymphnodes)است که نام او به آن داده شده است. اما این موضوع کمتر شناخته شده است که کمی پس از این کشف او به دلیل دفاع سرسختانه اش از حقوق سرخ پوستان امریکای شمالی، کنار گذاشته شد. هاجکین از مبارزان طرفدار لغو بردگی، به رسمیت شناختن حقوق فقرا برای دسترسی به بهداشت و سازش میان دین و نظریه ی تطور بود. او همچنین بنیان گذار جامعه ی حمایت از بومیان(1837) و جامعه ی مردم شناختی لندن(1844) بود که هر یک به شیوه ی خود در پی اثبات یگانگی و وحدت انواع انسانی بودند.
هادون، آلفرد کارت Haddon,Alfred Cort
(1855- 1940)جانورشناس و انسان شناس در کمبریج. هادون در رأس مأموریتی علمی قرار داشت که از طرف دانشگاه کمبریج در 1898- 1899 به منطقه ی تورس استریت (Torres Straits)انجام گرفت. هادون را پدر انسان شناسی در کمبریج می دانند. از جمله آثار او می توان به تطور هنر(Evolution in Art)(1895) و تاریخ مختصر انسان شناسی(A Short History of Anthropology)(1910) اشاره کرد. اثر اخیر را باید یکی از بهترین تاریخچه های انسان شناسی که تاکنون نوشته شده اند، دانست.
هاکسی، توماس هنری
(1825- 1895) Huxley,Thomas Henryطبیعت شناس انگلیسی که به مشهورترین هوادار نظریه ی تطور از طریق گزینش طبیعیِ داروین تبدیل شد. از جمله آثار انسان شناختی او می توان به شواهدی درباره ی جایگاه انسان در طبیعت(Evidence as to Man's Place in Nature)(1863) و «مقاله ای درباره ی روش ها و نتایج مردم شناسی»(Method Essaye on the and Results of Ethnology) در نشریه ی فورتنایتلی ریویو(Fortnightly Review)(1865) اشاره کرد.
هامبولت، الکساندر فون
(1769- 1859) Humboldt,Alexander vonطبیعت گرا، جهانگرد، مردم نگار و برادر کوچک فیلسوف و زبان شناس، ویلهلم فون هامبولت. هامبولت به صورت گسترده ای به امریکا و به خصوص مکزیک سفر کرد و مردمان آن مناطق را توصیف کرد. از جمله آثار متعدد او می توان به سفرهای امریکا و آسیا(Reisen in Amerika und Asien)(4 جلد، 1842) اشاره کرد.
هامبولت، ویلهلم فون
(1767- 1835) Humboldt,Wilhelm vonفیلسوف و زبان شناس که شهرت او بیشتر به دلیل تدوین نظام دانشگاهی آلمان و همچنین به دلیل پژوهش های او در زمینه ی زبان شناسی تطبیقی است. در کتاب درباره ی زبان: تنوع ساختار زبان انسانی و تأثیر آن بر توسعه ی ذهنی انسان(Uber die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues)(1836) (On Language: The Diversity of Human Language Structure and its Influence on the Mental Development of Mankind)(1988)، که پس از درگذشت او منتشر شد، هامبولت یکی از نخستین پژوهش های نظام مند درباره ی روابط ساختار زبان، جهان بینی و شناخت را عرضه می کند و خط پژوهشی که در فرضیه ی ورف- ساپیر به اوج خود رسید را آغاز می کند.
هانتر، مونیکا Hunter,Monica. ن.ک : ویلسون، مونیکا.
هانیگمن، جان ژوزف
(1914- 1977) Honigman,John Josephانسان شناس امریکایی که شهرت او به دلیل مطالعاتش بر شخصیت و فرهنگ پذیری است. او دست به پژوهش های میدانی گسترده در مناطق قطبی و زیرقطبی کانادا و مطالعاتی با گستره ی کم تر در پاکستان و اتریش زد. از جمله آثار عمومی او می توان به فرهنگ و شخصیت(Culture and Personnality)(1954)، جهان انسان( The World of Man)(1959)، شخصیت در فرهنگ(Personality in Culture)(1967)، کتاب راهنمای انسان شناسی اجتماعی و فرهنگی(Handbook of Social and Cultural Anthropology)(1973)توسعه پنداره های انسان شناختی (The Development of Anthropological Ideas)(1976)اشاره کرد.
هاویت، ا.و. Howitt,A.W ن.ک: فیزون، لوریمر(Lorimer Fison)
هایمندورف، کریستف فون فورر
(1909- 1995) Haimendorf Christoph von Fürerانسان شناس اتریشی که سال ها در مدرسه ی مطالعات شرقی و افریقایی دانشگاه لندن تدریس می کرد. پژوهش های میدانی گسترده ی او به ویژه در میان قبایل هند و نپال به تألیف تعداد زیادی اثر انجامید که از آن جمله می توان به مطالعات مردم نگارانه همچون چنشو(The Chenchus)(1943)، شرپاهای نپال( The Sherpas of Nepal)(1964) و به مطالعاتی تطبیقی همچون اخلاق و قابلیت(The Morals and Merit)(1967)و مطالعاتی درباره ی تغییر اجتماعی همچون یک قبیله هیمالیایی( A himalayan Tribe)(1980)اشاره کرد.
هُبل، ا. آدامسون Hobel,E.Adamson
(1906- 1993)انسان شناس امریکایی متخصص حقوق. شهرت او به دلیل پژوهش های مردم نگارانه اش بر بومیان امریکای شمالی و همکاری اش با حقوق دانانی چون کارل للولین(Karl Llewellin) به خصوص در روش شیین(The Cheyenne Way)(1941) بود. از سایر آثار او می توان به قانون انسان ابتدایی(The Law of Primitive Man)(1954)، انسان ها در جهان ابتدایی( Men in the Primitive World)(1949) و اثری که به همراه ت.ویور (T.Weaver) نوشت، موسوم به انسان شناسی و تجربه ی انسانی(Anthropology and Human Experience)(1979) اشاره کرد.
هرتس، روبر Hertz,Robert
(1881- 1915)هرتس یک جامعه شناس دینی بود. او یکی از درخشان ترین دانشجویان دورکیم بود که به صورت تأسف انگیزی در جنگ جهانی اول کشته شد. هرتس پیش از ترجمه ی مقالاتش درباره ی مرگ و نمادشناسی راست-چپ در کتابی به نام مرگ و دست راست(Death and the Right Hand)(1960)چندان در خارج از فرانسه شناخته شده نبود.
هردر، یوهان گوتفرید Herder,Johann Gottfried
(1744- 1803)فیلسوف آلمانی و از جمله نخستین متفکران انسان شناسی. هردر، که جزو منتقدان اندیشه ی روشنگری بود، عموماً به عنوان قهرمان ملی گرایی آلمان معرفی می شود. اما آنچه برای انسان شناسان اهمیت بیشتری دارد تأکید هردر بر زبان شناسی و نسبی گرایی فرهنگی و نقد او نسبت به استعمار اروپایی است. هردر نخستین اندیشمندی است که واژه ی «فرهنگ» را در معنای مدرن و چند بُعدی آن به کار برد.
هرسکویتس، ملویل ژ.
(1895- 1963) Herskovits,Mlville Jانسان شناس امریکایی که تحت تأثیر استاد خود فرانتس بوآس قرار داشت. هرسکویتس سهم مهمی در انسان شناسی اقتصادی و نظریه ی فرهنگ پذیری داشت، اما شهرت وی بیشتر به دلیل آثار مردم نگارانه ی او درباره ی افریقایی های امریکا و به ویژه مطالعات او بر امریکای میانه و کارائیب و نقش پیشگام او در پژوهش های افریقاشناسی در ایالات متحده ی امریکا است. مهم ترین آثار او عبارت اند از: سیاهان امریکا(The American Negro)(1928)، انسان و آثار او(Man and His Works)(1948)، انسان شناسی اقتصادی(Economic Anthropology)(1952) و عنصر انسانی در افریقای در حال دگرگونی (The Human Factor in Changing Africa)(1962).
هریس، ماروین Harris,Marvin
(1929- )انسان شناس امریکایی که رویکرد ماده گرای او تأثیرگذار اما در عین حال بحث انگیز بوده است. از جمله آثار مهم او می توان به آدم خواران و پادشاهان (Cannibals and Kings)(1977) و ماتریالیسم (ماده گرایی)فرهنگی (Cultural Materialism)(1979)اشاره کرد. هریس همچنین مؤلف یکی از مهم ترین تاریخچه هایی است که درباره ی رشته ی انسان شناسی نوشته شده اند: ظهور نظریه ی انسان شناختی (The Rise of Anthropological Theory)(1968).
هسو، فرانسیس ل.ک. Hsu,Francis L.K
(1909- )انسان شناس امریکای چینی تبار. هسو دارای پژوهش های میدانی در چین، ژاپن، هند و ایالات متحده بوده و به صورت گسترده ای درباره ی «فرهنگ و شخصیت» مطلب نوشته است. از جمله آثار او درباره ی جامعه ی چین می توان به زیر سایه ی نیاکان(Under the Ancestors' Shadow)(1948 اشاره کرد. از دیگر آثار مهم او می توان به ویرایش کتاب خویشاوندی و فرهنگ(Kinship and Culture)(1971)اشاره کرد که در آن به بررسی فرضیه ی سال 1965 خود، یعنی این موضوع پرداخته است که روابط فرهنگ محور دوگانه در خویشاوندی تعیین کننده ی رویکردها و رفتارهایی هستند که بعدها در روابط اجتماعی گسترده ای در زندگی ظاهر می شوند.
هگل، گئورگ ویلهلم فریدریش Hegel,Georg Wilhelm Friedrich
(1770- 1831)فیلسوف آلمانی که فلسفه ی تاریخ و روش دیالکتیک او تأثیر عمیقی بر مارکس و بر مارکسیسم گذاشت. دیالکتیک هگلی را عموماً به صورت ساده انگارانه ای در سه مرحله ی «تز، آنتی تز و سنتز»، یعنی به صورت یک فرایند عقلانی حرکت تاریخ، تعریف کرده اند. هگل در فلسفه ی تاریخ خود از مثال های تطبیقی به ویژه در رابطه با تاریخ آسیا استفاده کرده است. اما نفوذ او بر انسان شناسی از طریق اندیشمندان دیگری، عمدتاً و البته نه صرفاً مارکسیست ها، انجام گرفته است.
هورنله، آگنس وینیفرد( دوشیزه تاکر)
(1885- 1960) Hoernlé Agnes Winifred(Tucker née)م.گلوکمن، هورنله را«مادر» انسان شناسی افریقای جنوبی می نامید. هورنله بود که در دانشگاه نسلی از ویتواترسراند انسان شناسان (Witwatersrand)جدید از جمله آیلین و جک کریگ، هیلدا کوپر، الن هلمن و خود گلوکمن را تربیت کرد. خود هورنله از دانشجویان هادون و ریورز در کمبریج، و دورکیم در سوربن بود. هورنله همچون بسیاری دیگر از جانشینان خود در انسان شناسی افریقای جنوبی در زمینه ی آرمان های اجتماعی و به ویژه بهبود آموزش سیاه پوستان و اصلاح قوانین جزایی فعال بود. به مناسبت صدمین سال تولد او مجموعه ای از (The Social) نوشته هایش در کتاب سازمان اجتماعی ناما و سایر مقالات(1985)منتشر (Organization of Nama and Other Essays)شدند.
هوسرل، ادموند Husserl,Edmund
(1859- 1995)ریاضی دان و فیلسوف آلمانی- اتریشی. بنیان گذار پدیدارشناسی.
هوکارت، ا.م. Hocart,A.M
(1883- 1939)انسان شناس بریتانیایی فرانسوی تبار. وی در چارچوب مأموریت علمی پرسی سلیدز تراست(Percy Slades Trust) با ریورز در جزایر سلیمان همکاری کرد. هوکارت همچنین در فیجی، تونگا و شاموا دست به پژوهش درباره ی موضوع مورد علاقه ی خویش یعنی تاریخ فرهنگ زد و سپس به عنوان کمیسیونر باستان شناسی در سیلان در فاصله ی 1921 و 1928 مشغول به کار شد. در سال 1934 هوکارت جایگزین اوانس- پریچارد در کرسی دانشگاهی او در قاهره شد و در سال 1939 در همین کشور درگذشت. تلفیقی که هوکارت از اشاعه گرایی و تطورگرایی تاریخ مبتنی بر گمان(conjectural) به وجود آورد در تضاد کامل با رویکرد غالب در انسان شناسی بریتانیا در دهه ی سی قرار داشت و سبب شد که آثار او کنار گذاشته شوند تا زمانی که ابتدا لویی دومون و سپس رادنی نیدهم در دهه های 50 و 60 آن آثار را بار دیگر مطرح کردند. از آن زمان به بعد، اندیشه های هوکارت به تحلیل های تازه ای در زمینه هایی چون کاست ها و خویشاوندی دامن زده اند. از جمله آثار او می توان از خویشاوندی دامن زده اند. از جمله آثار او می توان از خویشاوندی (Kinship)(1927)، پیشرفت انسان(The Progress of Man)(1933)، شاهان و مشاوران(Kings and Councilors)(1936)، کاست ها(Les Castes)(1938)(Caste)(1950)، اسطوره ی حیات بخش(The Life-Giving Myth)(1952) و مبادی اجتماعی(Social Origins)(1954) نام برد.
هییردال، تور Heyerdahl,Thor
(1914- )جهانگرد نروژی که شهرت او به دلیل تلاشش در اثبات آن بود که مهاجرت و اشاعه در اقیانوس ها از طریق دریانوردی در قایق های کوچک امکان داشته است. از جمله آثار او می توان به کتاب های مردم پسندی چون کونگ- تیکی(Kong-Tiki)(1950)، اکو-اکو(Aku-Aku)(1958)، مأموریت های را(The Ra Expeditions)(1971) و مأموریت تیگری(The Tigris Expedition)(1981) اشاره کرد.
یاکوبسن، رومن Jakobson,Roman
(1896- 1982)زبان شناس روسی- امریکایی که از جمله اعضای مکتب پراگ بود و مطالعات او درباره ی آواشناسی تأثیر زیادی بر انسان شناسی ساختاری لوی- استراوس باقی گذاشت. این دو دانشمند در اوایل دهه ی 40، زمانی که هر دو از اروپای تحت اشغال آلمانی ها گریخته بودند، در نیویورک با یکدیگر ملاقات کردند. لوی- استراوس روش های تحلیل زبان شناختی یاکوبسن را در مطالعه ی فرهنگ و به ویژه در استفاده ای که از «ویژگی های تفکیک کننده»(distictive features) در تحلیل تقابل های دوتایی خود انجام می داد، به کار برد. از جمله آثار متعدد یاکوبسن می توان به مبانی زبان (Fundamentals Language)(به همراه م.هال M.Halle)(1956)، که انسان شناسان ساختاری اغلب به آن استناد می کنند، اشاره کرد.
منبع مقاله :
فکوهی، ناصر؛(1390)، تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی، تهران، نشر نی، چاپ هفتم
