نويسنده: حميد سليم گندمي(1)
در گنجينه خطي کتابخانه ي ملي ايران
ميرزا احمد ني ريزي نسخ نويس بزرگ قرن 12 ق. و از قرآن نويسان مشهور به شمار مي رود. به نقل بياني (1.1029 ) ميرزا احمد عمر خود را به تحرير قرآن و صحايف اشتغال داشته است و بسيار پسنديده خصال بود و متورع و به مکه و مدينه و عتبات عاليات و مشهد مقدس به زيارت رفته است و از يادگارهاي اين مسافرت او قطعه اي است در مدح حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم که به آب زر روي کاغذ خان بالغ به خط نسخ هنگام زيارت مدينه نوشته است.فضايلي در شرح حال مختصر ايشان مي نويسد: احمد بن شمس الدين محمد ني ريزي از بزرگ ترين نسخ نويسان روزگار در جواني از ني ريز به اصفهان مهاجرت کرد و در حدود سال 1100 در اين شهر مسکن گزيد و نزد امراء و فضلاء و هنرمندان عصر به احترام بزيست، بزرگان عصر به هنر وي ارزش مي نهادند و او آثار گران بهايي پديد مي آورد (353.4 ).
آن چه را عليدوست در کتاب خود در معرفي قرآن نويسان آورده، همان است که پيش تر استاد مهدي بياني ذکر کرده بود (23.3-28 ). به نظر مي رسد کامل ترين نوشته در معرفي آثار احمد ني ريزي همان مقاله ي بياني باشد که در اين مقاله 106 نسخه از آثار کتابت ني ريزي شامل کتابت قرآن صحيفه، ادعيه، قطعات و مرقعات در کتابخانه هاي مختلف معرفي شده است. از جمله برخي از آثار موجود در کتابخانه ي ملي. آثار معرفي شده در اين مقاله حد فاصل 1094 تا 1177 ق. مي باشد که جمعاً 83 سال مي شود. (1030.1-1041 ). در اين که آيا استاد تا سال 1177 ق. يعني 83 سال خوش نويس کرده باشد نظرات متفاوتي وجود دارد.
براساس نقل فضايلي، خوش نويسي و آثار قلمي استاد در حدود بيش از نيم قرن بوده است. وي در کتاب اطلس خط مي نويسد: با وجود شهرت فراوان جزييات زندگي ني ريزي مشخص نيست و حتي سال تولد و وفات او دقيقاً معلوم نگرديده است و آن قدر مسلم مي باشد که تا سال 1152 بيش از نيم قرن خوش نويسي کرده و در سنين پيري درگذشته است. (355.4 ).
جهانگيري نيز در مقاله ي خود به تحليل زندگي و معرفي آثار استاد ني ريزي پرداخته و معتقد است از زندگي ني ريزي اطلاع چنداني در دست نيست. از سال 1148 ق. تنها دو قطعه خط از او باقي مانده است که آن ها نيز آخرين قطعات خط اوست. از 1149 ق. دو کتاب دعا از ايشان باقي است و از 1150 ق. هيچ اثري از او بر جاي نمانده است. کتابت 4 نسخه را به واپسين سال زندگي هنري او يعني 1151 ق. نسبت داده اند. (37.2 )
جاي شگفتي است که درباره ي زندگي استاد، اطلاعات دقيق و جامعي در اختيار نداريم در حالي که ايشان از معروف ترين و پرکارترين خوش نويسان خط نسخ است. و حتي استاد بياني ايشان را در رده خوش نويسان نستعليق و شکسته نيز به شمار آورده است ولي حتي محل دفن ايشان در کربلا نيز جاي تأمل دارد.
در موضوع استادان احمد ني ريزي نيز بحث هايي مطرح است:
در برخي منابع چنين آمده که استاد ني ريزي چندي در محضر آقامحمد صادق ارجستاني مشق کرد
و بعد در زمره شاگردان آقا محمد ابراهيم قمي در آمد (1029.1 و 3.23 ) جهانگيري درباره ي اين موضوع مي نويسد:
ميرزا سنگلاخ لقب « قبله الکتاب » را به ني ريزي بخشيده و وي را شاگرد محمد صادق ارجستاني دانسته است که اين هر دو مطلب خطاست. چرا که پس از سلطانعلي مشهدي (926 قمري ) هيچ يک از خوش نويسان را به لقب نخوانده اند و در هيچ يک از منابع که شرح حال محمد صادق ارجستاني (اردستاني، 1134 قمري ) در آن ها آمده، يادي از خوش نويسي وي نشده است. ميرزا سنگلاخ، احمد ني ريزي را شاگرد محمد ابراهيم قمي مي نامد و مي نويسد « وي پس از مرگ استاد از قم به ني ريز رفت و چندي در آن جا به سبک استاد به کتابت پرداخت و سپس شيوه اي نو و برتر در نسخ ابداع کرد » اين بخش از گزارش وي نيز نادرست است. زيرا محمد ابراهيم قمي تا 1118 قمري زنده بوده و آثار بسياري از احمد، به شيوه ي نو و برتريي که او مي گويد در دست است که پيش از اين تاريخ، در اصفهان نوشته شده است. ايضاً هيچ مدرکي دال بر اقامت ميرزا احمد در قم نمي توان يافت. در برخي از منابع معاصر آمده که احمد ني ريزي از « روي خطوط علاءالدين تبريزي مشق بسيار کرده » است. اين انديشه از آن جا سرچشمه گرفته است که ميرزا احمد در چند اثر خود از علاءالدين تبريزي با عنوان « استاد » يا « استادي » ياد مي کند. بايد گفت که به کاربردن لقب « استاد » يا « استادي » به همراه نام خوش نويسان متقدم براي احترام به پيشگامي آن هاست نه به معني استادي مستقيم. زيرا احمد ني ريزي نمي توانسته از نظر زماني شاگرد علاء الدين تبريزي ( زنده در 1001 قمري ) باشد و نيز کلمه ي نقلت به معني آن است که احمد ني ريزي نسخه هايي به قلم وي داشته و نسخه هاي تازه از روي آن به شيوه ي خود کتابت کرده است. ( 37.2 ).
چند نکته:
1. جستجويي گذرا در بانک ها و پايگاه هاي اطلاع رساني نسخ خطي و در فهرست هاي مشترک چاپ شده و يا فهرست هاي مستقل کتابخانه هاي مختلف کثرت نسخه هاي کتابت شده استاد ني ريزي را بازگو مي کند و به راستي با اين همه سخت کوشي و تلاشي و همت جاي آن دارد تا از اين کاتب بزرگقرآن و کاتب بزرگ قرن 12 ق. در خور شأن و منزلتش تجليل شود. جاي آن دارد تا همه ي آثار قلمي استاد در کتابي مستقل گردآوري شده و بسياري از اين آثار به گونه اي به چاپ سپرده شود تا همگان با رويت زيبايي هاي خط استاد و تذهيب هاي نسخه ها با ذوق و هنر خوش نويس و تذهيب ايراني انسي دوباره پيدا کند و لذت فراوان ببرند. جاي آن دارد به جاي ترويج و چاپ فراوان قرآن خط عثمان طه، با چاپ و توزيع فراوان و بيش تر از قرآن، صحيفه، ادعيه ي خط استاد، قرآن خط استاد را در جايگاه خود قرار دهيم و آن را به عنوان « افتخار خط و هنر ايراني در کتابت قرآن » در سطح ملي و بين المللي ارايه کنيم.
2. کتابت نسخه هاي متعدد از قرآن، صحيفه ي سجاديه، ادعيه معصومين عليهمالسّلام در بيش از نيم قرن خوش نويس از توفيقات بزرگ الهي است که نصيب هر کسي نخواهد شد و بي شک استاد از چنان تقوا، تواضع، ادب، خلوص و دلداگي به اهل بيت عليهمالسّلام برخوردار بوده اند که با عنايت و توجه آن بزرگواران عليهمالسّلام توفيقاتي اين چنين نصيب استاد شده است.
تمسک به قرآن و توسل به اهل بيت عليهمالسّلام که آخرين سفارش پيامبر رحمت صلي الله عليه و آله و سلم بود، يگانه راه سعادت و رستگاري است که استاد در شغل خوش نويس خود به اين سفارش عمل کرد و اين براي ما درسي است آموزنده که ما نيز در زندگي شغلي خود به گونه اي عمل کنيم تا در همين مسير قرار گيريم.
3. در اين مقاله فقط نسخه ها و آثار قلمي استاد که در گنجينه ي خطي کتابخانه ي ملي ايران موجود است معرفي شده است. ( 30 نسخه )
نسخه ها به ترتيب شماره ي بازيابي آورده شده، عدد 5 در کنار شماره ها معرف نسخه هاي خطي است. با اين عدد ( کد ) نسخه هاي خطي از ساير منابع کتابخانه تفکيک مي شوند. حرف عين و حرف فا در کنار شماره ها بيان کننده ي زبان عربي يا فارسي نسخه است. برخي نسخه ها داراي شماره ي بازيابي قديم و جديد مي باشند در اين صورت ملاک شماره جديد بوده و شماره قديم در ( ) آمده است. در ذيل هر شماره بازيابي به ترتيب عنوان، مؤلف ( در چند نسخه ي محدود )، آغاز و انجام نسخه،
مشخصات نسخه شناسي، ساير توضيحات آورده شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي نسخه هايي که متن ديجيتال آن ها تهيه شده در پايان هر معرفي آورده شده تا علاقه مندان به آثار خوش نويسي استاد بتوانند با مراجعه، به متن آثار دسترسي پيدا کنند.
از آن جا که همه آثار معرفي شده خط کتابت استاد احمد ني ريزي است نام ايشان به عنوان کاتب تکرار نشده مگر در موارد معدودي که نسخه چند کاتب داشته است.
1. شماره ي بازيابي 909-5
صحيفه سجاديه
آغاز: بسمله، حديثا السيد الاجل نجم الدين بهاء الشرف ابوالحسن ...انجام: بقي من عمري کما احسنت فيما مضي منه يا ارحم الراحمين.
مشخصات: خط نسخ و نستعليق، 1121 ق.
154 برگ، 10 سطر، کاغذ بخارايي
سرلوحه مذهب قرمز و زرد و مشکي و نيلي و سبز و سفيد، حاشيه بين دو جدول در صفحات
اول و دوم گل و بوته اندازي قرمز و مشکي و زرد و سبز و نيلي و سفيد و صورتي، دندان موشي بين سطور.
جلد تيماج مشکي با حاشيه گل و بوته.
اين نسخه جزيي از نسخه هاي نفيس کتابخانه مي باشد.
2. شماره ي بازيابي 942/1-5
مهج الدعوات و منهج العنايات، ابن طاووس، علي بن موسي 589-664 ق.
آغاز: بسمله و به ثقتي، يقول مولانا افضل العالم العلامه الفقيه ...
انجام: و هذا آخر ما اردنا من کتاب مهج الدعوات و منهج العنايات و الحمدلله اولا و ظاهرا
و باطنا و صلي الله علي سيدنا النبي محمد و آله الطاهرين.
مشخصات: خط نسخ 1141 ق در اصفهان.
719 صفحه، 12 سطر، کاغذ ترمه.
سرلوحه مذهب: نيلي، زر، مشکي، قرمز، نارنجي، سفيد، بين دو جدول گل و بوته اندازي قرمز و مشکي و زر و نيلي، در صفحات اول و دوم: دندان موشي زر و مشکي، جدول دور سطور: زر و مشکي و قرمز، جدول خارجي: زر و مشکي، پاره اي از عبارات با مرکب قرمز نوشته شده؛ ترجمه فارسي عبارات عربي با مرکب قرمز.
جلد: تيماج مشکي، ترنج و نيم ترنج، لچکي، کوبيده.
اين مجموعه مشتمل بر 2 نسخه مي باشد: 1. مهج الدعوات. 2. المجتني من ادعيه المجتبي
( فهرست ملي 437/8 )
در نرم افزار کتابخانه ي ملي با عنوان منهج الدعوات معرفي شده است که اشتباه تايپي است.
مهج الدعوات صحيح مي باشد.
3. شماره ي بازيابي 942/2-5
المجتني من دعا المجتبي: المجتني من ادعيه المجتبي، ابن طاووس، علي بن موسي 589-664 ق.
آغاز: بسمله، يقول مولانا السعيد المرحوم شرف آل الرسول النقيب الطاهر ...
انجام: بفضلک عمن سواک يا حي و يا قيوم و الحمدلله رب العالمين
مشخصات: از صفحه 719 الي 793 مجموعه.
ساير مشخصات همانند 942/1-5.
نسخه ي دوم از مجموعه دو نسخه اي 942-5.
نسخه ي اول با عنوان مهج الدعوات و منهج العبادات.
( فهرست ملي 437/8 )
4. شماره ي بازيابي 964 ع
مرقعات
در اين نسخه 21 مرقع آمده است. بيش تر اين مرقعات کتابت محمد هاشم اصفهاني است. کاتب برخي مرقعات مشخص نشده و يک مرقع ( مرقع 9 اين مجموعه ) به خط احمد ني ريزي است که بر روي کاغذ قهوه اي کتابت شده است.آغاز: سألوا عن البقراط
مشخصات: خط نسخ، قرن 12 ق. برخي مرقعات نسخ ريز و برخي نسخ درشت است. تاريخ کتابت در مرقعات متفاوت است و تاريخ هاي کتابت 1180، 1188، 1194، 1197، 1201، 1204، 1221 ق. در نسخه مشاهده مي شود.
کاغذ فرنگي.
جلد تيماج مشکي، عطف و گوشه چرم ترياکي با رويه گالينگور مشکي، حاشيه مقوايي.
( فهرست ملي 455/8-457 )
5. شماره ي بازيابي 1079 ع
صحيفه سجاديه
آغاز: بسمله حدثنا السيد الاجل نجم الدين بهاء الشرف ابوالحسنانجام: محمد و آله الطاهرين الطيبين و سلم تسليما دايما کثيرا
مشخصات: خط نسخ عالي.
262 برگ، 14 سطر، کاغذ اصفهاني، قابسازي شده.
سرلوحه مذهب زر و مشکي و قرمز و سبز و سفيد و نيلي و بنفش و زرد، ترجمه ي فارسي به قلم سرخ در زير عيارات، بين سطور خط کشي زر و مشکي، جدول زر و مشکي و نيلي، جدول خارجي زر و مشکي. جلد روغني گل و بوته و بوم مشکي، گل سرخ و سبز، جدول زر، حاشيه جدول گل و بوته قرمز و زر و سبز، بوم مشکي.
يادداشت پايان کتاب: اين صحيفه سجاديه که خط استادالاساتيد احمد الني ريزي تغمده الله بمغفرته است بواسطه کثرت تلاوت مندرس شده، اوراق آن متفرق و متلاشي گرديده بود بر حسب امر مبارک حضرت مستطاب اشرف ارفع امجد اکرم افخم والا شاهنشاه زاده اعظم محمد تقي ميرزا رکن الدوله العليه حکمران مملکت خراسان و سيستان ادام الله تعالي اقباله و اجلاله بر ... و تصحيف و تذهيب و ... نويسي آن اهتمام نموده به انجام رسانيد في شهر صفر الوظفر سنه 1317.
( فهرست ملي 71/2-72 )
آدرس دسترسي الکترونيکي
http://dl.nlai.ir/UI/c406d177-1011-4243-b3a8-aa47f2d94dd2/Catalogue.aspx
6. شماره ي بازيابي 1082-5
جنگ ادعيه و سور
آغاز: بسمله اذا وقعت الواقعه ...انجام: و صلي الله علي سيدنا محمد و آله الطاهرين.
اين نسخه مشتمل بر سوره ي واقعه، دعاي صباح و دعاي احتجاب است.
مشخصات: نسخ 1140 ق، 19 برگ، 9 سطر.
کاغذ فرنگي الوان قاب سازي شده.
سرلوح مذهب، لاجوردي، قرمز، سفيد، زر، مشکي، صورتي، زرد، و سبز، جدول دور سطور قرمز و لاجورد و سبز و زر و مشکي، جدول خارجي زر و مشکي، بين السطور در دو صفحه دندان موشي، علامات بين آيات: زر و قرمز و مشکي و سبز و لاجورد، ابتداي ادعيه با مرکب سفيد و مذهب، بعضي از عبارات با مرکب قرمز و آبي آمده. جلد: تيماج يک لايي، جدول دار.
( فهرست ملي 75/9-77 )
7. شماره ي بازيابي 1094 ع
ادعيه و آيات
آغاز: بسمله، يا من دلع لسان الصباح بنطق تبلجه.انجام: صلي الله علي محمد و آله الطاهرين.
مشخصات: خط نسخ 1140 ق.
32 برگ، 7 سطر، کاغذ اصفهاني و فرنگي الوان.
سرلوحه مذهب نيلي، زر و قرمز، نارنجي، سبز، سفيد، مشکي، جدول دور سطور سبز، قرمز و آبي و مشکي و زر، جدول خارجي زر و مشکي، عبارات با مرکب الوان در بوم کاغذ با زر گل و بوته، حواشي با مرکب مشکي.
جلد تيماج عنابي مقوايي.
در اين رساله آيات و ادعيه زير آمده است: 1. دعاي صباح، 2. دعاي صبح و شام، 3. دعاي صبح و شام ايضا، 4. دعاي صبح، 5. دعاي دفع کيد اعدا، 6. دعاي تعقيب صلوه، 7. دعاي رفع ظلم، 8. دعاي سيفي، 9. از صفحه 46 الي 60 آيات مختلف قرآن، از ص 61 تا آخر رساله دعاي قاموس. ( فهرست ملي 89/9 )
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/9a3fa4d7-179e-4d5e-b26f-5a3d68be81d8/Catalogue.aspx:
8. شماره ي بازيابي 1145 ع
قرآن و ادعيه
آغاز: سوره الانعام مکيه و هي مايه و خمس ستون آيه، بسمله الحمدلله الذي خلق السموات و الارض ...انجام: اجابه الدعوات و الروضات المطهرات و المقدسات و الحمدلله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا
مشخصات: خط نسخ و نستعليق قرن 12 ق. و 1288 ق.
کاتب برخي قسمت هاي اين نسخه زين العابدين است.
87 برگ 12 سطر، کاغذ ترمه و فرنگي.
سرلوحه زر و آبي و قرمز و سفيد، حاشيه گل و بوته زر و آبي و قرمز و بوم طلايي، بين سطور طلا اندازي، مطالب در حاشيه آمده است.
جلد ميشن قهوه اي، مقوايي نوسازي.
در اين نسخه سور قرآني و ادعيه زير آمده است: 1- سوره ي انعام ( در حاشيه آن از صفحه 3 تا 26 دعاي مشلول ). از صفحه 30 تا 40 سوره ي يس ( در حاشيه از 26 تا 32 دعايي از ادعيه ي سجاديه و از 32 به بعد ادعيه ي ايام هفته )، از صفحه 40 سوره ي دخان تا 45 از 45 سوره ي فتح از 54 سوره ي رحمن در حاشيه سوره ي نبأ. از ص 60 سوره الواقعه. از ص 66 ادعيه توسل و در حاشيه به خط نسخ و نستعليق توضيحي در باب ادعيه و ختم و دعاي برآمدن حاجات و مهمات و شدايد و رفع شر ظالمان، از ص 82 ادعيه با فاصله در متن کتاب و از ص 90 به بعد ادعيه و خواص آن ها به فارسي آمده است.
( فهرست ملي 135/9 )
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/4462b5ce-5997-4d53-ale5-f8aecba4eld4/Catalogue.aspx:
9. شماره ي بازيابي 1613-5
[ شرح ] دوازده امام، خواجه نصير الدين طوسي.
آغاز: بسمله، نقل است از افضل العلماء المتأخرين خواجه نصيرالدين ...
انجام: کتبه تراب اقدام المؤمنين الداعي لابود الدوله القاهره ي احمد الني ريزي في سنه 1127 من الهجره.
مشخصات: نسخ بسيار خوش 1127 ق. در اصفهان.
17 برگ 9 سطر، کاغذ فرنگي.
عناوين شنگرف، جدول دور سطور زر، قرمز و آبي.
جدول خارجي زر. جلد عطف و دوره ميشن ترياکي لعابدار منگنه زر، رويه ترمه.
( فهرست ملي 157/10 )
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/c9f2ceb6-75cf-4a45-8377-bf9a7d3b31ca/Catalogue.aspx:
10. شماره ي بازيابي 5137 ع
$ کتاب دعا يا منتخب ادعيه قرآني
آغاز: بسمله الم ذلک الکتاب لا ريب فيه هدي للمتقين.انجام: برحمتک يا ارحم الراحمين ماشاء الله لا حول و لا قوه الا بالله العلي العظيم.
مشخصات: خط نسخ ممتاز 1114 ق. و شکسته ي نستعليق متوسط در حاشيه ي صفحه افتتاح. 22 برگ، کاغذ اصفهاني نخودي آهار مهره.
سرلوح و کتيبه مذهب، مرصع پرکار نفيس به شيوه ي اسليمي؛ در صفحه ي افتتاح مجدول به زر، سرخ،
سبز و لاجوردي و طلااندازي بين السطور به شيوه ي دندان موشي در کليه صفحات؛ عناوين ادعيه به قلم رقاع و به زر تحرير شده اند.
جلد مقوايي، روکش تيماج زرشکي، مجدول، زرين، داراي ترنج و سر ترنج با حواشي زرين که در درون آن به قلم رقاع عالي و با سفيدآب دو حديث از امام صادق عليهالسّلام در مورد دعا به خط استاد ني ريزي کتابت شده است که عبارتند « لايرد القضا الا الدعا » و « الدعا انفذ من السنان الحديد ».
در دفه پشت جلد و با همان قلم نگاشته شده است.
برخي فوايد و خواص ادعيه ي متن در حاشيه کتابت شده است.
نسخه اندکي فرسوده است و برخي صفحات ناقص است. تعدادي از صفحات پارگي دارند و از شيرازه جدا شده اند.
در اين نسخه علاوه بر ادعيه ي قرآني، دعاهايي منقول از حضرت محمد صلي الله عليه و آله و سلم، حضرت موسي بن عمران علي نبينا و آله و عليهالسّلام، دعاي منسوب به اميرمؤمنان عليهالسّلام، دعاي احتجاب و حرز امام صادق عليهالسّلام به جهت دفع شر گردآوري شده است.
11. شماره ي بازيابي 5313-5
منتخب ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله يا من دلع لسان الصباح بنطق تبلجه.انجام: و الصلوه والسّلام و التحيه.
مشخصات: نسخ، کتابت جلي ممتاز، رقاع ممتاز، نستعليق خوش 1133 ق.
72 برگ، 7 سطر، کاغذ فرنگي.
دو صفحه نخست سرلوح و کتيبه و حاشيه مذهب مرصع با طرح هاي اسليمي و پيچک هاي سروي زرين حاشيه، تشعيربين السطور زرين، مجدول و به زر، دور سطور و جداول داخلي زرين، آبي، قهوه اي، مشکي و لاجوردي، مابقي صفحات مجدول داخلي و دور سطور زرين و الوان.
ترجمه به قلم نستعليق با شنگرف در ميان سطر، فرازهاي ادعيه با گل هاي چهار پر زرين مشخص شده و عناوين ادعيه و عبارات مهم به قلم رقاع با لاجورد، شنگرف و زر تحرير شده اند. در صفحه ابتداي دعاي جوشن کبير سر لوح و کتيبه مذهب مرصع بسيار نفيس و پر کار دارد.
جلد روغني، دو روي بوم مشکي گل و بوته الوان، حاشيه ي زرين با کتيبه هاي بازوبندي که به قلم رقاع احاديثي در فضيلت دعا با رقم « احمد ني ريزي في 1134 » تحرير شده است، اندرون تيماج زرشکي ساده مي باشد.
ادعيه اي که در اين کتاب آمده مشتمل است بر دعاي صباح، دعاي اعتقاد از امام رضا ( عليهالسّلام ) و دعاي مشهور جوشن کبير. تمامي ادعيه داراي ترجمه ي فارسي تحت اللفظي خوبي مي باشد و بنام « ميرزا محمد حسين » پيشکش شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/7d7b8542-c57a-4a7c-be42-edde6b669553/Catalogue.aspx
12. شماره ي بازيابي 5343 ع
برگزيده ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله الحمدلله الذي جعل الدعا حرزا للسلامه في الدارين.انجام: و زدني من فضلک يا ارحمن الراحمين ... احمد النيريزي في سنه 1118 من الهجره المقدسه المبارکه.
مشخصات: خط نسخ کتابت جلي ممتاز، رقاع عالي 1118 ق.
49 برگ، 7 سطر، کاغذ سمرقند حنايي.
در صفحه ي آغازين سرلوح کتيبه مذهب مرصع پر کار و نفيس با متن طلا پوش نا نوشته، تمام صفحات مجدول داخلي به زر، گل بهي، سبز، آبي لاجوردي، مشکي و کمند اندازي، عناوين و سرفصل ها به قلم رقاع زرين و شنگرف. در حاشيه صفحه ماقبل آغازين به قلم شکسته ي نستعليق
عالي آمده است: هو الله تعالي شانه العزيز بجهت سلامتي وجود مسعود فايضالجود حضرت مستطاب.
جلد روغني بوم مشکي با نقش گل و بوته ي بسيار زيبا با الوان مختلف، مجدول داخلي و خارجي زرين و ميان قهوه اي با گلهاي زرد ريز ريسه اي و حاشيه بيروني متن مشکي با گل هاي شاه عباسي و پيچک هاي سروي ظريف زر، اندرون متن زرشکي با گل نرگس حواشي مذهب و منقوش با طرح هاي اسليمي.
در اين نسخه ادعيه نيز آمده است: دعاي معراج، دعا براي مهمات مروي از حضرت مهدي عليهالسّلام، دعاي قنوت نماز شب، ادعيه براي شفا و برآورده شدن حاجات، دعا در تعقيب نمازها.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/ee563cld-e961-4d41-ab82-0a5ed7c971b4/Catalogue.aspx:
13. شماره ي بازيابي 5345 ع
منتخب ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله الهي کم من عدو انتضي علي سيف عداوته.انجام: و صلي الله علي محمد و اله الطيبين الطاهرين و سلم تسليما.
مشخصات: خط نسخ کتابت جلي ممتاز، نستعليق کتابت خوش رقاع عالي، قرن 12 قرن.
82 برگ 10 سطر کاغذ فرنگي آهار مهره، متن و حاشيه ي چند صفحه پاياني کاغذ حنايي و نخودي، بيست و هفت برگ از ابتدا رنگه نويسي روي متن کاغذ الوان به شيوه اي بسيار ظريف و زيبا، مجدول با حواشي داخلي زرين، لاجوردي، سرخ، مشکي و آبي، کمندکشي دو خطه ميان زرين، مابقي اوراق کتابت فقط با مرکب مشکي، بعضي عبارات به شنگرف.
جلد سوخت دو روي طلاپوش، حاشيه منگنه اي و گلهاي چهارپر با پيچک هاي سروي، متن منقوش به گل و بوته و طرح هاي اسليمي برجسته، عطف تيماج مشکي، اندرون تيماج قهوه اي مجدول زرين.
در اين کتاب مجموعه اي برگزيده از ادعيه به رشته تحرير در آمده است که از آن جمله اند: دعاها و
مناجات امام سجاد (عليهالسّلام)، صلوات بر پيامبر و ائمه اطهار (عليهالسّلام )، دعاي جليل القدر منقول از امام علي (عليهالسّلام) براي حوايج دنيا و آخرت و استغفار نزد خداوند متعال، دعاي افتتاح از حضرت صاحب الامر (عج الله تعالي فرجه الشريف)، دعاي سحر منقول از حضرت امام رضا از امام باقر (عليهالسّلام )، دعاي ابوحمزه ثمالي:
دعاهاي هر روز ماه مبارک رمضان، دعاي اعتقاد از امام رضا (عليهالسّلام) و حرز امام جعفر صادق (عليهالسّلام).
برخي ادعيه به قلم نستعليق استاد ترجمه شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/27e0470d-3595-49d8-b361-a4c14eb58ddb/Catalogue.aspx
14. شماره ي بازيابي 5346 ع
منتخب ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله اللهم اني اسيلک برحمتک التي وسعت کل شيء.انجام: و من يعتيني امره و خاصتي امين امين.
مشخصات: نسخ کتابت جلي ممتاز، نستعليق کتابت خوش رقاع عالي 1140 ق.
104 برگ، 9 سطر، کاغذ فرنگي متن و حاشيه آهار مهره.
تمامي صفحات مجدول با الوان زر، مشکي، آبي، سرخ، سبز و لاجوردي، کمندکشي دو خط ميان زرين، عناوين و سر سخن ها به قلم رقاع زرين و سرخ نگارش يافته اند. بعضي صفحات مجدول زرين دور سطور.
جلد سوخت دوروي طلاپوش، حاشيه منگنه اي و گل هاي چهارپر با نقش پيچک هاي سروي، متن منقوش به گل و بوته و طرح هاي اسليمي برجسته، عطف تيماج مشکي، اندرون تيماج قهوه اي مجدول زرين.
در اين کتاب، ادعيه اي چند گردآوري شده اند: دعاي کميل، دعاي مکسور، دعاها و اعمال روز اول ماه محرم، اعمال روز نوروز، اعمال و ادعيه ماه صفر، تعقيبات نمازهاي پنج گانه، حرز حضرت امام
زين العابدين (عليهالسّلام)، دعاي عهد، دعاي حفظ از شرور، دعاي شب جمعه مروي از شيخ طوسي، دعاي درجات از امام باقر (عليهالسّلام)، دعاي فرج، مناجات سيدالساجدين (عليهالسّلام)،دوازده امام خواجه و طريقه ي ختم آن، دعاي ندبه، زيارات رسول اکرم و ائمه هدي (صلوات الله عليهم ) و دعاي هنگام شدايد و مشکلات تعداد اندکي از ادعيه و يا در مواردي قسمت هايي از آن ها داراي ترجمه ي فارسي تحت اللفظي است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/e4cf4f92-f56e-4a35-9ed6-bb6359d919c3/Catalogue.aspx:
15. شماره ي بازيابي 5348 ع
منتخب ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله الله يستهزني بهم و يمدهم في طغيانهم يعمهون.انجام: لا حول و لا قوه الا بالله العلي العظيم و الحمدلله رب العالمين.
مشخصات: نسخ کتابت ممتاز و نستعليق شکسته و نستعليق کتابت خفي ممتاز، رقاع عالي کاتب برخي ادعيه درويش عبدالمجيد طالقاني است قرن 12 ق.
30 برگ، کاغذ فرنگي متن و حاشيه آهار مهره.
صفحه نخست سر لوح و کتيبه مذهب مرصع بسيار نفيس و پرکار با طرح هاي کنگره اي در صدر و حواشي هر دو صفحه، پيچک هاي سروي و طرح هاي اسليمي رنگين و زرين مکتب اصفهان، کتيبه متن لاجوردي، کتابت به قلم رقاع به زر، همه صفحات داراي جداول زرين دور سطور و طلااندازي بين السطور، جدول داخلي آبي، قهوه اي، زر و لاجوردي، کمندکشي مشکي و سرخ، حواشي بعضي صفحات گل هاي شاه عباسي و طرح هاي اسليمي زرين، آبي، نارنجي و گل بهي و برخي از صفحات حواشي کاملاً ساده است. هم چنين سر فصل ها و عناوين به قلم رقاع زرين در ميان کتيبه هاي سرخ و لاجوردي ساده کتابت شده اند.
جلد روغني هندي دو روي بوم زيتوني، ترنج و سر ترنج متصل و چهار لچکي منقوش زرشکي،
حاشيه نقش هاي ترنج و منگنه نارنجي، مجدول زرين داخلي و بيروني، عطف تيماج قهوه اي، اندرون کاغذ ابره زمينه غالب گل بهي و سبز.
ادعيه ي اين نسخه عبارتند از: دعا به جهت برآمدن حوايج دنيوي، دعا به جهت رفع هر قضا و بلا، دعاي صباح، دعاي اعتقاد از امام موسي کاظم (عليهالسّلام) و چند دعا در تعقيب نماز صبح.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/69a93927-5ce4-48d4-894b-ca20568fe0ad/Catalogue.aspx:
16. شماره ي بازيابي 5368 ع
منتخب ادعيه و قرآن يا کتاب دعا
آغاز: بسمله يس و القرآن الحکيم انک لمن المرسلين.انجام: وزدني من فضلک ما انت اهله برحمتک يا ارحم الراحمين.
مشخصات: نسخ کتابت جلي ممتاز قرن 12 ق.
37 برگ، 9 سطر، کاغذ فرنگي.
صفحه آغاز سرلوح و کتيبه مذهب مرصع بسيار نفيس، پرکار عالي با طرح هاي ظريف اسليمي، پيچک هاي سروي و گل هاي شاه عباسي زرين و رنگين و طرح کنگره اي زمينه لاجوردي، متن کتيبه سبز با تشعيرسازي به زر که عبارت سوره ي يس زرين به قلم رقاع در درون آن نگارش يافته است. دو صفحه ي نخست طلا اندازي بين السطور محرر مشکي، تشعير سازي و حواشي مذهب مرصع با گل هاي ختايي و پيچک هاي سروي، مابقي صفحات مجدول داخلي زرين و الوان، کمند اندازي و فواصل آيات با گل هاي شش پر زرين تزيين شده اند. هم چنين سرسخن ها و عناوين به قلم رقاع به زر نگارش يافته اند. جلد روغني بوم مشکي، گل و بوته اسليمي و ختايي زرين با حاشيه گل هاي ريز ريسه اي تزييني، اندرون زمينه زرشکي و حواشي زرين.
در اين نسخه علاوه بر سوره ي يس، ادعيه اي مشتمل بر تعقيبات نمازهاي يوميه، دعا جهت حصول
حاجات، دفع کيد دشمنان، عقداللسان، نظر کردن به هلال ماه و چند دعاي ديگر آمده است.
نسخه مقداري فرسودگي دارد و در برخي صفحات رطوبت زدگي و برخي صفحات ناقص است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
06cc8f5871el/Catalogue.aspxhttp://dl.nlai.ir/UI/4c039616-3374-4998-b920-
17. شماره ي بازيابي 5369 ع
برگزيده ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله الحمدلله الذي خلق الليل و النهار بقوته.انجام: نجنا من الهم الذي نحن فيه يا ارحم الراحمين کتبه العبد احمد الني ريزي في سنه 1116 من الهجره.
مشخصات: نسخ ممتاز، نستعليق عالي، رقاع عالي 1116 ق.
22 برگ ن 7 سطر، کاغذ فرنگي نخودي.
در صفحه ي آغازين کتيبه مذهب مرصع با عنوان زرين در متن لاجوردي طرح ترنج و حاشيه ي کنگره اي طلايي. صفحات داراي جدول داخلي زرين و رنگين، ترجمه به شنگرف به قلم نستعليق در بين سطور محرر مشکي دندان موشي، طلا اندازي بين سطور، عناوين به قلم رقاع به شنگرف در ميان کتيبه هاي زرين نگارش شده است.
جلد مقوايي روکش تيماج مشکي ضربي داراي ترنج و سرترنج، متن زرين با گل و بوته ي الوان، حاشيه ي داخلي زرين با گل هاي تزييني و حاشيه ي خارجي به زر، اندرون زمينه گل بهي.
در اين نسخه ادعيه صباح و مساء، دعا هنگام بروز مشکلات، دعا در نجات از مکاره و سييات اخلاقي،دعاي عاقبت بخيري، عافيت و شکر، دعا در طلب سعادت از امام سجاد عليهالسّلام، دعا دفع شر و دعا براي شفا از امام صادق عليهالسّلام آمده است.
برخي از ادعيه ترجمه ي فارسي دارد.
نسخه اندکي فرسوده است، برخي صفحات ناقص و برخي اوراق از شيرازه جدا شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/lelf8a55-96cf-4c20-a6bf-bb9d0b2afb61/Catalogue.aspx:
18. شماره ي بازيابي 5370 ع
برگزيده ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله الحمدلله رب العالمين و الصلوه والسّلام علي محمد و آله الطاهرين.انجام: و صلي الله علي محمد و آله الطيبين ... احتياطاً هر در نقل شد و سواي اشکال هر دو متفقند.
مشخصات: خط نسخ ممتاز، شکسته ي نستعليق خوش، رقاع عالي در نجف قرن 12 ق.
53 برگ، 10، 7 سطر ن کاغذ فرنگي نخودي.
در صفحه نخست سر لوح کتيبه مذهب و مرصع، محل عنوان نانوشته ي زرين با گل و بوته ي الوان در صدر و حواشي و تشعير سازي زرين بين سطور، صفحات ديگر جداول داخلي زرين و رنگين و کمندکشي دو خطه ميان زرين، عناوين به قلم رقاع و به زر، عنوان و ترجمه ي برخي ادعيه به قلم نستعليق با شنگرف.
جلد تيماج قهوه اي روشن يک لا، با روکش پارچه اي با نقوش گل و بوته ي برجسته ي رنگين.
در اين نسخه پس از يک صفحه کيفيت نماز حاجت، ادعيه زير آمده است: دعا دفع بلايا، آداب و ادعيه رويت هلال ماه منقول از ابن طاووس در « دروع الواقيه » دعاي توسل، اختتام دعاي توسل، دعاي معراج، حرز امام علي عليهالسّلام و ...
اين نسخه به درخواست شخص خوش نويسي به نام آقا محسن اصفهاني کتابت شده است.
در ظهر صفحه ي آخر چند يادداشت تولد نوشته شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/d475bcf2-b368-43cf-9b28-af63a50b2ele/Catalogue.aspx:
19. شماره ي بازيابي: 5408 ع
برگزيده ي ادعيه و قرآن يا کتاب دعا
آغاز: بسمله يس و القرآن الحکيم انک لمن المرسلين.انجام: و الحمدلله رب العالمين برحمتک يا ارحم الراحمين ... في شد ذي العقده الحرام.
من شهور سنه 1124 من الهجره.
مشخصات: نسخ جلي ممتاز، نستعليق و شکسته ي نستعليق خوش، رقاع عالي در 1124 ق.
217 برگ 9 سطر، کاغذ فرنگي متن و حاشيه.
سرلوح و کتيبه مذهب مرصع رنگين و زرين در صفحه همراه با پيچک هاي سروي، گل هاي اناري و طرح هاي ساده ي اسليمي، هر دو صفحه ي آغاز طلااندازي بين السطور محرر دندان موشي، مابقي صفحات داراي جداول داخلي زرين، سرخ، مشکي و لاجوردي، فواصل آيات آراسته به گل هاي زرين چهار پر، عناوين و سرفصل ها در درون کتيبه هاي طلاپوش به شنگرف و لاجورد و به قلم رقاع خوش نگارش شده است ترجمه ي فرازهايي از بعضي ادعيه با قلم نستعليق خفي و به شنگرف تحرير شده است.
جلد لاکي حنايي، متن مشکي با گل و بوته، در حاشيه رواياتي در اهميت دعا با قلم رقاع با رقم احمد ني ريزي، اندرون تيماج مشکي.
سوره ها و ادعيه اي که در اين نسخه آمده است: يس، فتح، واقعه، جمعه، ملک، مزمل، تعقيبات نمازهاي يوميه، دعاي صباح، تحويل ساله ي رويت هلال ماه رجب، دعاي مشلول و ادعيه ديگر ...
در حاشيه اوراق کيفيت قرائت و ثواب خواندن سوره ها و ادعيه آمده است.
نسخه فرسودگي دارد، برخي صفحات ناقص و بيش تر اوراق از لبه ها رطوبت زدگي دارد.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/b04e7c85-2a59-4c40-8956-8e0aac3ddf4f/Catalogue.aspx
20. شماره بازيابي 5447-5
برگزيده ي ادعيه يا کتاب دعا
آغاز: بسمله لا اله الا الله الها واحدا و نحن له مسلمون.انجام: فصل علي محمد و آله الطيبين الطاهرين الاخيار الانجبين ... احمد الني ريزي في سنه 1133 من الهجره.
مشخصات: نسخ جلي ممتاز، رقاع عالي 1133 ق.
30 برگ 8 سطر کاغذ فرنگي متن و حاشيه.
سرلوح و کتيبه ي مذهب مرصع عالي، کتيبه طلاپوش نانوشته، حواشي داخلي آبي، سرخ، سبز، طلايي و لاجوردي و کمندکشي دو خطه زرين ميان سرخ، تمامي صفحات داراي زرورق، طلا اندازي محرر دندان موشي بين السطور هم چنين عناوين به قلم رقاع زرين نگارش يافته است.
جلد روغني با نقوش اسليمي و تذهيب عالي در متن خردلي با چند حاشيه ي گل هاي ريسه اي و بند رومي، اندرون تيماج زرشکي با حاشيه ي زرين بند رومي، همراه با محفظه اي طبله دار از تيماج زرشکي. در اين نسخه تعدادي از ادعيه معروف در تعقيبات نمازهاي يوميه آمده است.
نسخه براساس يادداشت صفحه ي آخر توسط آقا علي يزدي صحافي شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/8ea32129-24a8-abe6-95e6-7713952fbe9b/Catalogue.aspx:
21. شماره ي بازيابي: 5680 ع
برگزيده ي قرآن
آغاز: بسمله الحمدلله رب العالمين الرحمن الرحيم مالک يوم الدين.انجام: فمن ياتيکم بماء معين ... في 1106.
مشخصات: نسخ کتابت عالي، رقاع عالي در 1106 ق.
23 برگ، 9 سطر، کاغذ ترمه ( متن و حاشيه ).
سرلوح کتيبه ي مذهب مرصع طرح تاج با کتيبه هاي زرين در صدر و ذيل که اسامي سور درون آن ها به قلم رقاع با شنگرف نگاشته شده، دو صفحه ي نخست طلااندازي محرر بين السطور به شيوه دندان موشي، مابقي صفحات مجدول داخلي مشکي و زرين، کمندکشي، رموز سجاوندي به شنگرف، ختم آيه ها، گل هاي چهار پر زرين و سر سوره ها به قلم رقاع با شنگرف.
جلد تيماج زرشکي دو لايه با حواشي ساده به زر، اندرون تيماج مشکي.
در اين نسخه سوره هاي حمد، يس، فتح، واقعه و ملک آمده است.
نسخه اندکي فرسودگي دارد و اوراق از جلد جدا شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/325ed498-lebf-4612-b80d-81005e681bef/Catalogue.aspx
22. شماره ي بازيابي 6902-5
دعاي دوازده امام يا دوازده امام/خواجه نصيرالدين طوسي
آغاز: بسمله الحمدلله رب العالمين الرحمن الرحيم مالک يوم الدين.انجام: رب لا تذر ني فردا و انت خير الوارثين.
مشخصات: نسخ خوش 1132 ق.
23 برگ، 9 سطر، کاغذ دولت آبادي.
داراي يک سرلوح و پنج کتيبه ي مذهب با نقش گل و بوته به زر و الوان، جداول به زر و مشکي، کمند اندازي.
جلد تيماج اناري دو لايي، با ترنج و سر ترنج و لچک با نقش گل و بوته به زر، مجدول منقوش به بوته هاي ريسه اي، اندرون تيماج کرم مجدول منقوش به بوته هاي ريسه اي به زر.
در اين نسخه بعد از دوازده امام خواجه، آياتي از قرآن و دعاي بعد از نماز اول ماه تحرير شده است.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/7204b4aa-a964-4973-b73c-flcd7d311fb1/Catalogue.aspx
23. شماره ي بازيابي 10948 ( شماره قديم 948 ف )
مرقعات
در اين نسخه تعداد 10 مرقع مي باشد که مرقع دهم به خط استاد ني ريزي است. ساير مرقعات به خط زين العابدين بن عبدالغني، محمد هاشم اصفهاني، و عماد الحسيني کتابت شده است.انجام در مرقع دهم: کتبه العبد المذنب احمد الني ريزي في 1180.
مشخصات: نسخ و نستعليق خوش در 1180 و 1197 ق.
5 برگ، تعداد سطرها در مرقعات متفاوت است.
کاغذ متن دولت آبادي، حاشيه فرنگي.
مرقع دهم قسمتي از سوره هل اتي مي باشد.
( فهرست ملي 487/2-488 )
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/f5071ce5-7cd7-4137-8ccb-323be5a86448/Catalogue.aspx:
24. شماره ي بازيابي 10985-5 ( شماره ي قديم 985 ف )
ادعيه و سوره هاي قرآن
آغاز: بسمله يس و القرآن الحکيم انک لمن المرسلين.انجام: و هو علي کل شيء قدير و من يتوکل علي الله فهو حسبه نعم المولي و نعم النصير کتبه تراب اقدام المؤمنين احمد الني ريزي 1151 ق.
مشخصات: نسخ خوش 1151 احتمالاً در اصفهان.
190 برگ، 9 سطر، کاغذ دولت آبادي.
سرلوح مذهب زر شنگرف و لاجورد، در صفحه اول بين سطور طلااندازي شده، نقطه گذاري با زر، سرفصل ها به زر، روي اسماء اعلام با مرکب قرمز خط کشيده شده، مجدول دور سطور و جدول بيروني. جلد روغني بوم سياه گل و بوته زر و شنگرف و لاجورد و سبز.
( فهرست ملي 540/2-541 )
25. شماره ي بازيابي 10986-5 ( شماره ي قديم 986 ف )
اشارات رموز في آيات کلام رب العالمين / سليمان ( ق. 12 )
آغاز: بسمله الحمدلله الذي جعل الاستغفار مغفره للمستغفرين و التوبه منجاه للتايبين.
انجام: روشن زماهيان شده اين معني ام جواب*** هر مفلسي ز لطف تو صاحب خزانه اي است
انجام نسخه: کتبه العبد المذنب احمد الني ريزي علي سبيل الاستعجال في دارالسلطنه اصفهان في شهر ربيع الاخر من شهور سنه خمس عشره و مايه بعد الالف.مشخصات: نسخ خوش 1151 ق. در اصفهان.
149 برگ، 11 سطر، کاغذ دولت آبادي.
سرلوح مذهب و زر و لاجورد و شنگرف و سبز، در صفحه ي اول و دوم بين سطور طلااندازي شده، سرفصل ها با مرکب قرمز، مجدول.
جلد روغني بوم ترياکي با گل و بوته.
اين نسخه در 15 باب تنظيم شده است:
باب اول: در بيان آياتي که دلالت بر استغفار دارد؛ باب دوم: در بيان آياتي که دلالت بر توبه دارد؛ باب سوم: در بيان آياتي که دلالت مي کند به منافقان؛ باب پنجم: در بيان آياتي که دلالت بر وضو و غسل و تيمم دارد؛ باب ششم: در بيان آياتي که دلالت به نماز و روزه و حج و زکوه و جهاد دارد؛ باب
هفتم: در بيان آياتي که دلالت به قيامت و حشر و حساب و ميزان و معاد دارد؛ باب هشتم: در بيان آياتي که دلالت بر ذکر دارد؛ باب نهم: در بيان آياتي که دلالت بر نفي و اثبات دارد؛ باب دهم: در بيان آياتي که دلالت بر تقوي دارد؛ باب يازدهم: در بيان آياتي که دلالت بر متفرقات چندي از قبيل شکر و حکومت و پادشاهي دارد؛ باب دوازدهم: در بيان آياتي که دلالت به وحدت وجود دارد؛ باب سيزدهم: در بيان آياتي که دلالت به روح و نور دارد؛ باب چهاردهم: در بيان آياتي که دلالت به اراده ي خدا دارد؛ باب پانزدهم: در بيان آياتي که دلالت بر احديت دارد.
نسخه به سلطان محمد اهدا شده است.
( فهرست ملي 541/2-542 )
26. شماره ي بازيابي 12512-5 ( شماره ي قديم 2512 ف )
عده ي الداعي و نجاح الساعي/حلي، احمد بن فهد
آغاز: بسمله، جواهر شکر و سپاس نثار معبودي که گردانيد دعا ...انجام: و عترته الرضيه و الطاهره و الحمدلله رب العالمين و هو حسبنا و نعم الوکيل و نعم المولي و نعم النصير.
مشخصات: نسخ بسيار خوش [ بي تا ].
267 برگ 20 سطر کاغذ بخارايي.
سرلوحه مذهب زر و شنگرف و لاجورد و سبز، سرفصل ها با مرکب قرمز، روي عبارات عربي و بعضي کلمات با مرکب قرمز خط کشي شده. جدول دور سطور زر و مشکي و آبي، جدول زر و مشکي.
جلد تيماج مشکي مقوايي.
در اين نسخه ابتدا مباحثي چند درباره ي دعا دارد و شرايط و آداب دعا را که مصنفان بزرگ در کتب خود نوشته اند، آورده و سپس مي نويسد: چون بهترين تصنيف در اين زمينه عده الداعي بود لذا دست به تحرير آن زدم ...
و در انتهاي نسخه، احمد ني ريزي خود را نويسنده [ کاتب ] اين نسخه معرفي مي کند.
آدرس دسترسي الکترونيکي:
http://dl.nlai.ir/UI/4E5B112D-056B-440D-AD11-144A1C482D97/Catalogue.aspx:
27. شماره ي بازيابي 18592-5
دوازده امام عليهمالسّلام/طوسي، خواجه نصيرالدين
آغاز: بسمله اللهم صل و سلم و زد و بارک علي النبي الامي العربي ...انجام: نجنا من الهم الذي نحن فيه يا ارحم الراحمين کتبه المحتاج لله الملک الغني احمد النيريزي السلطاني في سنه ست عشره و مايه بعد الاف.
مشخصات: نسخ ممتاز 1116 ق.
17 برگ، 9 سطر.
صفحه اول کتيبه ي گل و بوته. صفحات مجدول شنگرف زر، آبي، صورتي با کمنداندازي زر، کلمه اللهم و برخي عبارات به شنگرف، عناوين ادعيه در کتيبه مجدول شنگرف در متن لاجورد.
جلد مقوايي با رويه پارچه منقوش به طرح گل، حاشيه تيماج ساده.
28. شماره ي بازيابي 22213-5
منتخب قرآن و دعا
آغاز: سوره الرحمن ثمانيه و سبعون آيه مکيه بسمله الرحمن علم القرآن.انجام: يا سادتي يا اولياء الله صلا الله عليهم اجمعين کتبه العبد الاقل ... احمد ني ريزي في دارالسلطنه اصفهان صانهاالله عن الحدثان في شهر جمادي الاول من شهور سنه رمضان 1134.
مشخصات: نسخ ممتاز 1134 ق.
15 برگ، 7 سطر، کاغذ فرنگي.
دو صفحه آغازين سرلوح مذهب مرصع مزدوج، کتيبه در صدر و ذيل هر دو صفحه و طلااندازي سازي بين السطور دندان موشي، ساير صفحات مجدول زر و مشکي و آبي و کمنداندازي زرين. عنوان دعاي توسل و توضيح آخر دعا به شنگرف.
جلد تيماج با رويه ي پارچه اي سبز و اندرون تاج زرشکي با گل و بوته و نقش ترنج.
در اين نسخه سوره ي الرحمن و پس از آن دعاي توسل آمده است.
29. شماره ي بازيابي 22217-5
منتخب قرآن و دعا يا کتاب دعوات
آغاز: سوره النبأ اربعون آيه مکيه بسمله عم يتساءلون عن النبا العظيم ...انجام: واحشرنا معهم و تحت لوايهم بمنک و کرمک يا اکرم الاکرمين و يا ارحم الراحمين.
و الحمدلله رب العالمين احمد ني ريزي 1124 ق.
مشخصات: نسخ 1124 ق.
36 برگ، 9 سطر، کاغذ فرنگي نخودي.
صفحه اول با سرلوح کتيبه ي مجدول و گل و بوته زرين و رنگين در متن لاجوري. صفحه ي دوم جدول زر، سبز، قرمز، صورتي، دندان موشي بين السطور، طلااندازي شده، کمند اندازي، ساير صفحات مجدول زر، سبز، قرمز و صورتي.
جلد مقوايي قهوه اي با رويه ي پارچه طرح گل رنگي و حاشيه ي تيماج و مجدول.
در اين نسخه سوره هاي نبأ، جمعه، دخان، دهر و ادعيه دفع هم و غم، دعاي حفظ، دعاي فتح و فرج، دعاي حفظ ديگر، دعاي شهدالله، سوره توحيد، دوازده امام، تعقيب بعد از نماز، عهدنامه، دعاي انس بن مالک، دوازده امام خواجه نصير طوسي آمده است.
با يادداشت مالک به تاريخ 1345 ق برابر با دي ماه 1305 مبني بر اهداء اين نسخه ي دعوات به فرزند دخترش، در صفحه قبل از آغاز متن.
30. شماره ي بازيابي 24669
رقعه
آغاز: قال الرضا عليهالسّلام من زار فاطمه بقم وجب له الجنهانجام: ثبات الملک بالعدل الاحسان عبيد الانسان کتبه في سنه 1131.
حرره العبد الاقل احمد الني ريزي عفي عنه.
مشخصات: نسخ عالي معکوس نويسي شده، يک سطر زر نويس. 1131 ق.
رقم کاتب به نستعليق شکسته.
1 برگ، 12 سطر
شامل تعدادي از احاديث اخلاقي معصومين (عليهمالسّلام)
پي‌نوشت‌ها:
1. عضو هيأت علمي سازمان اسناد و کتابخانه ملي ايران.
منابع تحقيق :1. بياني، مهدي. احوال و آثار خوش نويسان، تهران: علمي، 1363 جلد سوم و چهارم.
2. جهانگيري، گلاره. زندگي و آثار احمد ني ريزي کاتب بزرگ قرآن کريم، نشريه گلستان قرآن شماره 84.
3. عليدوست، محمد. قرآن نويسان و گزيده قرآن هاي نفيس ايراني، تهران: آراد، 1374.
4. فضايلي، حبيب الله. اطلس خط تحقيق در خطوط اسلامي، اصفهان: مشعل، 1362.
5. نرم افزار رسا، بانک اطلاعات نسخه هاي خطي، فهرست نسخه هاي خطي کتابخانه ملي ايران.
منبع مقاله :
صفي پور، علي اکبر، طبيعي، منصور، (1390)؛ مجموعه مقالات کنگره استاد ميرزا احمد ني ريزي، شيراز: بنياد فارس شناسي، چاپ اول.
/ج
