نويسنده: دبورا تکاک
مترجم: مينا اسماعيلي
مترجم: مينا اسماعيلي
24 راه مبارزه با ترک دست ها
آن برس ها را از کجا آورده ايد؟ نه. آن ها را که در دستتان است نمي گويم. خود دست هايتان را مي گويم! منظورم همان هاست که چنان قرمز، خشک، ترک خورده و دردناکند که آن ها را حتي براي دشمنتان هم آرزو نمي کنيد. همان ها را که درست موقع هالوين (آخرين شب اکتبر) ظاهر مي شوند و تا بعد از عيد پاک خوب نمي شوند. قبول کنيد که چنگال هاي موجودات مرداب سياه هم از دست هاي شما ظاهر جذاب تري دارند. چه شد که دست هايتان به اين روز افتاده اند؟ ببخشيد که اين قدر صريح مي گويم. ولي خودتان باعث و باني آن هستيد. اولاً کاهش رطوبت در فصول پاييز و زمستان موجب تحريک و خشکي پوست مي شود. (شما در اين مورد بي تقصيريد.) ثانياً چربي اي که عامل نرمي و لطافت پوست است. با افزايش سن در بدن به طور طبيعي کمتر ساخته مي شود. (در اين مورد هم شما مقصر نيستيد.) اما عادات بد، بي توجهي به دست ها و عدم تشخيص پوست خوب از پوست بد، دست به دست هم مي دهند تا جان شما را به لب برسانند. (اينجاست که شما مقصريد!) حال توصيه کارشناسان براي درمان و تسکين اين دست هاي صدمه ديده به شرح زير است.دوري جستن از آب
نخستين کار براي رفع اين مشکل، دوري جستن از آب به هر قيمت ممکن است. دکتر « جوزف بارک » معتقد است آب را بايد همانند اسيد بر روي دست ها در نظر گرفت. زيرا تا جايي که پزشکان و متخصصان اطلاع دارند، آب بدترين عامل براي ترک دست هاست. شستشوي مکرر دست ها موجب از بين رفتن لايه چربي طبيعي پوست مي شود و با از بين رفتن چربي رطوبت موجود هم به راحتي تبخير مي گردد. تبخير رطوبت پوست را به شدت خشک مي کند. شما هم مي توانيد به روش فرانسوي ها مانع از خشک شدن پوست شويد. فرانسوي ها دست هاي خود را خيلي زود به زود نمي شويند. فقط آن ها را از پنجره بيرون مي برند و مي تکانند! اما گذشته از اين مزاح در تعداد دفعات شستشوي دست هاي خود تجديد نظر کنيد.کف دست ها را بشوييد
وقتي به شستشوي مکرر دست ها مجبوريد، حتي الامکان از شستن پشت آن ها اجتناب کنيد و فقط به شستن کف دست ها اکتفا نماييد. شستن مکرر کف دست نسبت به پشت آن که پوست نازک تري دارد و به راحتي خشک مي شود، کم تر ايجاد مشکل مي کند.استفاده از محلول هاي پاک کننده
به جاي صابون از پاک کننده هاي فاقد چربي مخصوص پوست، مانند ستافيل يا محلول اس اف سي استفاده کنيد.دست ها را به محلول آغشته کنيد و به هم بماليد تا محلول کف کند. سپس آن ها را به وسيله يک دستمال کاغذي پاک کنيد. اين روش، روش بسيار خوبي براي شستشوي دست ها بدون هيچ گونه تحريک پوست است.(1)
استفاده از روغن مخصوص حمام
دکتر « رادني باسلر » يک قدم فراتر مي رود و شستشوي دست ها را به وسيله روغن حمام توصيه مي کند. البته به اين ترتيب ممکن است تميز شدن دست ها را آن طور که با صابون تميز مي شوند احساس نکنيد، ولي در عوض از خشک شدن آن ها جلوگيري مي شود.محلول، کرم و پمادهاي موضعي
پس از هر بار شستشوي دست ها قبل از خواب از يک نرم کننده موضعي دست استفاده کنيد. انتخاب نوع نرم کننده بستگي به شدت ترک خوردگي دست ها دارد. محلول ها (لوسيون ها) و پمادها به ترتيب داراي کمترين و بيشترين ميزان نرم کنندگي هستند. کرم ها از نظر ميزان تأثير بين محلول ها و پمادها قرار مي گيرند. ابتدا از محلول و در صورت عدم مشاهده تأثير کافي در فصل زمستان به ترتيب از کرم و پماد استفاده نماييد.از حوله استفاده نماييد
اگر ناچاريد در دستشويي محل کار خود به جاي حوله از دستگاه خشک کن استفاده کنيد، با خود حوله اي از خانه به همراه ببريد. زيرا هواي داغ توليد شده توسط خشک کن با ترک خوردن دست ها رابطه مستقيم دارد. با اين حال اگر مجبور به استفاده از اين دستگاه هستيد دست ها را در فاصله 15 سانتي متري از خشک کن نگه داريد و آن ها را به طور کامل خشک کنيد.فرو بردن دست ها در آب
هر چند لازم است به طور کلي از رسيدن آب به دست ها جلوگيري کنيد. ولي گاهي مي توان دست هارا به عنوان درمان در آب فرو برد. براي آن که بتوان با روشي ارزان قيمت به اثر مرطوب کنندگي کرم ها دست يافت، کافي است دست ها را به مدت چند دقيقه در آب گرم فرو ببريد. سپس آب اضافي دست ها را بگيريد و جهت حفظ رطوبت آن ها از روغن هاي نباتي يا معدني استفاده نماييد. به همين ترتيب مي توان دست ها را در مخلوطي از آب و محلول هاي روغني فرو برد. 4 پيمانه (معادل درب بطري محلول) روغن حمام (آلفاکري بهتر از انواع ديگر است.) را با نيم ليتر آب مخلوط کنيد. در پايان روز دست ها را براي 20 دقيقه در آن فرو ببريد تا چربي لازم به پوست دست ها بازگردد. با اين کار مي توان ترک دست ها را از بين برد.استفاده از کرم ويتامين C
به گفته ي دکتر « بارک » ارزان ترين درمان خانگي براي ترک دست ها استفاده از کريسکو است. اين ماده، مرطوب کننده بسيار خوبي است و با پوشاندن پوست مانع از خروج رطوبت آن مي شود. نکته مهم آن است که بايد مقدار کمي از اين کرم را به دست ها بماليد و سپس آن ها را به هم بماليد. به طوريکه کرم جذب پوست شود و بر روي دست ها چربي احساس نشود. مقدار کرمي که دست ها براي حفظ رطوبت خود نياز دارند، تنها به اندازه ضخامت دو ملکول است. اين کرم واقعاً مؤثر است. به عقيده ي دکتر « دانسکي » افراد براي درمان دست هاي خود مجبور به خريدن کرم هاي گران قيمت نيستند. افرادي که داراي پوست هاي خشک يا معمولي هستند مي توانند از جايگزين هاي ارزان قيمتي نظير کره کاکائو، لانولين، ژل هاي هيدروکربني و روغن هاي معدني سبک استفاده نماييد.دو لايه کرم يا محلول بماليد
هنگام استفاده از هر نوع کرم يا محلول، روشي را که دکتر « بارک » نام آن را روش دو لايه اي بارک نهاده به کار ببنديد. يک لايه ي نازک کرم يا محلول به دست ها بماليد و چند دقيقه صبر کنيد تا جذب پوست شود و سپس لايه دوم را به دست ها بماليد. عملکرد دو لايه نازک کرم يا محلول خيلي بهتر از يک لايه ضخيم آن است.استفاده از روغن ليمو
جهت درمان و نرمي دست هاي ترک خورده چند قطره گلسيرين را با چند قطره روغن ليمو مخلوط کنيد. قبل از خواب مقداري از اين مخلوط را به دست ها بماليد و ماساژ دهيد.پوشيدن دستکش
بسياري از چيزها که انتظار آن نمي رود در گوشه و کنار خانه موجب تحريک دست ها مي شوند. دکتر « بيهووا » پوشيدن دستکش نخي سفيد را براي انجام انواع کارهاي خشک توصيه مي کند. حتي براي خواندن روزنامه و جابجا کردن خواروبار. پوستي که خشک، قرمز و ترک خورده است، در صورت اصطکاک پيدا کردن بدتر مي شود. مزيت استفاده از دستکش نخي آن است که مانع از تنفس پوست نمي شود و در عين حال رطوبت اضافي و عرق دست را جذب کرده و از تحريک پوست جلوگيري مي کند. به علاوه به عقيده دکتر « نلسون لي نوويک » دستکش نخي پوست را تميز نگه مي دارد و فرد مجبور به شستن مکرر دست ها و در نتيجه بالا بردن شانس ترک خوردگي دست ها نمي شود. در مواردي که لازم است چيزي را محکم بين انگشتان بگيريد از دستکش چرمي استفاده کنيد.پيشگيري بهترين راه حل است
به نظر دکتر « بيهووا » پيشگيري از ترک خوردن دست ها همواره سهل تر از درمان آن هاست. به روش هاي زير مي توان از بروز ترک دست پيشگيري نمود.اجتناب از تماس آب داغ با دست ها
کاملاً واضح است که بايد از تماس آب داغ، شوينده ها و حلال هاي خانگي قوي با دست ها پرهيز کرد.دقت در استفاده از صابون
از آنجا که ترک دست ها در نتيجه کاهش چربي پوست بروز مي کند، بايد از شستن دست ها با صابون هاي قوي يا قليايي خودداري کرد. بهتر است براي شستن دست ها از صابون هاي ملايم حاوي کرم سرد استفاده نمود. دکتر « بارک » صابون « داو » را به دليل ملايم تر بودن آن نسبت به ساير صابون ها توصيه مي کند(2).مرطوب کردن هوا
رطوبت پوست همواره از سطوح زيرين به سطوح خارجي آن مي آيد. اگر در هوا رطوبت کافي وجود داشته باشد، رطوبت سطوح زيرين پوست کمتر به سطح خواهد آمد. بنابراين استفاده از يک دستگاه مرطوب کننده هوا در خانه مفيد است.خوب مراقبت کردن از دست ها
صبح ها که به صورت خود مرطوب کننده مي زنيد، مقداري هم به دست هايتان بماليد. شب ها هم همين کار را تکرار کنيد. با اين کار دست ها نرمي خود را حفظ کرده و از ترک خوردن آن ها پيشگيري مي شود. استفاده از مرطوب کننده روزي دو بار ضروري است. به علاوه بهتر است بعد از هر بار شستشوي دست ها نيز از مرطوب کننده استفاده کنيد.دست هاي شما هم مي توانند به مدل تبديل شوند
وقتي انگشتان شما هم باعث خوش اقبالي تان شوند از آن ها خوب و با دقت مراقبت مي کنيد. مفهوم اين جمله را بايد از « تريشا وبستر » پرسيد. دست هاي او يکي از بهترين مدل هاي دست در مؤسسه « ويلمنا » در شهر نيويورک است. آن دست هايي که در جواهرفروشي هاي مدرن و آگهي هاي مربوط به لوازم آرايشي مي بينيد، دست هاي « تريشا وبستر »ند اگر دست هاي او آن چنان که بايد در عکس ظاهر نشوند، شغل خود را از دست مي دهد. پس او چگونه دست هاي خود را جوان نگه داشته؟ شما هم مي توانيد به کمک روش هاي زير دست هاي جواني داشته باشيد.قبول از بروز مشکل به فکر چاره باشيد
خانم « وبستر » مي گويد: « به هر قيمتي که باشد سعي مي کنم از رسيدن آب به دست هايم جلوگيري کنم. به همين دليل هميشه شستن ظرف ها را به فرد ديگري واگذار مي کنم. (اين يکي از علت هاي جوان ماندن دست هاي من است!) مواقعي که امکان جلوگيري از رسيدن آب به دست هايم وجود ندارد، مثلاً بلافاصله پس از استحمام، آن ها را مرطوب مي کنم. زيرا بخار شدن رطوبتي که در اثر استحمام بر روي پوست جمع شده، تنها چند دقيقه طول مي کشد و هنگامي که اين رطوبت تبخير شود دست ها حتي از قبل هم خشک تر مي شوند. »حفاظت از دست ها
در زمستان هرگز بدون دستکش از خانه خارج نمي شوم. قبل از ترک خانه دست هايم را با يک مرطوب کننده به طور کامل پوشش مي دهم و سپس دستکش مي پوشم.پرهيز از نور خورشيد
از مدت ها قبل رفتن زير نور آفتاب را کنار گذاشته ام. زيرا نور خورشيد درست همان گونه که موجب پير شدن پوست صورت مي شود، پوست دست ها را نيز خشک و پير مي کند. به عقيده دکتر « بيهووا » در صورت اجبار به ترک خانه در زير نور خورشيد، بايد از مرطوب کننده هاي ضد آفتاب بر روي دست ها استفاده نمود. اين ترکيبات، دست ها را مرطوب کرده و موجب جوان تر به نظر رسيدن آن ها مي شوند. پس بايد استفاده از مرطوب کننده ها به صورت يک عادت روزانه درآيد. از مصرف ضد آفتاب هاي حاوي الکل و ژل خودداري کنيد. زيرا الکل ماده اي خشک کننده است. همچنين محصولاتي حاوي PABA(3) موجب تحريک پوست هاي احساس مي شوند.پوشيدن دستکش نخي و لاستيکي
براي انجام کارهاي مرطوب، پوشيدن دستکش نخي زير دستکش لاستيکي از اهميت بسياري برخوردار است. در صورت خيس شدن دستکش هاي نخي فوراً آن ها را تعويض کنيد. در غير اين صورت هر 20 دقيقه يکبار دستکش هاي نخي خود را عوض کنيد. با پوشيدن دستکش، عرق، داروها و محلول بيشتري بر روي پوست تجمع مي کنند و همين امر خود مي تواند عاملي براي تحريک سريع پوست دست ها شود. دکتر « ناويک » استفاده از دستکش هاي لاستيکي با پوشش داخلي نخي را به دليل دشوار بودن شستشوي آن ها توصيه نمي کند. اما اگر از دستکش نخي زير دستکش لاستيکي استفاده کنيد، شستشوي آن ها به طور جداگانه به راحتي امکان پذير خواهد بود. دکتر « بيهووا » نيز با اين نظر موافق است. وي مي گويد: « بزرگترين اشتباهي که زنان هنگام داشتن مشکلات پوستي دست ها مرتکب مي شوند، استفاده از دستکش لاستيکي بدون دستکش نخي است. » اين کار تنها مشکل را دو چندان مي کند. لاستيک موجب به دام افتادن رطوبت و مانع از تنفس پوست مي شود و اصطکاک زيادي ايجاد مي کند. به گفته دکتر « توماس گودمن جونيور » گاهي ظرف شستن، به شرط استفاده از برس ظرفشويي دسته بلند مي توان کاملاً از رسيدن آب به دست ها جلوگيري نمود.شب ها زيبا و با سليقه بخوابيد!
دکتر « گودمن » پوشيدن گهگاه دستکش نخي جهت افزايش اثرات درماني حين خواب را توصيه مي کند. دستکش هاي نخي را به حدود يک قاشق چاي خوري ژل هيدروکربني(4) آغشته کنيد. به طوري که قادر به جذب کرم روي پوست دست ها نباشند. سپس هنگام خواب به دست ها کرم بماليد و دستکش هاي نخي را بپوشيد و بخوابيد. در واقع در اين حالت دستکش ها مانند نوعي پانسمان عمل مي کنند و به بهبود ترک هاي دست سرعت مي بخشند.به عقيده ي دکتر « بارک » مهم ترين مسأله اين است که فرداي آن روز از رفتن به دستشويي و شستن کرم ها از روي دست طبق عادت هر روز بپرهيزيد. به علاوه دکتر « بارک » پوشيدن دستکش پلاستيکي حين خواب را توصيه نمي کند. زيرا باعث عرق کردن بيش از حد دست ها مي شوند. به طوري که صبح که از خواب برمي خيزيد دست ها به طور باور نکردني متورم و پهن شده اند.
مصرف هيدرو کورتيزون
پمادها و کرم هاي هيدروکورتيزون مجاز بدون نسخه در درمان ترک دست ها ارزش زيادي دارند. روزي چند بار از کورتيد(5) يا هر نوع کرم يا پماد هيدروکورتيزوني 0/5% ديگر استفاده کنيد. سپس روي آن يک لايه ضخيم تر و چرب تر از يک کرم ديگر بماليد. کرم هاي هيدرو کورتيزون جايگزين خوبي براي نگه داري و مراقبت از دست ها نيستند. اما در درمان ترک ها معجزه مي کنند. هر بار پس از شستن دست ها از اين کرم ها استفاده کنيد.(6)اجتناب از تماس شامپو با دست ها
باور داشته باشيد يا نه، حتي شامپوها مي توانند باعث تحريک دست ها و بدتر شدن وضعيت آن ها شوند. از فرد ديگري بخواهيد سرتان را با شامپو بشويد و يا از دستکش پلاستيکي استفاده کنيد.گذاشتن دست ها در آرد جوي دوسر
به منظور جدا کردن لايه سطحي پوست- متشکل از سلول هاي مرده- از روي دست، به توصيه ي « اسکور » مي توان از يک نوع شيوه درماني مخصوص کمک گرفت. يک فنجان جوي دوسر نپخته را در آسياب بريزيد تا به صورت آرد درآيد. آرد به دست آمده را در کاسه بزرگي بريزيد و سپس دست ها را در آن مالش دهيد و به آرامي پوسته هاي خشک شده را از سطح پوست جدا کنيد. دست ها را با آب سرد بشوييد و خشک کنيد و به آن ها کرم بماليد. 2 دقيقه صبر کنيد و دوباره يک لايه ي ديگر از کرم به دست ها بماليد.آشپر استخدام کنيد
آب حاصل از گوشت خام و سبزيجات- مانند سيب زميني، پياز، گوجه فرنگي و حتي هويج- گاهي براي پوست بسيار مضر و خطرناکند. به ويژه اگر پوست از قبل تحريک شده باشد. بنابراين يا يک آشپر استخدام کنيد و يا از دستکش هاي پلاستيکي که پوشش داخلي نخي دارند براي تهيه غذا استفاده نماييد. به خصوص از گرفتن آب ميوه هاي داراي اسيد نظير ليمو، گريپ فروت و پرتقال، بدون دستکش اجتناب کنيد. آب اين ميوه جات به شدت تحريک کننده است و موجب خشکي بيشتر دست ها مي شود.هشدار پزشکي
چه وقت به پزشک مراجعه کنيم؟
وجود شکاف يا ترک بر روي دست ها نشانه ابتلا به اگزما و لزوم مراجعه به پزشک است. به علاوه آنچه را که شما ترک دست در نظر مي گيريد، اگر با تاول در طول انگشتان آغاز شود، احتمالاً نشانه ابتلا به اگزما و نياز به درمان دارويي است. علايم ديگري نيز وجود دارند که نشانگر آنند که آنچه شما به آن مبتلا شده ايد تنها ترک دست نيست و چيزي فراتر از آن است. اگر پس از دو هفته درمان خانگي، دست ها بهبود نيافتند بايد به پزشک مراجعه کنيد. زيرا ممکن است به عفونت قارچي و يا حتي « پسوريازيس »(7) مبتلا شده باشيد. دکتر « بيهووا » به افرادي (مانند پزشکان، پرستاران، آشپزها و خانه دارها) که بنا به شغل و حرفه خود به شستشوي زياد دست ها در دراز مدت نياز دارند، در خصوص سهولت ابتلا به نوعي عفونت قارچي دست به نام « پارونيشياي مونيليايي » هشدار مي دهد. اين عفونت قارچي، پوست اطراف ناخن را مبتلا کرده و هنگامي که عفونت به لايه نگه دارنده و محافظ ناخن حمله ور مي شود، اين لايه متورم، قرمز رنگ و دردناک مي شود.پي نوشت ها :
1- به نظر مي رسد در صورت وجود اين داروها، بتوان در مصرف آب هم صرفه جويي کرد! «ويراستار پزشکي»
2- البته صابون بچه هم ملايم بوده و قابل استفاده مي باشد.«ويراستار پزشکي»
3- PABA يا پارا آمينو بنزوييک اسيد، يک ماده ضد آفتاب است و در ترکيب بسياري از اين محصولات موجود مي باشد.«ويراستار پزشکي»
4- پارافين مايع
5- Cortaid
6- با توجه به عوارض جانبي بالقوه ي داروهاي محتوي گلوکو کورتيکوييدها (يا به اصطلاح عام، کورتون ها)، توصيه مي شود مصرف هر نوع داروي حاوي اين ترکيبات تنها به دستور و تحت نظر پزشک بوده و از مصرف خودسرانه آن خودداري مي شود.«ويراستار پزشکي»
7- نوعي بيماري با علت نامشخص و البته غير عفوني که با پوسته ريزي لايه سطحي پوست همراه است.«ويراستار پزشکي»
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم
