جنگ نرم در اندیشه امام خمینی
پرسش :
جنگ نرم در اندیشه امام خمینی (ره) چیست؟
پاسخ :
در آثار امام خمینی(ره) اصطلاح «جنگ نرم» دیده نمی شود. تنها موردی که واژه های «جنگ» و «نرم» در آثار ایشان وجود دارد در کتاب چهل حدیث است که آن هم با فاصله یک کلمه دیده می شود و نقل حدیثی از حضرت امام صادق(ع) می باشد که از قول حضرت امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «ای دانشجو، دانش دارای فضایل فراوانی است. پس سر آن فروتنی، و چشم آن بیزاری از حسد، و گوش آن ادراک، و زبان آن راستگویی... راهبر آن وفا، و جنگ افزارش نرم زبانی؛ و شمشیر آن خشنودی...است» ولی به جای واژه جنگ نرم مفهوم آن در آثار ایشان فراوان است که تعدادی از آنها فلسفی، تعدادی عرفانی و برخی مفهومی اخلاقی دارد؛ و تعدادی نیز حامل بار سیاسی می باشد. به عنوان نمونه مطالب زیر که سخن از «جنگ قلم» و «جنگ اعصاب» می باشد، در معنای جنگ نرم اصطلاحی قلمداد شدنی است:
«الآن خوف از این دشمنها بیشتر از خوف از محمد رضا [است، با] محمد رضا جنگ بود و نزاع بود و زد و خورد بود، و- بحمد اللَّه- زدید و بیرونش کردید؛ حالا جنگ نیست. الآن جنگ قلم است. الآن جنگ اعصاب است. آن جنگ نیست که آسان است. الآن یک همچو جنگی هست که در خارج و داخل قلمها را برداشته اند و می خواهند بر ضد اسلام چیزی بنویسند؛ نه بر ضد من و شما و زید و بکر؛ بر ضد اسلام! اینها از اسلام می ترسند؛ از من و تو نمی ترسند، اینها از اسلام می ترسند. اسلام بود که جوانهای ما را غلبه داد بر توپ و تانک و همه چیزها؛ بر همه قدرتها ملت ما را غلبه داد، اگر این پاسبانهای ما بعد از این غلبه، یک کاری بکنند که اسباب شکست اسلام بشود، این مسئولیتش غیر مسئولیت آدمکشی است؛ غیر مسئولیت گناههاست، این یک گناهی است که قابل بخشیدن نیست. (صحیفه امام ج8 ص: 489)
ولی مهمتر اینکه انقلاب اسلامی که به نحوی علیه سلطه یک نظام سیاسی وابسته به غرب سیاسی بود، نه توسط جنگ مسلحانه که توسط شعار و اعتصاب که جزو مصادیقی از جنگ نرم می باشد، ساقط شد. جالب آنکه درست یک ماه قبل از پیروزی انقلاب یعنی روز 22 دی ماه 57 خبرنگار تلویزیون ایتالیایی «آر.ای.آی» در مصاحبه ای از امام(ره) پرسید: [اخیراً شما نماینده دولت لیبی را به حضور پذیرفته اید. گفته می شود به شما کمک مالی کرده اند. آیا صحیح است؟ اگر صحیح نیست چه دلیلی دارید؟] امام در پاسخ گفتند: « نماینده لیبی آمده است اینجا لکن در مسائل دیگری با من صحبت کرده است و اصلًا صحبت مسائل مالی نشده است. نه لیبی و نه کشورهای دیگر به من کمک مالی نکرده اند و من احتیاج به کمک مالی ندارم. من با شاه با یک قلم و چند صفحه کاغذ مبارزه می کنم و اگر من یک وقت محتاج به کمکی باشم ملت من به من کمک خواهد داد.» (صحیفه امام، ج5، ص: 430)
حال اگر مبارزه ای که با قلم و کاغذ انجام می شود، مصداق جنگ نرم باشد، امام خمینی(ره) نیز از این وسیله استفاده کرده و آن را در مقابل سلطه گران جایز دانسته اند. البته یک نوع دیگر از جنگ نرم نیز وجود دارد که عامل جنگ شناخته شده نیست و فقط اثرات آن احساس یا دیده می شود. مثل شایعه پراکنی برای سست کردن مردم نسبت به عقاید دینی یا دلسرد کردن آنها از دخالت در امور اجتماعی و سیاسی خودشان که در این مورد می توان از مبانی اندیشه ای امام(ره) اینگونه برداشت کرد که این نوع جنگ نرم را حتی اگر توسط مؤمنین به عقاید اسلامی انجام شود، غیر اخلاقی و غیر شرعی می دانستند.
بیشتر بخوانید:
«الآن خوف از این دشمنها بیشتر از خوف از محمد رضا [است، با] محمد رضا جنگ بود و نزاع بود و زد و خورد بود، و- بحمد اللَّه- زدید و بیرونش کردید؛ حالا جنگ نیست. الآن جنگ قلم است. الآن جنگ اعصاب است. آن جنگ نیست که آسان است. الآن یک همچو جنگی هست که در خارج و داخل قلمها را برداشته اند و می خواهند بر ضد اسلام چیزی بنویسند؛ نه بر ضد من و شما و زید و بکر؛ بر ضد اسلام! اینها از اسلام می ترسند؛ از من و تو نمی ترسند، اینها از اسلام می ترسند. اسلام بود که جوانهای ما را غلبه داد بر توپ و تانک و همه چیزها؛ بر همه قدرتها ملت ما را غلبه داد، اگر این پاسبانهای ما بعد از این غلبه، یک کاری بکنند که اسباب شکست اسلام بشود، این مسئولیتش غیر مسئولیت آدمکشی است؛ غیر مسئولیت گناههاست، این یک گناهی است که قابل بخشیدن نیست. (صحیفه امام ج8 ص: 489)
ولی مهمتر اینکه انقلاب اسلامی که به نحوی علیه سلطه یک نظام سیاسی وابسته به غرب سیاسی بود، نه توسط جنگ مسلحانه که توسط شعار و اعتصاب که جزو مصادیقی از جنگ نرم می باشد، ساقط شد. جالب آنکه درست یک ماه قبل از پیروزی انقلاب یعنی روز 22 دی ماه 57 خبرنگار تلویزیون ایتالیایی «آر.ای.آی» در مصاحبه ای از امام(ره) پرسید: [اخیراً شما نماینده دولت لیبی را به حضور پذیرفته اید. گفته می شود به شما کمک مالی کرده اند. آیا صحیح است؟ اگر صحیح نیست چه دلیلی دارید؟] امام در پاسخ گفتند: « نماینده لیبی آمده است اینجا لکن در مسائل دیگری با من صحبت کرده است و اصلًا صحبت مسائل مالی نشده است. نه لیبی و نه کشورهای دیگر به من کمک مالی نکرده اند و من احتیاج به کمک مالی ندارم. من با شاه با یک قلم و چند صفحه کاغذ مبارزه می کنم و اگر من یک وقت محتاج به کمکی باشم ملت من به من کمک خواهد داد.» (صحیفه امام، ج5، ص: 430)
حال اگر مبارزه ای که با قلم و کاغذ انجام می شود، مصداق جنگ نرم باشد، امام خمینی(ره) نیز از این وسیله استفاده کرده و آن را در مقابل سلطه گران جایز دانسته اند. البته یک نوع دیگر از جنگ نرم نیز وجود دارد که عامل جنگ شناخته شده نیست و فقط اثرات آن احساس یا دیده می شود. مثل شایعه پراکنی برای سست کردن مردم نسبت به عقاید دینی یا دلسرد کردن آنها از دخالت در امور اجتماعی و سیاسی خودشان که در این مورد می توان از مبانی اندیشه ای امام(ره) اینگونه برداشت کرد که این نوع جنگ نرم را حتی اگر توسط مؤمنین به عقاید اسلامی انجام شود، غیر اخلاقی و غیر شرعی می دانستند.
بیشتر بخوانید:
