نويسنده: دبورا تکاک
مترجم: مينا اسماعيلي
مترجم: مينا اسماعيلي
8روش رفع درد
لنگش متناوب (1) درد مزمني است که در ساق پا هنگام راه رفتن تظاهر مي کند و سالانه بيش از يک ميليون نفر از بالغين بالاي 50 سال را در آمريکا مي آزارد. هرچند اين بيماري به نوبه ي خود دردناک و جدي است، اما در حقيقت علامت يک مشکل بزرگ و جدي است. يعني: بيماري عروق محيطي. درست همان طور که انسداد عروق خوني قلب به آنژين (دردهاي قفسه ي سينه) منجر مي گردد، بروز لنگش متناوب(2) نيز خبر از شروع محدود شدن جريان خون محيطي در دست ها و پاها مي شود. يعني نقاطي که از قلب بيشترين فاصله را دارند. دکتر «جس يانگ» در اين باره مي گويد: «صحبت ما در مورد مرحله ي علامت دار بيماري شرياني است. اگر دچار بيماري هاي شرياني قلب شويد، به آنژين صدري و حمله ي قلبي دچار خواهيد شد. اگر همين اتفاق در عروق سر اتفاق بيفتد، منجربه بروز سکته ي مغزي مي شود. در مورد لنگش متناوب نيز به همين صورت است. با اين تفاوت که در بازوها و پاها اتفاق مي افتد. از اين رو نبايد اين بيماري را کم اهميت در نظر گرفت. اگر اين وضعيت در مورد شما تشخيص داده شده لازم است مرتباً به پزشکتان مراجعه نماييد تا او بتواند بيماري زمينه ايي را که منجر به درد کنوني شما شده تحت نظر بگيرد. با همه ي اين ها، درد تنها يک علامت از بيماريي است که ممکن است کشنده باشد. کارهايي وجود دارند که با انجام آن ها در خانه مي توانيد خود را از درد ناشي از بيماري رهايي بخشيد و روند پيشرفت بيماري عروق محيطي را کاهش دهيد.ترک سيگار
اولين کار در فهرست اقداماتي که فرد مبتلا به اين بيماري بايد انجام دهد ترک سيگار است. بنابه گفته ي دکتر «يانگ» 75تا90درصد از مبتلايان به اين بيماري سيگاري هستند. در حقيقت ترک سيگار به قدري مهم است که متخصصان ما بر اين عقيده اند که براي آن که درمان هاي ذيل مؤثر واقع شوند، ابتدا بايد سيگار کشيدن را متوقف نمود. آيا واقعاً ارزشش را دارد؟ به اين مطلب توجه کنيد: کشيدن سيگار سبب جايگزين شدن مونوکسيد کربن با اکسيژن مورد نياز ماهيچه هاي پاها مي گردد. به علاوه نيکوتين موجود در سيگار شريان ها را تنگ کرده، موجب کاهش جريان خون و احتمالاً آسيب ديدن خود شريان ها و متعاقب آن تشکيل لخته در آن ها مي شود. تشکيل لخته ممکن است منجر به بروز قانقاريا و در نهايت قطع عضو گردد. دکتر «رابرت گينزبرگ» مي گويد: «مهم ترين مسأله، ترک سيگار است و بس».اقدام به پياده روي
به گفته ي دکتر «يانگ» پس از ترک سيگار، انجام ورزش از بيشترين اهميت برخوردار است. ورزش که دکتر «يانگ» و ساير متخصصان متفقاً توصيه مي کنند ساده ترين نوع ورزش است يعني: پياده روي. دکتر «يانگ» مي گويد: «هر روز يک ساعت به منظور پياده روزي از خانه خارج شويد. مي توانيد به هر شکل که مايليد حين انجام پياده روي به خود استراحت دهيد. اما ناگزيريد براي آن که پياده روي مؤثر واقع شود، درد و ناراحتي ناشي از بيماري را حين پياده روي تحمل کنيد. تا جايي که مي توانيد درد را تحمل کنيد و به پياده روي ادامه دهيد و با بروز اولين نشانه هاي درد، آن را متوقف نکنيد». وي هم چنين مي گويد: «تا زماني که درد نسبتاً شديد شود به پياده روي ادامه دهيد. سپس بايستيد و يک يا دو دقيقه استراحت نماييد تا درد برطرف شود. بعد دوباره پياده روي را از سر بگيريد». در طي 60دقيقه پياده روي روزانه اين چرخه ي درد - پياده روي را هرچند بار که مي توانيد تکرار کنيد. اما توجه داشته باشيد که آثار بهبودي ظرف يک شب ظاهر نمي شوند. دست کم 2تا3 ماه براي مشاهده ي نتيجه زمان لازم است. پس نااميد نشويد.اجازه ندهيد هواي بد مانع از پياده روي شما شود
پياده روي بهترين ورزش است. اما استفاده از دوچرخه ي ثابت نيز به شرطي که ماهيچه هاي ساق پا را به کار وادارد، مي تواند مؤثر باشد. در واقع هر نوع ورزشي که در فضاي سر پوشيده انجام گيرد و ماهيچه هاي ساق پا را به فعالت وادارد، به طوري که باعث بروز درد شود، مي تواند کمک کننده باشد. برخي از ورزش ها و حرکاتي که مي توان از آن ها بهره گرفت عبارتند از: بالا بردن انگشتان پا، بالا رفتن از پله، دوي درجا، طناب زدن و رقصيدن. (قبل از اقدام به انجام اين تمرينات سخت، نظر پزشک خود را جويا شويد). اين قبيل ورزش ها بر پياده روي آهسته و با زحمت در 30سانتي متر برف در وسط زمستان و خيس شدن پاها ارجحيت دارند. با اين حال پياده روي هر زمان که هوا مساعد باشد بهترين ورزش است.مراقبت از پاها
هر زمان که تَرَکي بر روي پوست پاها ظاهر شود بايد مراقب باشيد تا در کوتاه ترين زمان التيام يابد. عدم بهبود زخم چنانچه به بروز عفونت منجر شود ممکن است به قطع عضو منتهي گردد. همان مشکلاتي که در افراد سالم مسايل جزئي شمرده مي شوند مي توانند در افراد مبتلا به اختلال گردش خون تبديل به عفونت هاي بزرگ گردند. با اين حال با مراقبت بجا از ناخن، عارضه ي پاي ورزشکاران (کچلي پا) و اجتناب از قرار گرفتن در معرض سرما و گرماي شديد مي توان از بروز بسياري از مشکلات پيشگيري نمود. لازم است پاها را هر روز به دقت وارسي کرده و به محض مشاهده ي کوچک ترين علايم زخم يا عفونت از درمان ها و مراقبت هاي پزشکي بهره گرفت.کاهش وزن
چاقي نه تنها به علت اختلال در گردش خون بلکه به دليل آسيبي که به پاها وارد مي کند مي تواند يکي از علل عمده ي توليد مشکل در مبتلايان به لنگش متناوب باشد. دکتر «يانگ» مي گويد: «وزن اضافي باعث آسيب ديدن نسوج يا که در اثر بيماري، خون کافي براي ترميم خود را ندارند مي شود.اجتناب از گرم کردن
مبتلايان به اين بيماري اغلب به دليل نارسايي گردش خون در پاها از مسأله ي سردي پا نيز رنج مي برند. قطع نظر از ميران سردي پاها هرگز نبايد آن ها را با تشکچه ي حرارتي يا بطري آب داغ گرم کنيد. براي کمک به توزيع گرما در پاها لازم است وضعيت خون رساني بهبود يابد. اگر خون رساني به طور محدود و ناقص انجام گيرد، در اثر گرم کردن پا دچار سوختگي پوست شود. به جاي اين کار سعي کنيد از يک جفت جوراب پشمي براي گرم کردن پاها استفاده نماييد.آگاهي از ميزان فشار خون و کلسترول
اگر به لنگش متناوب مبتلاييد، بايد از نظر بالا بودن فشار خون يا چربي خون نيز مورد بررسي و آزمايش قرار گيريد. به گفته ي دکتر «يانگ» اين دو از عوامل خطرزايي هستند که مي توانند به مقدار قابل ملاحظه اي بر شدت بيماري بيافزايند؛ تحت کنترل درآوردن هر يک از اين بيماري ها از اهميت بسياري برخوردار است. اگر دچار لنگش متناوب بوده و به پزشک متخصص مراجعه نکرده ايد، هرچه زودتر با يک متخصص قلب ملاقات نماييد. دليل اين هشدار ما با بررسي آمار روشن مي شود. احتمال بروز بيماري قلبي عروقي در افراد مبتلا به بيماري هاي عروق محيطي در حدود 75الي 80درصد است. لنگش متناوب يکي از علايم بيماري ها عروق محيطي محسوب مي شود.دکتر «گينز برگ» در اين باره مي گويد: اگر بيماري با علايم نارسايي در خون رساني پاها به ما مراجعه کند، احتمال زيادي وجود دارد که در عروق قلب او و يا شريان هاي کاروتيد که به مغز مي روند، انسدادي وجود داشته باشد. پس ارزيابي اين فرد نه تنها از لحاظ ابتلا به مشکلات عروقي بلکه از نظر اعضايي که توسط اين عروق تغذيه مي شوند نيز حائز اهميت بسيار است.
هشدار پزشکي
خطر عفونت
مشکلات حاد پا که به بروز عفونت منجر مي شوند عمده ترين علت قطع عضو در افراد مبتلا به اين بيماري مي باشند. چنانچه بريدگي، خراش، تاول يا هرگونه مشکل ديگري در پاها داريد که با قرمزي، تورم، گرمي و درد ناشي از عفونت توأم است، هرچه سريع تر از مراکز پزشکي مدد بگيريد.پي نوشت ها :
1. Intemittent Claudication.
2. عبارت لنگش متناوب به دردهاي شديدي اطلاق مي شود که پس از مدتي فعاليت (نظير راه رفتن) در ساق پاي فرد ايجاد شده و با مدتي استراحت بهبود مي يابد. هرچه شدت بيماري عروق شديدتر باشد، درد با فعاليت کمتري ايجاد مي گردد.«ويراستار پزشکي»
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم
