آشنایی با نام های خداوند: قاضی الحاجات

یا	ق	ا	ض	ی	ال	ح	ا	ج	ا	ت
ت	یا	ا	ق	ج	ا	ا	ض	ح	ی	ال

 

پژوهه در مفهوم القاضی [الحاجات]

از مادّه «قضاء» در اصل به معنی «جداساختن چیزی» است یا با عمل یا با سخن و بعضی گفته اند در اصل پایان دادن چیزی است. این صفت نسبت به خداوند تبارک و تعالی در سه وجه اطلاق شده است:

1-امر و فرمان: «پروردگارت حکم و الزام فرموده است که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید».(اسرا/24)

2- خبر و اعلان: «خبر دادیم بنی اسرائیل را در کتاب که دوبار در این سرزمین فساد و تباهی و سرکشی می کنید».(اسرا/4)

3- قضاء به معنی «حکم و داوری» است.[طه/72].

4- اتمام خلق و پایان دادن: «هفت آسمان را خداوند در دو روز به اتمام رسانید.»(فصلت/11)

5- قضاء به معنی«فراغت از چیزی» نیز آمده است [یوسف/41]

مرحوم علامه ی مجلسی در جلد پنج بحارالانوار ده وجه برای قضا نقل می کند که بعضی از آنها به غیر خداوند نیز اطلاق می گردد ولی در میان تمام معانی بیشتر الزام و حکم قطعی منظور است. البته اگر کسی سؤال کند آیا حکم قطعی و الزامی پروردگار قابل تغییر است یا خیر جواب مثبت است زیرا بلا و حوادث ناگوار را می توان توسط دعا و صدقه و صله ی رحم و امثال آن برطرف کرد که در این صورت نیز انسان مشمول قضای الهی می شود.

«قضاء» به معنی «مرگ» نیز در قرآن کریم تعبیر شده است: «موسی ضربه ای بر او زد و او جان داد»[قصص/15].

از "رسول خدا"(ص) سؤال شد با وجود این که هر حادثه ای در جهان به تقدیر الهی و قضای حتمی اوست دعا چه اثری می تواند داشته باشد؟ پاسخ فرمودند دعا نیز از قضا و قدر است. «بحار، ج5، ص 78».

همچنین خداوند تبارک و تعالی اوّل قاضی و قضاوت کننده است و این در روز قیامت بر همگان مشهود و واضح می گردد. «قاضی» اسم فاعل از «قضا» در یکی از مصادیق و مفاهیم خود وقتی با «حاجات» ترکیب می شود؛ به معنای برآورنده ی حاجات و مقاصد «عباد» معنا می شود و چه کسی از خداوند شایسته تر در برآوردن حاجات؟!
منبع:
شریف کاشانی، ملاحبیب الله؛ (1383)، خواص و مفاهیم اسماء الله الحُسنی(نامهای زیبای خداوند)، ترجمه ی محمدرسول دریایی، تهران: نشر صائب، چاپ ششم.