ناشناس
چگونه احکام شرعی را یاد بگیرم و بدون وسواس به آن عمل کنم؟
سلام وقت به خیر، ببخشید بنده با احکام مشکل دارم و از ابتدا چون هم نمی‌فهمیدم، هم نمی‌تونستم انجام بدم از احکام ترسیدم و نتونستم یاد بگیرم و باعث شد از بچگی تا الان گرفتارِ این قضیه باشم. احکام خمس، زکات، نجاست و یک سری موارد اصلا متوجه نمی‌شم و همین باعث شد مثلا هر نجاستی که برخورد می‌کنم، از ترس نمی‌دونم چکار کنم و بدتر همه جا رو نجس می‌کنم مثلا دستم که خون میاد سریع زیر آب می‌گیرم و اضطراب و اینها بدتر همه جا رو نجس می‌کنم یا اگر مثلا زمین یا جای نجس بشورم یا حتی تو دستشویی و هم اینکه چون ترس داشتم نتونستم رساله هم بخونم برا همون هر پاکی و نجاستی که پیش بیاد با عقل خودم می‌رم که طولانی هم می‌شه شستن و متاسفانه از بچگی از جایی هم نپرسیدم چون هم شدید خجالتی بودم هم ترس داشتم حتی از سوال، طوری ام که حتی فوبیا و پانیک دارم اگر مطلبی از احکام ببینم و حالت تهوع و حال بد بهم دست میده، خواهشا یه راه برام نشون بدید که کسی با آرامش بتونه احکام یادم بده و کلا این ترس هم بره و احکام رو بتونم کامل و درست یاد بگیرم، حتی اگر شده شخصی بهم رساله رو یاد بده هزینه اش رو ساعتی میدم. ممنون
مشاور: سیدامیرحسین موسوی تبار
با سلام، احترام و تشکر از مراجعه شما به سایت راسخون
کاربر گرامی، مشکل شما دو بخش دارد:
1. ترس و اضطراب نسبت به احکام: این ترس ممکن است ناشی از تجربه‌های گذشته، عدم درک درست از احکام یا حتی وسواس فکری باشد.
2. عدم آشنایی با احکام: این عدم آشنایی باعث شده که نتوانید به درستی احکام را اجرا کنید و این مسئله خودش به اضطراب شما دامن زده است.
برای حل این مشکلات، پیشنهاد می‌کنم این مراحل رو دنبال کنید:
1. مراجعه به یک مشاور مذهبی متخصص:
اهمیت مشاور: به نظرم بهترین راه حل برای شما این هست که با یک مشاور مذهبی متخصص و دلسوز به صورت حضوری صحبت کنید. این مشاور می‌تواند کسی باشه که نه تنها به احکام مسلط باشه، بلکه در زمینه روانشناسی مذهبی هم تخصص داشته باشد.
چطور مشاور مذهبی متخصص پیدا کنید:
- می‌توانید از طریق مساجد، مراکز دینی یا حتی به صورت آنلاین دنبال مشاور بگردید.
- می‌توانید از دوستانی که به آنها اعتماد دارید هم راهنمایی بخواهید.
- می‌توانید از اینترنت هم کمک بگیرید، اما حتماً دقت کنید که مشاور مورد نظر مورد اعتماد و متخصص باشد.
جلسات مشاوره: در جلسات مشاوره، مشاور به شما کمک می‌کند تا ریشه ترس‌ها و اضطراب‌هاتون را بشناسید و راه‌هایی برای مقابله با آنها پیدا کنید. همچنین، می‌توانید در یک فضای امن و بدون استرس، سوالاتتان را مطرح کنید و احکام رو به آرامی یاد بگیرید. شما می‌توانید حتی به صورت خصوصی از وی بخواهید که رساله را به شما آموزش بدهد.
2. یادگیری تدریجی احکام:
- شروع از پایه: به جای اینکه بخواهید یکدفعه همه چیز را یاد بگیرید، از مباحث پایه شروع کنید. مثلاً اول با مفهوم کلی طهارت و نجاست آشنا بشید، بعد کم کم وارد جزئیات بشوید.
- استفاده از منابع آموزشی مناسب:
1. از رسالههای تصویری یا صوتی استفاده کنید.
2. به جای خواندن متون پیچیده، از کتاب‌های ساده و روان استفاده کنید. که در ذیل یک نمونه به شما معرفی می‌نمایم:
کتاب روزآموز احکام: این کتاب نوشته فریدون فریدونی است که توسط انتشارات روزآموز منتشر شده است و شما می‌توانید نسخه الکترونیکی (pdf) این کتاب را از وبسایت کتابراه به نشانی: https://www.ketabrah.ir دانلود نمایید.
در این کتاب ابتکاری تمامی احکام کاربردی به همان ترتیب و فهرست «رساله ها و توضیح المسائل ها» موضوع بندی و به صورت 364 سوال و جواب جذاب و جالب طوری آموزش داده می شوند که به حافظه بلند مدت و دائمی رفته و سالیان سال - حتی در صورت عدم تکرار - فراموش نخواهند شد. این روزآموز مسائل و احکام کلی و کاربردی را پوشش میدهد و بنابراین بدیهی است که تمامی مراجع عظام تقلید بر این احکام و مسائل اشتراک نظر داشته باشند.
3. از ویدئوهای آموزشی یا پادکست‌های مذهبی هم می‌توانید کمک بگیرید. که در ذیل یک نمونه به شما معرفی می‌نمایم:
مجموعه سه قسمتی چگونه احکام را یاد بگیریم:
- پرسش و پاسخ: هر سوالی که برایتانن پیش آمد، حتماً بپرسید. نترسید از اینکه سوالتان ساده یا پیش پا افتاده باشد.
- تمرین عملی: بعد از اینکه یک حکم را یاد گرفتید، سعی کنید به صورت عملی هم تمرینش کنید. مثلاً اگر حکم تطهیر را یاد گرفتید، سعی کنید با دقت و آرامش این کار را انجام بدید.
3. مدیریت اضطراب:
- تکنیک‌های آرامش: از تکنیک‌های آرامش‌بخش مثل تنفس عمیق استفاده کنید تا بتوانید اضطرابتان را کنترل کنید.
- ورزش: ورزش منظم هم می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود روحیه شما کمک کند.
- تغذیه سالم: تغذیه سالم و دوری از غذاهای فرآوری شده و کافئین‌دار هم می‌تواند در کاهش اضطراب موثر باشد.
- محدود کردن مواجهه با مطالب استرس‌زا: اگر با خوندن مطالب مرتبط با احکام دچار استرس می‌شوید، سعی کنید تا زمان بهبودی این مواجهه رو محدود کنید و به تدریج با یادگیری آرام آرام ترسی هم نداشته باشید.
4. صبر و شکیبایی:
- به خودتان زمان بدید: یادگیری احکام و غلبه بر ترس‌ها زمان می‌برد. صبور باشید و از خودتان انتظار نداشته باشید که یک شبه همه چیز را حل کنید.
- به خودتان سخت نگیرید: اگر گاهی اشتباه کردید یا نتوانستید طبق احکام عمل کنید، خودتان را سرزنش نکنید. سعی کنید از اشتباهاتتان درس بگیرید و دوباره تلاش کنید.
دوست عزیز، در ادامه جهت آشنایی شما درباره اهمیت فراگیری احکام دین و علت لزوم تقلید نیز مطالبی بیان می‌نمایم.
اهمیت فراگیری احکام دین
یکی از مهم‌ترین واجبات دین مبین اسلام که از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار می‌باشد، فراگیری احکام دین است که درک و فهم درست نسبت به مسائل آن و عمل بر طبق آن تضمین کننده سعادت انسان است. کسی که اسلام را به عنوان دین خود بر می‌گزیند باید برنامه‌‌های آن را به طور کامل در همه قلمروهای زندگی خود بپذیرد و رفتار و عملکرد خویش را مطابق با احکام دین تنظیم نماید، انجام چنین تکلیفی می‌‌طلبد فرد مسلمان نسبت به مقدار مورد نیازش از احکام دین که به آن احتیاج دارد و برایش پیش می‌آید، شناخت پیدا کند تا بتواند آن را در زندگی خود اجراء نماید.
علت لزوم تقلید
اسلام آخرین و کامل‌‌ترین مکتب الهی است و تمام برنامه‌‌های آن مطابق مصلحت انسانها بوده و با پیاده کردن آن سعادت انسانها تأمین می‌‌شود چه اینکه پروردگار متعال است که انسانها را آفریده و به مصالح و مفاسد زندگی آنها و خواسته‌‌ها و احتیاجات فطری آنان آگاه است و قوانین زندگی انسانها را به عنوان وظایف عبادی، اقتصادی، اخلاقی، فرهنگی، جسمی، روانی، فردی، اجتماعی و… به وسیله پیامبران و اوصیاء و جانشینان آنها (علیهم السلام) به انسانها ابلاغ نموده است و به طور کلّی برنامه‌‌های نجات بخش اسلام که توسط پیامبر اکرم (صلّى الله علیه و آله) و ائمه هدی (علیهم السلام) تبیین شده، سه دسته است:
1. معارف اعتقادی و اصول دین، 2. مسائل اخلاقی، 3. احکام عملی و فروع دین.
دسته سوم یعنی احکام عملی که رسالههای عملیه با این دسته از احکام خداوند مرتبط هستند، گستردگی زیادی دارد، زیرا احکام و قوانینی است که کلیه اعمال انسانها اعم از اعمال عبادی، اقتصادی، فردی، خانوادگی، اجتماعی، قضایی، جزایی و… را زیر پوشش خود قرار میدهد و در رابطه با این دسته از احکام الهی، توجّه به چند مطلب لازم است:
الف. علم دارای رشته‌‌های متعدّدی است و ممکن است یک فرد در عین حال که در یک رشته مهارت فوق العاده‌‌ای دارد، از رشته دیگر اطّلاعی نداشته باشد، در نتیجه باید به حکم عقل در رشته‌‌ای که تخصّص ندارد به متخصّص و کارشناس همان رشته مراجعه کند و از گفته او پیروی کند.
مثلاً شخصی که در علوم فضایی متخصّص است، هنگامی که مریض می‌‌شود، از آنجا که با بیماری‌‌ها و روش معالجه آنها آشنا نیست، به ناچار باید به پزشک متخصّص مراجعه کند، این پزشک است که دستور میدهد که چند عدد از فلان قرص را باید بخورد و فلان آمپول را تزریق کند، چرا که متخصّص علوم فضایی، پیروی از گفته پزشک را بر خود لازم می‌‌داند و به طور کلّی، هر کاری را که بخواهیم انجام دهیم و راه و روش آن را ندانسته باشیم، به خبره همان کار مراجعه می‌‌کنیم و راه و چاره آن را از متخصّص همان حرفه می‌‌پرسیم و هر فن و صنعتی را که بخواهیم یاد بگیریم، به شاگردی استادی می‌‌شتابیم که در آن فن و صنعت، بصیر و توانمند است. شیوه چگونگی آشنایی با احکام شرعی و شناخت حلال و حرام الهی نیز به همین شکل است بدین منظور، باید به فقیه که متخصّص و کارشناس احکام دین است، مراجعه نمود.
ب. مدرک و منبع احکام الهی به طور عمده، قرآن کریم و احادیثی که از پیامبر اکرم (صلّى الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیهم السلام) روایت شده (که ثقلین نامیده می‌شوند) مى‌باشد.
ج. فهمیدن و بدست آوردن مطالب و معارفی که در قرآن مجید و روایات اهل بیت (علیهم السلام) آمده است، کار آسانی نیست و احتیاج به تخصّص و مهارت دارد و تا یک فرد در ادبیات عرب و علوم مختلف اسلامی از قبیل تفسیر قرآن، درایه و حدیث شناسی، رجال و شناخت راویان احادیث، اصول فقه، شناخت آراء و نظرات فقهای اسلام و…، تخصّص و مهارت نداشته و به اصطلاح با توفیق الهی به درجه اجتهاد و فقاهت نرسیده باشد، هرگز نمی‌‌تواند احکام خداوند متعال را از منابع خود استخراج کند، شما کتاب کوچک و کم حجمی به نام رساله و توضیح المسائل را می‌‌بینید و شاید ندانید که این رساله محصول عمر یک فقیه است که با توجّه به تخصّص خود و با زحمت‌‌های طاقت فرسا، آن را از منابع دینی استنباط کرده و در دسترس مردم گذاشته است.
پس ما باید احکام دین را از کسانى بیاموزیم که سال‌هاى طولانى، در حوزه‌هاى علمیه درس خوانده‌اند و با قرآن و حدیث و تفسیر آن آشنا شده‌اند و در این راه متخصّص گشته‌اند؛ مانند پزشکى که چندین سال در رشته پزشکى درس خوانده و از کتاب‌هاى گوناگون استفاده کرده و متخصّص شده است و مى‌تواند براى بیمار نسخه بنویسد. دانشمندانى که در مدرسه‌هاى علوم دینى چندین سال درس خوانده‌اند و از قرآن و کتاب‌هاى حدیث، دستورات دین را آموخته‌اند، همه را در رساله «توضیح المسائل» نوشته‌اند و در اختیار ما قرار داده‌اند.
دوست عزیز، مطمئن باشید که با تلاش و پشتکار می‌توانید بر این مشکل غلبه کنید. یادتان باشه که خداوند بخشنده و مهربان است و هدف از احکام، تسهیل زندگی انسان‌هاست، نه سختی و عذاب. امیدوارم در این مسیر موفق باشید.
