احادیث تفسیری

قرآن، کتاب زندگی است. خداوند این کتاب را نازل کرد و پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) را مأمور تبیین و تدریس آن نمود. پیامبر اسلام(ص) تا زمانی که در میان مسلمانان بود، خود شخصاً پاسخگو بود، چنان که بنا بر خواست خداوند، در زمان حیات خویش، همه دانش قرآنی خود را به امیر مؤمنان(ع) آموزش داد.

پیامبر اکرم(ص) در آخرین حجّ خود، در غدیر خُم، به دستور خداوند، ولایت علی(ع) را که تربیت یافته و دانش آموخته او بود، به مسلمانان ابلاغ و تأکید نمود که قرآن و اهل بیت(ع) تا قیامت از هم جدا نمی شوند. از این رو، تفسیر و تأویل قرآن و همه آنچه به این کتاب مربوط بود، از هر امامی به امام بعدی منتقل گردید.

امامان معصوم، در دوره حضور، با توجّه به فضا و شرایط جامعه اسلامی، آیات قرآن را تفسیر و با تحریف معنایی آن به مبارزه علمی پرداختند. برخی از سخنان ائمّه(ع) در تفسیر قرآن که «احادیث تفسیری» نامیده می شوند، توسّط مسلمانان نقل و منتشر، و در کتاب های تفسیری و حدیثی نیز وارد گردیدند. اکنون مفسّران و دانشیان قرآن، از این احادیث تفسیری استفاده می کنند.

احادیث تفسیری ائمّه(ع) شامل موارد مختلفی است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ـ بیان اسباب و شأن نزول؛

ـ مصادیقی از تفسیر آیات با آیات دیگر (تفسیر قرآن به قرآن)؛

ـ تفسیر آیات متشابه؛

ـ مشخّص کردن اطلاق ها و تقییدهای قرآن؛

ـ تفسیر باطنی و نشان دادن باطن برخی آیات؛

ـ توضیح و شرح بعضی واژگان و عبارت های قرآنی؛

ـ بیان مفهوم یا مصداق برخی آیات؛

ـ تفسیر آیات احکام فقهی و حکمت احکام؛

ـ تفسیر قرآن با اصول عقلی، علوم تجربی، تاریخ، تمثیل؛

ـ مشخّص کردن آیات منسوخ؛

ـ آگاهی دادن به تفسیرهای نادرست.

منبع: از قرآن بیشتر بدانیم، مهدی خسروی سرشکی، قم: انتشارات دارالحدیث، ص ۱۵۹ ـ ۱۶۰

در این زمینه حتما بخوانید: