جواب:کاربر محترم: از حسن اعتمادتان به مشاوره راسخون، تشكر مي‌كنيم: يكي از انواع ارتباط و معاشرت زنان و مردان، ارتباط علمي است، به گونه اي كه مرد و زن (دختر و پسر) براي مباحث علمي با يكديگر ارتباط برقرار مي كنند كه در صورت توجه به مسائل زير هرگونه ارتباط بين دختر و پسر از جمله ارتباطات علمي كه در چهارچوب ضوابط و به دور از شهوتراني باشد، اشكال ندارد. در رابطه علمي صورت هاي زير قابل تصور است: 1. ارتباط كلامي؛ 2. ارتباط نگاهي؛ 3. ارتباط فيزيكي. اول: ارتباط كلامي : قرآن مجيد به زنان مؤمن دستور مي دهد: در كلام فروتنانه سخن مگوييد؛ «فَلاَ تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلاَ مَعْرُوفاً» پس به نرمي (و ناز) سخن مگوييد، تا كسي كه در دلش (نوعي) بيماري است، طمع ورزد، و سخني پسنديده بگوييد. آيه درصدد بيان دو مطلب است: الف ـ فضيلت زنان پيامبر بر ديگر زنان، اگر تقوا داشته باشند. ب ـ كيفيت و اسباب تقوا كه برخي از آن ها عبارت است؛ از جمله اينكه: 1. زن نبايد هنگام صحبت كردن فروتنانه صحبت كند. 2. زينت آرايي و خودنمايي نكردن در جامعه اسلامي. در نتيجه صحبت كردن زن و مرد اگر با قصد لذت و شهوت راني باشد، هم شنيدن صداي زن براي مرد و هم رسانيدن صدا به گوش مرد براي زن حرام است، و در غير اين صورت، شنيدن صداي جنس مخالف يا رسانيدن صدا به گوش او جايز است. تذكرات: 1. مردها مي توانند با نامحرم صحبت كنند با شرايط زير: الف ـ به قصد لذت و ريبه نباشد. ب ـ با صحبت كردن به گناه آلوده نشوند. 2. براي زنان حرام است صداي خود را به گوش نامحرم برسانند. صحبت كردن با نامحرم در امور غيرضروري مكروه است، به ويژه اگر مخاطب جوان باشد. 3. اگر مردي بداند در صورتي كه با نامحرم صحبت كند، به گناه خواهد افتاد، نبايد با او صحبت كند، خواه زن به گونه اي سخن گويد كه مرد را به گناه بيندازد يا درباره مطلبي صحبت كند كه مرد به گناه بيفتد. 4. اگر مردي به قصد به حرام انداختن نامحرمي با او صحبت كند، حرام است. 5. خانم ها نبايد در هنگام صحبت كردن با نامحرم صداي خود را رقيق و نازك كنند، به گونه اي كه اگر در دل مخاطب مرضي باشد، او را به خود جلب كند، هرچند درباره مطالب عادي (و علمي) صحبت كنند. دوم: ارتباط نگاهي : تمام سخناني كه در ارتباط با سخن گفتن بيان كرديم در مورد نگاه كردن نيز مطرح است در اينجا به چند مساله اشاره مي شود. نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است و نگاه كردن به صورت و دست ها اگر به قصد لذت باشد، حرام است، ولي اگر بدون قصد لذت باشد، مانعي ندارد. نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است و نگاه كردن به صورت، بدن و موي دختر نابالغ اگر به قصد لذت نباشد و بواسطه نگاه كردن هم انسان نترسد كه به حرام بيفتد، اشكال ندارد، ولي بنابر احتياط بايد جاهايي را كه مثل ران و شكم معمولاً مي پوشانند نگاه نكند. زن بايد بدن و موي خود را از مرد نامحرم بپوشاند. سوم. ارتباط فيزيكي : سماعه بن مهران مي گويد:از دست دادن مرد با زن پرسيدم، امام صادق(عليه السلام)فرمود: «حلال نيست مرد با زن مصافحه كند مگر زني كه ازدواج كردن با او حرام است كه عبارتند از: خواهر، دختر، عمه، خاله، دختر خواهر، دختر برادر و مادر زن مصافحه تنها از روي لباس بايد باشد و نبايد دست زن را فشار دهد.» ظاهراً اين حكم به دست دادن اختصاص ندارد؛ بلكه هر تماسي را شامل مي شود؛ زيرا ويژگي خاصي در مصافحه وجود ندارد و علت اينكه در روايات از آن ياد شده، اين است كه مورد ابتلا است. همچنين روايت وارد شده درباره بيعت زنان با پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) به وسيله فرو كردن دست درون ظرف آب، بيانگر جايز نبودن مصافحه است. افزون بر اين، وقتي نگاه حرام باشد، به يقين لمس كردن حرام است و اين مقتضي اولويت قطعي است كه از عرف فهميده مي شود. گفتني است بين جواز نگاه و جواز لمس، ملازمه اي وجود ندارد؛ يعني اگر بگوييم نگاه كردن به صورت و دست هاي بيگانه جايز است، لمس آن جايز نيست، مگر از روي لباس، و به طور كلي در تماس فيزيكي، قصد لذت ملاك نيست؛ بلكه صرف اين عمل اگر از روي عمد انجام پذيرد، از نظر شرع جايز نيست. نتيجه هرگونه ارتباط و معاشرت علمي با رعايت موارد ياد شده جايز است؛ اما گاهي ديده مي شود در دل برخي مردان و زنان شيطان چنان رسوخ مي كند كه به مراوده و معاشرت با نامحرم گرايش دارند و در حالي كه مي توانند مطلبي را از همجنس خود و يا محرم بپرسند، اصرار دارند از غير همجنس نامحرم سئوال كنند كه از اين جهت نيز بايد اجتناب و دوري كرد؛ زيرا اين گونه مراوده ها معمولاً با قصد لذت همراه است و شرعاً حرام مي باشد و در برخي زمينه ها به عنوان مقدمه ترك حرام واجب مي شود كه هرچند اين معاشرت خالي از اشكال باشد،‍ اين معاشرت (سخن گفتن، نگاه كردن) را انجام ندهد. علاوه بر اينكه واقع شدن در جايگاه گناه نيز حرام است. مساله ديگر خلوت است كه صرف خلوت (خالي از نگاه، صحبت و يا تماس) موضوعيت دارد و بر منع آن و پيشگيري از آن اصرار شده است. بودن زن و مرد نامحرم در جاي خلوت جايز نيست، يا خلاف احتياط است. در ذيل اين مساله علماء و مراجع بزرگ تقليد توضيحاتي داده اند. منبع : http://www.pajoohe.com __________________________________________________ انسان به ويژه جوان، به ارتباط اجتماعى نيازمند است؛ زيرا آدمى موجود اجتماعى است و ارتباط با ديگران پاسخ آن نياز درونى به شمار مى‏آيد. انتخاب همسالان و همكلاسى‏ها، مى‏تواند نشان دهنده درايت و تعقل فرد باشد و زمينه رشد فكرى و اجتماعى و علمى‏اش را فراهم آورد؛ به عبارت ديگر، ما از طريق ارتباط با ديگران و انتخاب دوست كه به شكل‏گيرى شخصيت انسان مى‏انجامد، يكى از نيازهاى مهم زندگى خودرا برآورده مى‏سازيم. البته آنچه بايد بيش از لزوم داشتن ارتباط با ديگران مورد توجه و حساسيت معقول قرار گيرد، ميزان و چگونگى ارتباط با همسالان و همكلاسى‏ها و در نهايت انتخاب دوست است. داشتن روابط ضرورت دارد؛ ولى چگونگى آن از اهميت بيش‏ترى برخوردار است به گونه‏اى كه وقتى نحوه ارتباط به اصل مسأله آسيب رساند، براى حفظ امور مهم‏تر و حياتى‏تر، بايد از ارتباط چشم پوشيد. خردمند كسى نيست كه بتواند بين خير و شرّ، خير را تشخيص دهد و انتخاب كند بلكه خردمند كسى است كه بين دو شرّ، آنچه شرش كم‏تر است برگزيند. پس بايد در ارتباط با همكلاسى‏ها، به ويژه انتخاب دوست واستحكام بخشيدن به روابط دوستانه، دقت واهتمام جدى داشت. از فرد تحصيل كرده‏اى چون شما انتظار مى‏رود با انديشه صحيح خود، ديگران رابه هدايت و پاكى دعوت كنيد و از كانال دوستى برديگران تأثير گذار باشيد نه آن كه از ديگران تأثير پذيريد. ب) ارتباط با جنس مخالف موضوعى مهم و حساس است. چنان كه گذشت، اگر خطرها و زيان‏هاى ارتباط، اصل مسأله رابطه با ديگران را مخدوش سازد - از محدوده مجاز و صحيح ارتباط خارج شود و ارزش‏هاى اخلاقى را زير پا گذارد - بايد جداً از آن پرهيز كرد؛ زيرا شرايط و فضا و نيز محتواى اين رابطه‏ها با موازين و آداب اخلاقى و مذهبى سازگار نيست و در اكثر قريب به اتفاق موارد به انتقال پيام‏هاى احساسى، عاطفى، جنسى و... كه ريشه شيطانى دارد، مى‏انجامد. بنابراين، معيار داورى درباره روابط افراد، به ويژه جنس مخالف، توجه به مقررات وموازين عقلى و شرعى ارتباط است. بايد در ارتباط با جنس مخالف دست كم به دو نكته اساسى توجه كافى شود: 1. رعايت حيا و عفاف كه فراتر از پوشش و حجاب است. 2. تكبر ورزى دخترانه. اگر صميميت، رفاقت، محبت و مهرورزى... بنياد ارتباط با جنس مخالف باشد، اين رابطه آسيب‏پذير و چراگاه شيطان است. پس دختر در ارتباط با جنس مخالف بايد متكبرانه برخورد كند تا از آفت‏هاى ارتباط كه هر لحظه ممكن است خرمن عفت و پاكى‏اش را به خطر اندازد، مصون ماند. هر چند اصل بر عدم ارتباط با جنس مخالف است زيرا خداوند متعال، در سوره‏هاى مائده و نساء، مردان و زنان را از ارتباط پنهانى بايكديگر باز داشته است. امير مؤمنان على (ع) نيز به خاطر شدت پرهيزگارى از سلام كردن به زنان اجتناب مى‏ورزيد. بى ترديد ما از على(ع) زاهدتر و با معنويت‏تر و مطمئن‏تر نيستيم. وقتى آن حضرت چنين احتياط مى‏كند، وظيفه ما روشن و بى‏نياز از توضيح است. پس، ضمن تأكيد مجدد بر حفظ حرمت انسانى، شما را به رعايت مقررات دينى و اخلاقى در ارتباطها، به ويژه رابطه با جنس مخالف، توصيه مى‏كنيم. مبادا با نگاهى آلوده و كلامى خلاف موازين شرعى، سرمايه انسانى و عفاف و حيا و كرامت انسانى خود را به خطر اندازيد. _____________________________________________________، به نظر ما در وضعيت كنوني و با توجه به واقعيات موجود در بسياري از دانشگاهها مبني بر عدم رعايت ارزشها و شئونات اسلامي و برخي مشكلات و ناهنجاري‏هاي ناشي از آن كه به هيچ وجه شايسته و زيبنده جو مقدس و محيط علمي دانشگاه نمي‏باشد، اختلاط پسر ودختر در دانشگاهها مضرات و آفتهايي را به دنبال دارد.. والا صرف وجود دو جنس در كلاس حرام نيست به شرط آنكه دقيقا هنجارهاي شرعي رعايت گردد. اما بررسي كامل اين آفات يا فوايد اختلاط نيازمند تحقيقات گسترده جامعه شناختي و نظر سنجي‏هاي آماري و... مي‏باشد كه از حوصله يك نامه خارج است لذا ما به اختصار به تعدادي از مهمترين آن‏ها مي‏پردازيم: الف) بررسي آفات و معايب: قبل از پرداختن به اين بخش ذكر اين نكته لازم است كه معايبي كه در ذيل مي‏آيد مبتني بر پيش فرضهايي مي‏باشد از قبيل عدم تثبيت كامل اين ارزش‏هاي اسلامي، و عدم نظارت و كنترل و هدايت صحيح از سوي مسؤلان دانشگاه و... مهم‏ترين آثار اختلاط عبارتند از: 1- بوجود آمدن برخي انحرافات جنسي، اخلاقي و اجتماعي در اثر عدم رعايت شئونات اسلامي از قبيل حجاب كامل و... 2- افت تحصيلي در اثر مشغول شدن روح، فكر و قوه خيال دانشجو به... و عدم توجه كافي به مطالب استاد يا مطالب كتاب در زمان مطالعه و... 3- اضطراب و نگراني ناشي از انگيزش شهواني و دشواري ارضاي صحيح و مشروع. ب) بررسي فوايد: اين بخش نيز مبتني بر يك پيش فرض مي‏باشد و آن اين كه در صورتي كه معايب فوق در اختلاط دانشجويان پسر و دختر وجود نداشته باشد يا در حدي كه قابل توجه نباشد والا ديگر اين فوايد در مقابل مشكلات فوققابل اعتنا نبوده و مسأله مهمتر چشم پوشي از اين فوايد و حل مشكلات و آفتهاي ناشي از آن مي‏باشد. در هر صورت مهمترين فوايدي كه قابل تصور مي‏باشد عبارتند از: 1- فوايد اقتصادي از قبيل: صرفه جويي در هزينه‏ها و بودجه‏ها، وقت استاد، فضاهاي آموزشي و امكانات دانشگاه و... 2- تمرين تقوا، عفت و پاكدامني و قرار گرفتن در معركه كار زار و جهاد جدي با نفس اماره. ج) بررسي وظايف راهكارهاي مقابله با مشكلات ناشي از اختلاط پسر و دختر در دانشگاه: به طور مختصر مي‏توان وظايف و راه كارهاي مقابله با اينناهنجاريها را به دو دسته تقسيم كرد: 1- وظايف و راه كارهاي فردي: دانشجو بايد در درجه نخست ارزش‏ها و معارف و احكام اسلامي را به صورت دقيق شناخته و در خود نهادينه سازد رهبر معظم انقلاب در اين خصوصي مي‏فرمايند: (آن چه براي دانشجوها در دانشگاهها مهم است رشد ايمان مذهبي و انديشهاسلامي در ذهن‏ها و دل‏هاي آنان است و مسأله رشد و روحيه تعبد در آنان تعبد با استدلال عقلي و گرايش به مسائل عقلائي با اعتقاد به علم و فعاليت‏هاي علمي و دانشگاهي و دانشجويي هيچ منافاتي ندارد و حقيقتا براي نظام جمهوري اسلامي و ملت ايران مايه افتخار است كه درايام‏البيض ماه رجب در مسجد دانشگاه تهران دانشجوها اعتكاف بكنند اين خيلي چيز مهمي است) رسالت دانشجوي مسلمان رهنمودهاي مقام معظم رهبري در ديدار با تشكل‏هاي دانشجويي و در درجه دوم پاي‏بندي در عمل به ارزش‏ها و احكام الهي و ساير وظايف عبادي و از ديگر اموردي كه مي‏تواند در اين زمينه مؤثر باشد پيوند دانشجويان با مراكز مذهبي بالاخص علماء ديني مي‏باشد. 2- وظايف و راه كارهاي اجتماعي: اگر دانشجويان دغدغه صيانت از خود را داشته باشند نمي‏توانند نسبت به محيط و اطرافيان خود بي تفاوت باشند زيرا نقش محيط غير قابل انكار مي‏باشد لذا دانشجويان بايد نسبت به تهذيب محيط خود اهميت داده و سعي در ترويج و گسترش ارزشهاي الهي در محيط دانشگاه خصوصا در جامعه عموما داشته باشند و به فريضه امر به معروف و نهي از منكر به زيباترين و مناسب‏ترين روشها عمل نمايند و با اجراي برنامه‏هاي فرهنگي و تفريحي مفيد و سالم و سازنده از طريق مراكز موجود در دانشگاهها و جذب ساير دانشجويان اخلاق و رفتار مطابق با ارزشهاي اسلامي در برخورد با جنس مخالف و رعايت حدود و موازين شرعي و.. فلسفه احكام اسلامي آفات و مشكلات فردي و اجتماعي رعايت نكردن موازين شرعي و... را به صورت گسترده نهادينه سازند و خداي ناكرده اگر بعضي موارد يافتشد كه دست به برخي اقدامات ناشايست مي‏زنند از طرق راه كارهاي قانوني مراجعه به مسؤلين دانشگاه و تهيه طومار و... اقدام نمايند من الله توقیق