تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع :راسخون
منبع :راسخون
شگفت انگيز است که بيش از چهل سال بعد از پا گذاشتن نيل آرمسترانگ و باز آلدرين بر روى سطح کره‌ى ماه، ما در مورد ترکيبات کره‌ى ماه به فرضيات وابسته‌ايم. به خواندن ادامه دهيد . . . .
با وجود اين که، تا کنون ماه تنها جرم آسمانى است که بشر بر روى آن پا گذاشته است، هنوز هم زمانى که صحبت از ترکيبات ماه مى‌شود، ماه کاملاً نا شناخته و اسرار آميز به نظر مى‌رسد. جالب اين که ماه تنها قمر کره‌ى زمين است. فاصله محاسبه شده‌ى مرکز ماه تا مرکز کره‌ى زمين 857ر238 مايل مى‌باشد. مدت زمان گردش ماه به دور زمين ٢٧ روز و ٧ ساعت و 1ر43 دقيقه مى‌باشد. در اصل ما حقايق چندى را راجع به اين جرم قمرى مى‌دانيم، ولى زمانى که صحبت از ترکيبات کره ماه باشد، کارى از دست ما بر نمى‌آيد جز اين که بر فرضيات تکيه کنيم.
اخيراً، اگر بخواهيم دقيق‌تر باشيم، در نوامبر سال ٢٠٠٩، ناسا اعلام کرد که شواهد محکمى دال بر وجود آب در سطح ماه پيدا کرده است. اين کشف بر اساس اطلاعات دريافتى از مأموريت برخورد با ماه به نام LCROSS مى‌باشد و يکى از بزرگترين دست يافته‌هاى بشر، در زمينه‌ى ترکيبات تشکيل دهنده‌ى کره‌ى ماه است. با شرايط کنونى، مى‌توانيم اميد داشته باشيم که يک چنين اکتشافاتى منجر به نتايج موفقيت‌آميزى بشود، در نتيجه، مى‌توانيم در مورد دنياى اطراف خود دانستنى‌هاى بيشترى به دست بياوريم.
چگونه ترکيبات تشکيل دهنده‌ى ماه شناسايى مى‌شود؟
تئورى‌هاى زيادى در مورد مبدأ و چگونگى تشکيل ماه در حول علم ستاره شناسى در حال گردش هستند. در ميان اين تئورى‌ها، تئورى برخورد عظيم، از همه متقاعد کننده‌تر است و دانشمندان زيادى آن را باور دارند. با توجه به تئورى برخورد عظيم، يک جرم خورشيدى در ابعاد سياره‌ى مريخ با سياره‌ى زمین تصادم کرده که در نتيجه‌ى آن، زمين تکه‌اى از جرم خود را از دست داد، که بعد از جدا شدن از زمين، به عنوان قمر طبيعى زمين، به دور آن شروع به گردش کرد. جداى از يک چنين تئورى‌هايى، مأموريت‌هاى به همراه بشر و فاقد بشر بر روى ماه، ماهواره‌هايى که در مدار حضور دارند، نقشه بردارى ژئوکيميکال (تجزيه و تحليل لايه‌هاى خاک جهت بررسى ترکيبات آن) و تکنيک‌هاى ژئو فيزيکى (بررسى فيزيکى سيارات و اتمسفر آن‌ها) نقش بسيار مهمى را در کمک به مطالعه‌ى ساختار و ترکيب سطح ماه کرده است. با گذر زمان، حقايق جديد گوناگون ديگرى در مورد اين جرم سماوى در حال کشف شدن است، و هر بار، ما چيز جديدى را راجع به جرم ماه در مي‌یابيم.ماه از چه ساخته شده است؟
جرم ماه 1022 × 3477ر7 کيلو گرم مى‌باشد، اين در حالى است که سطح ماه برابر با 107 × 793ر3 کيلومتر مربع مى‌باشد. مانند زمين، حتى ماه نيز از سه لايه تشکيل شده است، لايه پوسته، جبه و هسته. پوسته‌ى ماه عمدتاً تشکيل شده است از سنگ‌هاى آنورتوسيتيک. اين لايه شامل اکسيژن، سيليس، آهن، منيزيم، کلسيم و آلومينيوم مى‌باشد. ضخامت آن حدود ٥٠ کيلومتر از سطح کره‌ى ماه تخمين زده مى‌شود. جداى از اين عناصر، اثراتى از هيدروژن، پتاسيم، تيتانيوم، اورانيوم و توريوم نيز در پوسته ديده شده است. اگر که به عمق کره‌ى ماه پيش برويم، به جبه‌ى کره ماه مى‌رسيم. اين لايه تشکيل شده است از مواد معدنى چون اوليوين (سيليکات منيزيم) و اورتوپسروکسين. مطالعات نشان مى‌دهد که جبه‌ى ماه نسب به جبه‌ى زمين، داراى آهن بيشترى است. مرکز ماه که همان هسته‌ى ماه است، شعاعى حدود ٣٠٠ تا ٣٥٠ کيلومتر دارد، و حدوداً ٢٠ ٪ جرم کل اين جسم سماوى را تشکيل مى‌دهد. دانشمندان بر اين باورند که هسته‌ى ماه عمدتاً از آهن فلزى تشکيل شده است که رگه‌هايى از نيکل و / يا گوگرد در آن وجود دارد. مطالعات در رابطه با نحوه‌ى چرخش در مدت زمان‌هاى مختلف ماه نشان مى‌دهد که هسته‌ى ماه در حالت نيمه مذاب مى‌باشد.اخيراً، اگر بخواهيم دقيق‌تر باشيم، در نوامبر سال ٢٠٠٩، ناسا اعلام کرد که شواهد محکمى دال بر وجود آب در سطح ماه پيدا کرده است. اين کشف بر اساس اطلاعات دريافتى از مأموريت برخورد با ماه به نام LCROSS مى‌باشد و يکى از بزرگترين دست يافته‌هاى بشر، در زمينه‌ى ترکيبات تشکيل دهنده‌ى کره‌ى ماه است. با شرايط کنونى، مى‌توانيم اميد داشته باشيم که يک چنين اکتشافاتى منجر به نتايج موفقيت‌آميزى بشود، در نتيجه، مى‌توانيم در مورد دنياى اطراف خود دانستنى‌هاى بيشترى به دست بياوريم.
