الف جیم
راهکارهای تربیتی برای پایان دعوای خواهر و برادر و ساختن خانهای امن
با سلام، دو فرزند دارم دختر هشت ساله و پسر سه و نیم ساله دارم که سر هر موضوع کوچکی کلکل میکنند، دعوای زیاد و من هم به دلایلی امسال تمرکز فکری و روحی درستی نداشتم برخورد مناسبی انجام ندادم هر دو آسیب دیدند از این جریان؛ در خانه تماما تشویش وجود دارد، سکوت میکنم اما معمولا آخر شب ها صبرم تمام میشه و دعوای کلامی یا بعضی وقت ها فیزیکی انجام میدم. میخوام که آرامش رو به خونه برگردونم و محیط امن بشه خونه براشون، میخوام که خواهر و برادری رابطه بهتری داشته باشند چیکار کنم؟
مشاور: سیدامیرحسین موسوی تبار
با سلام و تشکر از شما برای مراجعه به بخش مشاوره راسخون و عذرخواهی بابت تاخیر در پاسخگویی به علت نقص فنی
برای بازگرداندن آرامش به خانه و کمک به فرزندانتان برای برقراری رابطه بهتر، نیاز است که هم به جنبههای روانشناختی و هم به شیوههای عملی و رفتاری توجه کنید. در اینجا چند راهکار جامع و مؤثر برای کمک به شما و فرزندانتان برای ایجاد فضایی آرامتر و سازندهتر ارائه میدهم.
۱. شناخت ریشه نزاع خواهر و برادر
وقتی کودکان در سنهای متفاوت (هشت سال و سه و نیم سال) هستند، رقابت طبیعی میانشان شکل میگیرد؛ دخترتان در مرحله شکلگیری هویت و مسئولیت است و پسر کوچک احساس میکند توجه والدینش منحصر به خواهر نیست. این رقابت خود را در قالب لجبازی، کلکل و حتی پرخاش نشان میدهد. اما وقتی والد (شما) در وضعیت ذهنی و عاطفی ناپایدار باشد، فضای خانه از امنیت به رقابت و اضطراب تبدیل میشود. پس نخستین گام، بازسازی آرامش در وجود شماست تا خانه از شما انرژی بهتری بگیرد.
۲. گام نخست: آرامش والد، شروع آرامش خانه
قبل از اصلاح روابط فرزندان، باید شما خودتان را تنظیم کنید. توصیه کاربردی:
* شبها پیش از خواب، چند دقیقه سکوت و تنفس انجام دهید (دم عمیق، حبس دو ثانیه، بازدم آرام).
* قانون توقف در خشم وضع کنید: وقتی احساس میکنید تحمل تمام شده، از صحنه بیرون بروید، دستها را چند لحظه روی قلبتان بگذارید و بعد با صدای پایینتر بازگردید.
* به خودتان اجازه خطا بدهید. شما والد هستید، نه فرشته؛ اما اگر هر بار بعد از اشتباه کوتاه، گفتگو کنید («ببخشید بچهها، عصبی شدم، دوست دارم با آرامش حرف بزنیم») در ذهن کودکان، الگوی اصلاح و جبران ساخته میشود نه ترس.
۳. قانون سهمرحلهای برای تعامل خواهر و برادر
هر بار که دعوا پیش آمد، این سه مرحله را اجرا کنید:
۱. جدا و آرامسازی: سریع محیط را جدا کنید، بدون قضاوت («الان همه باید آروم بشیم» نه «تو مقصری»).
۲. بازگویی بدون قضاوت: هرکدامشان حرفشان را بزنند، شما فقط تکرار کنید: «پس تو ناراحت شدی چون اسباببازی رو برداشت؟» این کار احساس شنیده شدن ایجاد میکند.
۳. حل مشترک: ازشان بپرسید: «چطور میتونیم دل همدیگه رو به دست بیاریم؟» معمولا کودک بزرگتر به مرور مسئولیت و همدلی یاد میگیرد.
۴. ایجاد «قوانین خانوادهٔ آرام»
در یک جلسه خانوادگی کوتاه، با هم سه قانون تصویب کنید، مثلا بگویید:
۱. صدای بلند = توقف بازی.
۲. هر کس ناراحته، باید قبل از حرفزدن نفس بکشه.
۳. دعوا ممنوع؛ گفتگو واجب.
برایشان بنویسید روی کاغذ رنگی و بچسبانید روی دیوار اتاق. هر شب یکی از قانونها را مرور کنید تا به الگوی رفتاری جمعی تبدیل شود.
۵. تقویت محبت خواهر و برادر
* مأموریت مشترک: گاهی بهشان وظیفه هماهنگ بدهید (مثلا چیدن میز شام یا مراقبت از گلها)، تا یاد بگیرند با همکاری، احساس موفقیت مشترک بسازند.
* نامه تشویق خواهرانه یا برادرانه: هفتهای یکبار ازشان بخواهید برای هم نامه یا نقاشی قدردانی بکِشند.
* وقت دونفرهی اختصاصی: با هرکدام جداگانه چند دقیقه صحبت یا بازی کنید؛ کودک احساس امنیت در عشق والد پیدا میکند و رقابت کمتر میشود.
۶. درمان روانی فضای خانه
* نور و نظم در خانه را زیاد کنید (نور آرام، فضای خلوتتر).
* موسیقی مذهبی یا آرامبخش با ریتم یکنواخت پخش شود (در صبح یا عصر).
* شب، قبل از خواب با هم یک دعا یا ذکر کوتاه بخوانید؛ این هم دینی است، هم روانشناختی، چون احساس «وحدت خانه» را بازمیگرداند.
خلاصه راهکارها
۱. آرامسازی خود والد (تنفس، توقف در خشم، گفتگو پس از خطا).
۲. اجرای قانون سهمرحلهای هنگام دعوای بین فرزندان (جدا و آرامسازی، بازگویی بدون قضاوت و حل مشترک).
۳. وضع قانون خانواده آرام.
۴. مأموریت مشترک و تعاملهای محبتآمیز بین فرزندان.
۵. دعا و فضای معنوی برای وحدت اعضای خانواده.
۶. تمرین شبانه محبت و گفتگو قبل از خواب.
سخن پایانی:
خانهای که عشقش آسیب دیده باشد، میتواند دوباره زنده شود؛ فقط با یک تصمیم آرام و پیوسته. شما اگر هر روز ۵ دقیقه از خشمتان عقب بایستید و لحظهای نفس بکشید، در واقع دارید دیوار امنیت خانوادتان را آجر به آجر بازسازی میکنید.
یادتان باشد: آرامش را نمیشود به فرزندان آموزش داد؛ باید آن را از والد آرام آموخت. خانهتان، اگر امروز پر از کلکل است، فردا میتواند پر از خنده شود؛ به شرط آن که شما اولین کسی باشید که تصمیم به آرام شدن میگیرد.
.jpg "چگونه رسوب آب را از بین ببریم؟")
