زندگي علمي لارنس کلاين

( Lawrence Robert klein ( 1920

کلاين در سال 1980 به خاطر " فعاليت هاي با ارزشي که در زمينه طرح الگوهاي اقتصادسنجي کاربردي داشت "، جايزه نوبل اقتصاد را دريافت کرد.
کلاين در شهر اوهاما در ايالت نبراسکاي آمريکا متولد شد. در سال 1942 از دانشگاه کاليفرنيا، برکلي ليسانس گرفت و دکتراي خود را نيز در سال 1944 از انستيتوي فني ماساچوست دريافت کرد و اندکي پس از آن تدريس در دانشگاه پنسيلوانيا را آغاز کرد.
مشارکت هاي وي در علوم اقتصادي متعدد است، اما سه مشارکت وي در شکل گيري اقتصاد امروزي تأثير نمايان داشته است که عبارتند از: ( همايون پور، ص 418 ):
1. طراحي و کاربرد عملي الگوهاي رياضي آماري ( اقتصادسنجي ) در اقتصاد که به همين خاطر جايزه نوبل را دريافت کرد؛
2. پيشبرد الگوهاي اقتصادسنجي تا مرحله نيل به روش هاي کمّي اقتصادي؛
3. کار او در دهه 1940 روي نظريه عمومي کينز (1) که به تبيين و روشن کردن اهميت مشارکت انقلابي کينز در انقلاب کمک کرد؛
طبق اظهارنظر آکادمي سلطنتي علوم سوئد، کلاين ثابت نمود که از محققان پيشگام در حوزه علم اقتصاد پيرامون طراحي و تجزيه و تحليل تجربي مدل هاي نوسانات تجاري است.
کلاين يکي از پيشگامان مدل سازي در اقتصاد کلان نيز بود. يکي از موفقيت هاي کلاين پيش بيني شرايط اقتصادي پس از پايان جنگ جهاني دوّم بود. همگان اعتقاد داشتند در پايان جنگ جهاني دوّم رکود اقتصادي رخ خواهد داد امّا کلاين با استفاده از مدل خود اين باور را رد نمود. وي پيش بيني نمود که تقاضاي بدون پاسخ طي دوران جنگ براي کالاهاي مصرفي با قدرت خريد سربازان بازگشته از جنگ، همراه مي شود و همين امر از رکود جلوگيري مي نمايد و البتّه چنين امري نيز محقق شد. کلاين
بعدها نيز به درستي پيش بيني نمود که کشور کره در پايان جنگ با رکود خفيفي مواجه خواهد شد.
وي پيشتاز طراحي و کاربرد مدل هاي اقتصادسنجي گسترده در پيش بيني توليد ناخالص ملي و اجزاي آن در سال هاي 1960- 1950 بود و براي اين منظور از کامپيوتر استفاده کرد. ( قره باغيان، ص 446 ) هم چنين در طراحي مدل هاي اقتصادسنجي براي چندين کشور منجمله انگلستان و کانادا همکاري داشته است.
بهره گيري از کامپيوتر در دهه ي 1960 دوره اي طلايي در مدل سازي اقتصادي قلمداد شد. اين مدل ها بعضاً داراي صدها معادله براي توضيح کارکرد بخش هاي مختلف اقتصاد و جريان مخارج مصرفي، پس انداز خصوصي و دولتي، سرمايه گذاري دولتي و خصوصي، پرداخت هاي بلاعوض، عرضه پول، صادرات، واردات جريان سرمايه و غيره هستند که همگي به طور همزمان برآورد مي شوند و براي پيش بيني وضع آينده مورد استفاده قرار مي گيرند. امروزه شايد زمان اين گونه مدل هاي پيچيده به سرآمده، ليکن بي ترديد تجربيات حاصل از اينگونه مدل سازي در پيشبرد اقتصادسنجي تأثير فراوان گذاشته است.
لارنس کلاين اقتصادداني است که همواره در مرکز اينگونه مطالعات قرار داشته و نام او با مدل اقتصادسنجي بروکينگز، عظيم ترين مدلي که تاکنون براي يک اقتصاد تنظيم شده، گره خورده است.
کلاين طراحي مدل هاي کامپيوتري را از دانشگاه کاليفرنيا، برکلي آغاز نمود. (2) پس از دريافت مدرک دکتري براي انجام تحقيقات اقتصادي به کميسيون کاولز پيوست و در آنجا براي شروع، با استفاده از مدل يان تين برگن براي اقتصاد آمريکا مدلي طراحي نمود. سپس به دانشگاه ميشيگان؛ جايي که در نظر داشت مدل بزرگ تر و پيچيده تري را براي اقتصاد آمريکا طراحي نمايد، مهاجرت کرد.
مدل گلدبرگر- کلاين با همکاري آرتور گلدبرگر (3) طراحي شد نيز مربوط به آن دوران مي باشد. وي در سال 1954 به دانشگاه آکسفورد رفت و در آنجا مدلي براي اقتصاد کشور انگلستان طراحي نمود.
کلاين در خلال طراحي مدل، تلاش هايي که تين برگن پيرامون تجزيه و تحليل کلان اقتصادسنجي از دهه 30 شروع کرده بود را مجدداً با هدف متفاوتي به کار گرفت. تين برگن در ابتدا قصد داشت به تجزيه و تحليل شرايط تجاري و نوسانات قيمت بپردازد اما کلاين در پي آن بود که ابزاري براي پيش بيني توسعه نوسانات تجاري و مطالعه اثر شاخص هاي سياسي- اقتصادي به دست آورد.
مدل کلاين- گلدبرگر، مدل اقتصادسنجي براي اقتصاد آمريکا در طول سال هاي 1952-1929 ( به استثناي سال هاي 1945- 1942 ) است که نقش بسيار مهم و تعيين کننده اي بر ديگر مدل هاي اقتصادسنجي که بعد از چاپ اين مدل در سال 1955، طرح ريزي شده، داشت. اين مدل داراي 20 معادله است که 15 معادله آن رفتاري و تصادفي و 5 معادله به صورت اتحاد مي باشد. تقاضاي مصرف کننده با توجه به نظرات کينز نقش بسيار مهمي در اين مدل دارد. وي نه تنها مقدار واقعي متغيرها، بلکه مقادير پولي آنها نيز در نظر گرفته است. متغيرهاي مدل با استفاده از روش حداکثر راست نمايي برآورده شده اند. ( قره باغيان، ص 445 )
کلاين در اواخر دهه 60 مدل برآورد اقتصادسنجي وارتون را بنا نهاد. اين مدل که به طور قابل ملاحظه اي از مدل بروکينگز (4) کوچک تر بود، شهرت بسيار خوبي براي قابليت تجزيه و تحليل شرايط تجاري به دست آورده بود. وي با تحقيقات خود چندين مدل فعاليت اقتصادي را با جزئيات و پيچيدگي زياد طراحي نمود. مدل هاي وارتون در پيش بيني توليد ناخالص ملي، صادرات، سرمايه گذاري و مصرف هم چنين مطالعه ميزان تغيير در اين اقلام به ازاي تغيير در ميزان ماليات، مخارج دولت، قيمت نفت و غيره مورد استفاده قرار گرفت.
کلاين در اواخر دهه 60 به عنوان پيشگام و سرپرست تيم تحقيقات در پروژه LINK بود که در جايزه نوبل وي نيز مطرح شده است. هدف پروژه اين بود که ضمن مرتبط ساختن مدل هاي اقتصادي بسياري از کشورهاي جهان با يکديگر، اوّلين مدل اقتصاد جهاني را براي دنيا طراحي کند به گونه اي که بتوان اثر تغييرات ايجاد شده در اقتصاد يک کشور را در ساير کشورها ملاحظه نمود. وي توانست با جمع آوري آمار و ارقام تعداد زيادي از کشورهاي صنعتي با برنامه ريزي متمرکز و در حال توسعه، به پيش بيني تحرکات تجاري و سرمايه و آزمون تأثير تغيير در سياست هاي اقتصادي و سياسي بپردازد.
در سال هاي اخير وي مدل هاي کوتاه مدت فصلي (5) را طراحي نمود تا با استفاده از آن بتواند از شاخص هاي اقتصادي فعلي به نرخي از رشد اقتصادي در ربع قرن آينده دست يابد. برخلاف تحقيقات اخير که در پي آن است تا بر اساس ساختار اقتصادي به مدل سازي بپردازد و تعديلات و برآوردهاي ثابتي از متغيرهاي برون زاي اقتصادي ارائه دهد، اين مدل ها عمداً به شکل خودکار و اتوماتيک و به نحو ساده اي، اطلاعات موجود را به صورت آمار و ارقام به بهترين برآورد از وضعيت موجود تبديل مي کنند. اين تحقيقات حاکي از آن است که وي روش بسيار متفاوتي را در قياس با مدل هاي طراحي شده درگذشته و کاربرد آنها به کار گرفته است.
کتاب کلاين با عنوان " انقلاب کينزي " که در سال 1947 انتشار يافت، وي را به عنوان يکي از اقتصاددانان پيشرو کينزي معرفي نمود. مطالعات مؤثر وي در حيطه اقتصادسنجي طي سال هاي 59-1929 خصوصاً کتاب " مدل اقتصادسنجي براي ايالات متحده " شهرت بيشتري نصيب وي ساخت. کتاب او تحت عنوان " کتاب درسي اقتصادسنجي " که در سال 1953 و نيز کتاب " مقدمه اي بر اقتصادسنجي " که در سال 1962 منتشر شد، کماکان اعتبار خود را حفظ کرده اند. کتاب " اقتصاد عرضه و تقاضا " که در سال 1983 منتشر شده، نقطه عطفي در آثار او محسوب مي شود، چرا که با ديدي انتقادي به افکار کينز (6) که يک عمر به آن وفادار مانده بود، مي نگرد. انتشارات اخير کلاين عمدتاً ماهيت روش شناسي دارد. اگرچه به تدريج هدف از تحقيقات وي، طراحي مدل ها و استفاده از آن ها در موارد تجربي شناخته شد. (7)
کلاين از سال 1940 در دانشگاه، بخش هاي دولتي و مؤسسات خصوصي فعّاليت هاي بسياري انجام داده است. از سال 1948 تا 1950 از کارکنان انجمن ملّي تحقيقات اقتصادي بود هم چنين با مراکزي از قبيل مرکز تحقيقات دانشگاه ميشيگان طي سال هاي 1954-1949، مؤسسه آمار دانشگاه آکسفورد 1958-1954 و مدرسه هارتون دانشگاه پنسيلوانيا از 1958 همکاري داشته است علاوه بر اين در سال 1968 کرسي اقتصاد و ماليّه با عنوان بنجامين فرانکلين در مدرسه هارتون را به دست آورده است.
در سال 1976، کلاين به عنوان سرپرست گروه اقتصادي جيمي کارتر قبل از انتخابات رياست جمهوري آمريکا، ايفاي نقش نمود. وي دعوت کارتر براي پيوستن به کارگزاران دولت خود را رد نمود. کلاين در سال 1960 به عنوان رييس انجمن اقتصادسنجي، در سال 1975 بعنوان رييس انجمن اقتصاد محيط و در سال 1977 به عنوان رييس انجمن اقتصاددانان آمريکا انتخاب شد و علاوه بر دريافت جايزه نوبل اقتصاد، مدال جان بَيتس کلارک را در سال 1959 دريافت کرد، (8) در عين حال که قبلاً نيز به مدارج افتخار متعددي نائل شده بود. وي هم چنين بنيانگذار مؤسسه برآورد اقتصادسنجي وارتون يا WEFA (9) ( که اکنون مؤسسه Global Insight ناميده مي شود ) مي باشد.
براي استفاده بيشتر از افکار و انديشه هاي کلاين مي توان به برخي از کتاب ها و مقالات وي به شرح زير مراجعه نمود:

A.Book:

1. The Keynesian Revolution, 1947.
2. Economic Fluctuations in the United States, 1921-1941,1950.
3. A Textbook of Econometrics, 1953
4. An Econometric Model of the United States, 1929-1952., with - A.S.Golberger, 1955.
5. An Introduction to Econometrics, 1962.
6. The Brookings Quarterly Econometric Model of the United States, with J..S
Duesenberry and G. Fromm, 1965.
7. An Introduction to Econometric Forecasting Models, with R.M. Young, 1980.

A.Articles:

1. 'Macroeconomics and the Theory of Rational Behavior", 1946, Econometrica.
2. 'The Use of Econometric Models to Guide Economic Policy", 1947, Econometrica.
3. "Estimating Patterns of Savings Behavior from Sample Survey Data", 1951, Econometrica.
4. 'The Efficiency of Estimation of Econometric Models", 1960, in Pfouts, editor, Essays
in Economic and Economtrics.
5. "Nonlinear Estimation of Aggregate Production Functions", with R. Bodkin, 1967,
REStat.
6. "Supply Constraints in Demand-Oriented Systems: An interpretation of the oil crisis",
1974, ZfN.

پي‌نوشت‌ها:

1. John Maynard Keynes ( 1833-1946 )
2. Ibid
3. Arthur Goldberger ( متولّد 1930 )
4. مدل بروکينگز Brookings model مدل اقتصادسنجي که در دهه 1960 براي اقتصاد امريکا ارائه شد و در زمان خود يکي از وسيع ترين مدلهاي اقتصادسنجي بود.
5. Current quarter models
6. John Maynard Keynes ( 1883-1946 )
7. Ibid
8. Ibid
9. Wharton Econometric Forecasting Associates

منبع مقاله :
قنادان، محمود؛ (1391)، جوايز نوبل اقتصاد، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول