تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون
منبع: راسخون
ظرف پتری، یک ظرف گرد و کم عمق است که برای کشت و پرورش انواع ارگانیسم‌ها از آن استفاده می‌شود. این ظرف اهمیت زیادی در زمینه‌ی زیست شناسی دارد. اجازه دهید در این مقاله اطلاعات بیشتری در مورد این ظرف، به دست آوریم.
برای مطالعه‌ی جزئيات میکرو ارگانیسم‌هایی مثل باکتری‌ها و ویروس‌ها، ضروری است که آن‌ها را از گونه‌های دیگر جدا کنیم. این امر می‌تواند به کمک یک محیط کشت در یک ظرف مناسب، میسر گردد. بهترین مثال برای نیل به این نوع محیط کشت، استفاده از ظرف پتری است. ظرف‌های پتری، کم عمق، استوانه‌ای، گرد و از جنس شیشه‌اند و برای رشد میکرو ارگانیسم‌ها و سلول‌های مختلف مناسب می‌باشند. این وسیله توسط یک میکروب شناس آلمانی به نام ژولیوس ریچارد پتری اختراع شده است و به همین دلیل با عنوان ظرف پتری نام گذاری شده است. از آن زمان به دلیل کار بردهای متنوعی که داشته، به عنوان یکی از مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله، ما پیرامون کاربردهای متنوع و روش‌های صحیح استفاده از این ظرف، بحث خواهیم کرد تا از آلودگی آن جلو گیری کنیم.
قبل از اختراع ظرف پتری، ظروف مختلف دیگری نیز وجود داشت که برای این منظور به کار گرفته می‌شد، اما یا آلوده می‌شدند و یا سطح‌شان برای کشت یک سلول کوچک بود. برای مثال لوله‌های آزمایش را در نظر بگیرید که بلند و استوانه‌ای شکل هستند. اگر چه مواد استفاده شده در آن‌ها به گونه‌ای ساخته شده که آن‌ها را در یک حالت شیب دار نگه دارد، ولی سلول‌ها، فضایی را که برای رشد در ظرف‌های پتری به دست می‌آورند مناسب‌تر از این گونه از ظرف‌ها است. جدای از این، حتی اگر دهانه‌ی لوله‌های آزمایش با چوب پنبه نیز پوشانده شود، باز هم آلوده می‌شوند در حالی که در پوش‌های مورد استفاده در ظرف پتری طوری است که جلوی آلودگی را می‌گیرد. این در پوش‌ها به سهولت روی ظرف قرار می‌گیرند و کشت‌های سلولی را در مقابل آلودگی حفظ می‌کنند. در ادامه روش صحیح استفاده از ظروف پتری بیان شده است.
مهم‌ترین و رایج‌ترین کار برد ظروف پتری، استفاده از آن در کشت سلولی است. سلول‌ها به شرط داشتن یک محیط مناسب و مواد غذایی کافی، در محیط ارائه شده رشد می‌کنند. ظرف پتری این محیط را در اختیار سلول‌ها قرار می‌دهد و آن‌ها را از آلودگی مصون نگه می‌دارد.
از آن جایی که این ظرف از شیشه ساخته شده است، شما به وضوح می‌توانید رشد میکرو ارگانیسم‌ها را در آن مشاهده کنید.
اندازه و طرز ساخت ظرف پتری به گونه‌ای است که می‌توان آن را مستقیماً زیر میکروسکوپ قرار داده و به مشاهده و تشریح آن برای مطالعات بیشتر پرداخت.
هم چنین می‌توان از آن برای مشاهده‌ی رشد و جوانه زنی یک بذر، در مدارس و کالج‌ها استفاده کرد.
ظروف پتری را می‌توان با استفاده از سفید کننده‌ها و شوینده‌ها، ضد عفونی کرد و دو باره مورد استفاده قرار داد.
مهم‌ترین چیزی که باید در هنگام استفاده از یک ظرف پتری در نظر گرفت، استریل کردن آن است. این کار سبب می‌شود که دیگر میکرو ارگانیسم‌های موجود در ظرف پتری از بین بروند.
به محض این که این کار انجام شد، می‌توان آن را با محیط کشت آگار که به کمک جلبک قرمز فراهم شده است، پر کرد. محیط کشت آگار هم چنین شامل مواد مغذی، نمک، خون، شاخص‌ها، آنتی بیوتیک‌ها و غیره است که در رشد مناسب باکتری‌ها و دیگر میکرو ارگانیسم‌ها کمک شایانی می‌کند.
سپس این ظروف حاوی آگار را به حالت وارونه در یخچال نگه داری می‌کنند تا هر موقع که مورد نیاز بود، مورد استفاده قرار بگیرند.
زمانی که به ظروف کشت نیاز پیدا کردید، فقط آن‌ها را از یخچال خارج کنید و اجازه دهید که ظروف به دمای اتاق برسند.
حال، نمونه‌ای از باکتری و یا هر میکرو ارگانیسم دیگری را بر داشته و درون ظرف کشت قرار دهید. حال یک گلوله‌ی پنبه‌ای بردارید و آن را در ظرف به آرامی به طور زیگ زاگ، تکان دهید. سعی کنید فشار زیادی وارد نکنید، چرا که احتمال شکستن محل کشت وجود دارد.
درپوش ظرف پتری را به درستی ببندید. آن را در محلی که درجه‌ی حرارتی در حدود ۳۷ درجه‌ی سانتی گراد دارد، قرار دهید و چند روز به آن اجازه دهید تا رشد کند. پس از آن که سلول‌ها در محیط کشت، رشد کردند، از آن‌ها می‌توان به عنوان نمونه‌هایی برای تحقیقات آینده استفاده کرد.
روش استفاده از ظرف پتری را به ذهن خود بسپارید، و آزمایش‌های خود را با بهره گیری از این وسیله انجام دهید. قوانین ایمنی مورد نیاز و ضروری در آزمایشگاه‌ها را رعایت کنید و از بر خورد مستقیم با نمونه‌ها خود داری کنید چرا که ممکن است حاوی ارگانیسم‌های مضر باشد.
قبل از اختراع ظرف پتری، ظروف مختلف دیگری نیز وجود داشت که برای این منظور به کار گرفته می‌شد، اما یا آلوده می‌شدند و یا سطح‌شان برای کشت یک سلول کوچک بود. برای مثال لوله‌های آزمایش را در نظر بگیرید که بلند و استوانه‌ای شکل هستند. اگر چه مواد استفاده شده در آن‌ها به گونه‌ای ساخته شده که آن‌ها را در یک حالت شیب دار نگه دارد، ولی سلول‌ها، فضایی را که برای رشد در ظرف‌های پتری به دست می‌آورند مناسب‌تر از این گونه از ظرف‌ها است. جدای از این، حتی اگر دهانه‌ی لوله‌های آزمایش با چوب پنبه نیز پوشانده شود، باز هم آلوده می‌شوند در حالی که در پوش‌های مورد استفاده در ظرف پتری طوری است که جلوی آلودگی را می‌گیرد. این در پوش‌ها به سهولت روی ظرف قرار می‌گیرند و کشت‌های سلولی را در مقابل آلودگی حفظ می‌کنند. در ادامه روش صحیح استفاده از ظروف پتری بیان شده است.
استفاده از ظروف پتری
ظروف پتری، اساساً به عنوان تجهیزات آزمایشگاهی در علم زیست شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به برخی از کار بردهای رایج ظروف پتری اشاره خواهیم کرد.مهم‌ترین و رایج‌ترین کار برد ظروف پتری، استفاده از آن در کشت سلولی است. سلول‌ها به شرط داشتن یک محیط مناسب و مواد غذایی کافی، در محیط ارائه شده رشد می‌کنند. ظرف پتری این محیط را در اختیار سلول‌ها قرار می‌دهد و آن‌ها را از آلودگی مصون نگه می‌دارد.
از آن جایی که این ظرف از شیشه ساخته شده است، شما به وضوح می‌توانید رشد میکرو ارگانیسم‌ها را در آن مشاهده کنید.
اندازه و طرز ساخت ظرف پتری به گونه‌ای است که می‌توان آن را مستقیماً زیر میکروسکوپ قرار داده و به مشاهده و تشریح آن برای مطالعات بیشتر پرداخت.
هم چنین می‌توان از آن برای مشاهده‌ی رشد و جوانه زنی یک بذر، در مدارس و کالج‌ها استفاده کرد.
ظروف پتری را می‌توان با استفاده از سفید کننده‌ها و شوینده‌ها، ضد عفونی کرد و دو باره مورد استفاده قرار داد.
روش استفاده
ظروف شیشه‌ای پتری را می‌توان مجدداً مورد استفاده قرار داد. این ظرف‌ها را می‌توان با قرار دادن‌شان در اتو کلاو، استریلیزه کرد. در ادامه به نحوه‌ی استفاده از آن به صورت گام به گام خواهیم پرداخت.مهم‌ترین چیزی که باید در هنگام استفاده از یک ظرف پتری در نظر گرفت، استریل کردن آن است. این کار سبب می‌شود که دیگر میکرو ارگانیسم‌های موجود در ظرف پتری از بین بروند.
به محض این که این کار انجام شد، می‌توان آن را با محیط کشت آگار که به کمک جلبک قرمز فراهم شده است، پر کرد. محیط کشت آگار هم چنین شامل مواد مغذی، نمک، خون، شاخص‌ها، آنتی بیوتیک‌ها و غیره است که در رشد مناسب باکتری‌ها و دیگر میکرو ارگانیسم‌ها کمک شایانی می‌کند.
سپس این ظروف حاوی آگار را به حالت وارونه در یخچال نگه داری می‌کنند تا هر موقع که مورد نیاز بود، مورد استفاده قرار بگیرند.
زمانی که به ظروف کشت نیاز پیدا کردید، فقط آن‌ها را از یخچال خارج کنید و اجازه دهید که ظروف به دمای اتاق برسند.
حال، نمونه‌ای از باکتری و یا هر میکرو ارگانیسم دیگری را بر داشته و درون ظرف کشت قرار دهید. حال یک گلوله‌ی پنبه‌ای بردارید و آن را در ظرف به آرامی به طور زیگ زاگ، تکان دهید. سعی کنید فشار زیادی وارد نکنید، چرا که احتمال شکستن محل کشت وجود دارد.
درپوش ظرف پتری را به درستی ببندید. آن را در محلی که درجه‌ی حرارتی در حدود ۳۷ درجه‌ی سانتی گراد دارد، قرار دهید و چند روز به آن اجازه دهید تا رشد کند. پس از آن که سلول‌ها در محیط کشت، رشد کردند، از آن‌ها می‌توان به عنوان نمونه‌هایی برای تحقیقات آینده استفاده کرد.
روش استفاده از ظرف پتری را به ذهن خود بسپارید، و آزمایش‌های خود را با بهره گیری از این وسیله انجام دهید. قوانین ایمنی مورد نیاز و ضروری در آزمایشگاه‌ها را رعایت کنید و از بر خورد مستقیم با نمونه‌ها خود داری کنید چرا که ممکن است حاوی ارگانیسم‌های مضر باشد.
/ج
