با سلام و احترام خدمت شما مادر محترم!
در پاسخ به سؤالتان باید گفت اساساً غذا خوردن یکی از نیازهای اساسی کودکان است که باید به آن اهمیت دهید تا آنها دچار ضعف جسمی و روحی نشوند و همیشه شاداب باشند. بی‌میلی و بی‌اشتهایی کودک به غذا و یا بدغذایی وی در هر شکلش مسئلة مهمی است که باید آن را جدی گرفت، چرا که در نهایت به سوء تغذیه و آسیب‌های همراه منجر می‌شود. البته اینکه شما تاکنون چه اقداماتی برای این منظور انجام داده‌اید، در‌ هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
اگر کودک شما بد غذاست و میلی به خوردن نشان نمی‌دهد، بهتر است ابتدا ریشه مشکل را پیدا کنید. معمولاً کمتر کودک سالمی پیدا می‌شود که در طول روز میلی به خوردن نداشته باشد. قبل از آنکه قضاوت کنید، به این سوال‌ها جواب دهید؛ آیا همیشه و در تمام ساعت‌های روز به خوردن بی میل است؟ چه مواد غذایی‌ای را می‌پسندد؟ فقط گوشت و سبزیجات نمی‌خورد یا اهل خوردن بیسکویت، اسنک، پفک، چیپس و دیگر تنقلات هم نیست؟
به هر حال، عوامل بسیاری می‌تواند در روش غذایی و اشتهای کودک تأثیر بگذارد و ما فقط در صورتی می‌توانیم به او کمک کنیم که دلیل واقعی مشکل او را دریابیم و آن را به‌طور اصولی برطرف کنیم.
توصیه اکید ما این است که کودک‌تان را نزد پزشک متخصص ببرید و علل احتمال مشکل را بررسی نمایید. پزشک با معاینات دقیق فرزندتان این موضوع را روشن خواهد کرد.
اگر فرزند شما کلاً به خوردن غذا بی‌میل است یا فقط برخی مواد غذایی خاص را نمی‌خورد، ممکن است دچار مشکلات گوارشی یا عدم تحمل به بعضی از مواد غذایی باشد. به نمودار رشد او نگاهی بیندازید؛ اگر رشد خوبی دارد یعنی بی‌دلیل نگران هستید و به اندازه می‌خورد اما اگر در عین سالم بودن، میلی به خوردن غذا مخصوصا غذاهای اصلی نشان نمی‌دهد، شاید شما بد او را بار آورده اید و باید عادت‌های غذایی اش را تصحیح کنید. شاید هم بیش از حد از او توقع دارید. میزان اشتهای کودکان با هم متفاوت است. برخی کودکان بسیار فعال‌اند و انرژی زیادی می‌سوزانند و به کالری بیشتری در روز نیاز دارند و برخی دیگر آرامش بیشتری دارند و کم غذاترند. به هر حال باید به اشتهای کودکان توجه کرد و آنها را به خوردن مجبور نکرد.
چه کنیم؟
اگر کودک اشتهایی به خوردن غذا ندارد، برای سیر نگه داشتنش، هر چیزی به او ندهید. شیرینی و بیسکویت در اختیارش نگذارید و اجازه بدهید از همان 4 و 3 سالگی آرام آرام عادت‌های غذایی خوب در او شکل بگیرد. ترتیب‌های غذایی را به او یاد بدهید. از پیش غذاها شروع کنید. اگر نخورد، اشکالی ندارد؛ چند لحظه صبر کنید بعد بشقاب را از جلوی او بردارید. همین کار را در مورد غذای اصلی انجام دهید. اگر پیش غذا و غذای اصلی را نخورد، دسرش را 2 برابر نکنید تا حداقل سیر شود. حتی اگر دسر را نخورد، نگویید اگر غذا بخورد برایش اسباب بازی می‌خرید یا او را به گردش می‌برید. اجازه بدهید خوب گرسنه شود. وقتی میلش کشید، به او غذا بدهید. خیلی نگران نباشید، اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار کم وزنی شود به متخصص اطفال مراجعه کنید. می‌توانید از چند کودکی که میل و اشتهای زیادی به خوردن دارند نیز کمک بگیرید تا بلکه فرزندتان سر شوق بیاید. اگر باز هم غذا نخورد، به 10 توصیه زیر عمل کنید؛ امیدواریم موفق شوید!
10 فرمان به والدین
اگر فرزندتان بد غذاست، برای درمان او می‌توانید از توصیه‌های زیر کمک بگیرید:
1. در مورد محتویات غذاها برایش حرف بزنید: منظور ما صحبت در مورد ویتامین‌ها و خواص آنها نیست. یک کودک 21 ماهه نمی‌تواند این موضوع را درک کند و بی فایده است به کودکی که کمتر از 9 سال سن دارد، بگویید سبزی بخور چون برای سلامت تو مفید است. آنچه می‌توان در رابطه با غذا به کودکان زیر 9 سال فهماند، در مورد رنگ، بو یا مزه غذاست. مثلا اگر کودک شما «خامه» دوست دارد، سعی کنید به او نشان دهید که دلیل رنگ، بو یا مزه غذایی که برایش آورده اید، خامه ای است که در آن ریخته اید و خامه را به او نشان دهید.
2. غذاها را به اشکال و طعم‌های مختلف درست کنید: فرزندتان از خوردن سیب زمینی به شکل پوره بیزار است؟ آن را به روش دیگری طبخ کنید. شیوه طبخ غذا (بخارپز، کبابی، سرخ شده...) و طعم دهنده‌هایی که استفاده می‌کنید، در بو، رنگ و مزه غذا موثرند. سعی کنید هر بار شکل تازه ای از همان ماده غذایی را جلوی فرزندتان بگذارید. اگر سری به رستوران چینی بزنید، می‌بینید که یک نوع ماهی را به اشکال و با رنگ‌ها و مزه‌های مختلف برایتان سرو می‌کنند و شما دوست دارید از هرکدام مقداری بخورید.
3. ظاهر غذا را باب میل کودکان کنید: بچه‌ها سبزیجات نمی‌خورند چون سبزیجات نه مزه خاصی دارد نه ته دلشان را می‌گیرد! اگر می‌خواهید مثلا فرزندتان سبزی بخورد، آن را در کنار مواد غذایی سیر کننده سرو کنید. سعی کنید بشقاب غذا را آنگونه که دوست دارد، تزیین کنید. مثلا اگر فرزندتان گوجه فرنگی را در سالاد کنار می‌گذارد، آن را رنده یا پوره کنید و به سس سالاد بیفزایید.
4. به زمان گرسنگی او توجه کنید:
فرزندتان بهتر از شما می‌داند گرسنه است یا نه. اگر او را مجبور به خوردن کنید، تنظیم اشتهای درونی او به هم می‌ریزد. اگر فقط چند قاشق غذا می‌خورد و بعد دلش دسر می‌خواهد، به او سخت نگیرید. اجازه بدهید لذت خوردن در او شکل بگیرد.
5. دوباره به او غذا بدهید: «نمی خواهم، دوست ندارم»... چند بار تا به حال کودکتان چنین حرفی زده با این حال شما او را مجبور به خوردن کرده اید؟ حتما او هم با غذا مدتی بازی کرده، مقداری از آن را در دهان گذاشته و نگه داشته و بعد بیرون ریخته است. شما باید غذاهای جدید یا آنچه آنها می‌گویند «نمی خوریم» هم به آنها بدهید. تحقیقات نشان داده اگر کودکی غذایی را چند بار بچشد، احتمال آنکه به مرور به خوردن آن علاقه مند شود، زیاد است. تا 5 بار یک ماده غذایی را به یک شیوه طبخ کنید و عکس العمل فرزندتان را ببینید. اگر نخورد، نحوه طبخ و رنگ و بوی آن را تغییر دهید و دوباره امتحان کنید.
6. فرزندتان را در آشپزی دخالت دهید: بچه‌ها مواد غذایی آشنا را راحت تر می‌خورند. هنگام طبخ غذا اجازه دهید فرزندتان هم بر کار شما نظارت کند و ببیند مواد غذایی خام چطور می‌پزند. حتی می‌توانید او را در آشپزی دخالت دهید. مثلا هویج‌ها را بدهید تا بشوید یا تخم مرغ‌ها را بشکند. کودکان آنچه خودشان پخته اند، با رغبت بیشتری می‌خورند.
7. دور هم غذا بخورید: غذا خوردن فقط برای سیر شدن و جذب کالری نیست. غذا خوردن سر میز غذا همراه با خانواده اهمیت بیشتری دارد. جز در شرایط استثنایی، به کودک جداگانه غذا ندهید. معمولا میل به خوردن در کنار اعضای خانواده بیشتر می‌شود.
8. برای او الگو باشید: تحقیقات نشان داده است وقتی مادر یا پدری قبل از دادن غذا به فرزندشان از همان غذا می‌خورند، 80 درصد کودکان رغبت بیشتری به خوردن نشان می‌دهند. اگر خود شما از خوردن سبزی‌ها، خودداری می‌کنید، مسلماً فرزندتان میلی به خوردن از خود نشان نمی‌دهد.
9. برای فرزندتان چند پیشنهاد داشته باشید: منظور این نیست که منوی باز غذایی جلوی فرزندتان بگذارید. این کار نه مقدور است و نه درست! در هر گروه غذایی دو انتخاب به فرزندتان بدهید؛ مثلا بپرسید هویج می‌خورد یا نخود فرنگی، ترجیح می‌دهد غذایی با گوشت قرمز بخورد یا گوشت مرغ؟ دوست دارد غذایش کبابی باشد یا سرخ شده؟
10. به او توجه کنید: ما انسان‌ها به مرور یاد می‌گیریم نه تنها برای فرو نشاندن گرسنگی، بلکه برای کنترل احساساتمان غذا بخوریم. این عادت بد را از همان بچگی در فرزندتان پرورش ندهید مثلا چون بهانه گیر است، دستش بستنی ندهید. اگر از شما دلگیر شده، برایش آبنبات نخرید. اگر به او بگویید هویجت را بخور تا برایت شیرینی بخرم، فکر می‌کند هر بار به عنوان هدیه باید ماده غذایی شیرین دریافت کند. این کار اشتباه است. نباید هیجان و احساس را با گرسنگی که یک نیاز غذایی است آمیخت.
موفق باشید.