با عرض سلام و تقدیم احترام خدمت شما پرسشگر محترم! ارتباط شما با ما گویای این است که در صدد انتخاب مسیر صحیح هستید و امیدواریم ما نیز راهنمای خوبی برایتان باشیم.

ما معتقدیم شما نوجوانی بسیار پر استعداد و پر تلاش هستید منتها هم اینکه خودتان را دست کم می گیرید و هم اینکه احساس ناامیدی به شما دست داده و اراده تان نیز در امور تحصیلی و دیگر کارها از بین رفته است. هر حال دو عامل اصلی موجب ضعف تحصیلی شما شده است: عامل اول همان نداشتن انگیزه است که خودتان هم بدان اشاره کردید و عامل دوم ضعف اراده است. لازم است در هر دو مورد خودتان را تقویت نموده تا به موفقیت های بزرگی دست یابید. شاید یکی از دلایل این که نتوانسته‌اید انگیزه لازم برای درس خواندن و مطالعه پیدا کنید و سست و بی انگیزه شده اید به خاطر این است که هنوز هدف مشخصی برای زندگی و آینده شغلی خویش ندارید و همین مسئله باعث سردرگمی، سستی و از دست دادن انگیزه شما برای درس خواندن و برنامه ریزی برای آن شده است. اینکه بدانید هدف‌تان در زندگی چیست، خود باعث تحرک و حرکت شما می‌گردد. برای شناخت اهداف نیاز به تمرکز و تفکر است، چون اهداف، زندگی سازند. تصمیم‌گیری، نقش بسیار موثری در رسیدن به هدف و موفقیت در آن دارد. مطالعه نیز امری بسیار مهم است چون مطالعه پل ارتباطی انسانهاست و از همه مهمتر مشاوره، اینکه ما به چه کسانی مشورت کنیم نیز امر بسیار مهمی است. مشورت با انسان ‌های خوش‌بین و خبره و مثبت‌اندیش، گامی بزرگ در راه رسیدن به هدف و موفقیت در آن است.

توجه به اهداف زندگی و ترسیم درست آن، می‌تواند مشخص کند که چه کاری در اولویت قرار دارد و شما بایستی به آنها نسبت به امور دیگر بهای بیشتری بدهید. به فرض مثال، کسی که می‌خواهد در آینده دکتر یا مهندس شود، در امر درس و تحصیل باید بیش از فردی که می‌خواهد ورزشکار و یا مربی حرفه ای در رشته خاصی شود، تلاش کند. اگر شما نیز هدف والایی همچون تحصیل در یکی از رشته های خوب را برای خویش در نظر گرفته اید باید برای رسیدن به این هدف والا از همین الان برنامه‌ریزی درست و اصولی کنید و وقت بگذارید و برای قبولی در کنکور درس ‌ها و منابع مورد نیاز را خوب بخوانید تا به هدف تان برسید.برای اینکه برای درس خواندن انگیزه قوی پیدا کنید باید بدانید که هیچ کس دیگری غیر از خودتان  نمی‌تواند به شما انگیزه بدهد. تنها کاری که دیگران می‌توانند بکنند تشویق شماست؛ بنابراین این خود شما هستید که بهترین مشوق و انگیزه دهنده برای خودتان هستید. امام على (علیه‌السلام) در این خصوص مى‏فرماید: «مَنْ لَمْ یعَنْ عَلَى نَفْسِهِ حَتَّى یکُونَ لَهُ مِنْهَا وَاعِظٌ وَ زَاجِرٌ لَمْ یکُنْ لَهُ مِنْ غَیرِهَا زَاجِرٌ وَ لَا وَاعِظٌ» (1)؛ «کسى که در اصلاح خود کمک نکند، دیگران نه مانع بروز مشکلات او مى‏شود و نه او را به سوى رشد و خیر مى‏ک شاند». اما در مورد ایجاد انگیزه برای درس خواندن به این مطالب خوب توجه کنید:1- داشتن برنامه‌ی مشخص روزانه، کوتاه مدت ، و بلند مدتِ مشخص که بتوانید به تناسب برنامه آن را ارزیابی کنید بسیار مهم است. حتما با برنامه ریزی مشخص زندگی کنید. این کار انسان را از سرگردانی و بطالت نجات می‌دهد و در زندگی شما ایجاد نشاط و شادابی می‌کند. ارزیابی برنامه‌ها و رسیدن به اهدافتان ، که دائما باید خود را از نظر رسیدن به آنها بررسی کنید، در شما ایجاد حس کامیابی می‌کند و روحیه و نشاط شما را بسیار بالا می‌برد . در این حالت شما قادر هستید همه کار انجام دهید، زیرا اعتماد به نفس لازم را دارید.برنامه ریزی تمام ابعاد زندگی را شامل می‌شود: عبادت، تحصیل علم، کار ، برنامه تفریحی و سرگرمی ، معاشرت و هر چه در زندگی وجود دارد.2- حتما باید در برنامه‌ی شبانه روزی شما تنوع و سرگرمی‌های حلال باشد تا در شما ایجاد نشاط و شادابی کند. حتما برنامه‌ی خود را در این مورد بررسی کنید. در روایت وارد شده است که وجود سرگرمی‌های حلال و تفریحات سالم، کمک کار سایر برنامه‌های شبانه روزی حتی عبادت است.3- از یکی از بزرگان سوال کردند که حال درس خواندن نداریم، چه کنیم؟ فرمود: شما شروع کنید، حالش ایجاد می‌شود. این مطلب به تجربه ثابت شده است. باید شروع به درس خواندن کرد ، بعد می‌بینید که چگونه در انسان حال درس خواندن ایجاد می‌شود.4- با علاقه مطالعه کنید نه از روی اکراه. برای این کار می‌توانید موضوعات مورد علاقه را مقدم کنید و با هدف گذاری برای موضوعات دیگر، در خود ایجاد انگیزه کنید. مثلا مشخص کنید که فلان مقدار را در ساعت مشخصی مطالعه کنید و بعد از عمل به برنامه به خود آفرین بگویید و خدا را شکر کنید.5- برای انجام هر کاری نیاز به هدف داشتن هست. در مورد درس خواندن نیز باید به آن افقِ پیش رو نگریست و انگیزه ، روحیه و نشاط گرفت. حتما دلایل خود را برای درس خواندن در جای مشخصی بنویسید و در صورتی که از آنها غافل شدید به آنها مراجعه کنید. هر قدر هدف مشخص تری داشته باشید انگیزه قوی تری برای اقدام خواهید داشت. نترسید هدف خود را در زندگی متعالی کنید و به دوردست ها نگاه کنید.6- در مطالعه دارای سبک و روش باشید. می‌توانید به کتاب هایی که در مورد روش مطالعه است مراجعه کنید. داشتن روش کسالت را می‌برد.

نکات پایانی و تکمیلی

1- برای خود برنامه ای شبانه روزی تنظیم کنید و کارهایتان را - اعم از مطالعه، خواب، عبادت، تفریح، ورزش، تغذیه و... - در زمان معین و طبق برنامه انجام دهید. 2- برای تقویت انگیزه خود هدف نهایی و اهداف واسطه ای خود را از درس خواندن مشخص کنید زیرا اگر انسان هدف مشخصی داشته باشد همواره آن هدف برای او ایجاد انگیزه می کند انگیزه مانند یک موتور محرکه، انسان را به پیش می برد. 3- از پراکنده خوانی اجتناب کنید همان طور که گفته شد، مطالعات شما باید هدفمند و در زمان مناسب باشد. 4- بعد از غذا خوردن , بلافاصله مطالعه نکنید. 5- سعی کنید در کتابخانه و با نشستن صحیح پشت میز، مطالعه کنید. 6- بعد از 45 دقیقه مطالعه، یک ربع استراحت کنید و اگر برایتان امکان دارد, نوشیدنی یا میوه، یا حداقل چند دانه کشمش و یا بیسکویت بخورید. البته لازم نیست هر 45 دقیقه خوردن یا نوشیدن تکرار شود ولی استراحت لازم است هرگز چند ساعت به طور مستمر مطالعه نکنید.7- در این زمان از مواد قندی و مغزی بیشتر استفاده کنید. مانند: خرما، کشمش، انجبر، عسل، مربا و... .8- شب ها حدود 6 ساعت استراحت و خواب داشته باشید و در بین روز، بعد از صرف نهار، یک ساعت استراحت کنید.9 - حتما هر روز حداقل نیم الی یک ساعت ورزش (مورد علاقه) انجام دهید. 10- سعی کنید با افراد جدی و پر کار ارتباط بیشتری برقرار کنید و در صورت امکان با یکدیگر درس بخوانید.با توجه به آنچه گفته شد تلاش و توانمندی شما در موفقیت شما نقش مهمی دارد. و جهت پایداری در تلاش و جلوگیری از ناامیدی و دلسردی و رفع موانع ناخواسته و حافظه سپاری معلومات همیشه و در همه حال به یاد خدا باشید و از او کمک بخواهید. به طور حتم نظر لطف خداوند را نزد خود احساس خواهید کرد.

موفق باشید.

------------------------------

پی نوشت:

1. شریف رضى، محمد بن حسین، ‏نهج البلاغة، قم: هجرت، 1414ق، ص123، خطبه 90.

موفق باشید.