محل دفن حضرت زهرا علیها السلام
پرسش :
چه اقوالی درباره محل دفن حضرت زهرا(سلام الله علیها) وجود دارد؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
یکى از مصائب دختر پیامبر اکرم(ص) این است که جایگاه قبر شریفش هنوز نامعلوم است؛ بعضى آن را مطابق پاره اى از روایات در بقیع و برخى در داخل خانه اش در کنار مسجد پیامبر(ص) و بعضى در روضه (آن مقدار از مسجد که میان قبر پیامبر و منبر آن حضرت قرار دارد) مى دانند.
پاسخ تفصیلی:
یکى از مصائب دختر والامقام پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) این است که جایگاه قبر شریفش هنوز نامعلوم است؛ بعضى آن را مطابق پاره اى از روایات در بقیع و برخى در داخل خانه اش در کنار مسجد پیامبر(صلى الله علیه وآله) و بعضى در روضه (آن مقدار از مسجد که میان قبر پیامبر و منبر آن حضرت قرار دارد) مى دانند.
این مطلب هر محقّقى را در فکر فرو مى برد که چه طوفانى پس از رسول الله(صلى الله علیه وآله) در میان امّت برخاست که مرقد پاک تنها دخترش، در هاله اى از ابهام فرو رفت؟ هر چند بیشترین قرائن دلالت بر دفن آن حضرت در خانه اش دارد، زیرا دفن در روضه در آن زمان کار آسانى نبود و بسیار بعید است امام على(علیه السلام) رضایت به چنین کارى داده باشد و دفن در بقیع با آنچه در خطبه 202 نهج البلاغه آمده چندان سازگار نیست، زیرا جمله «النّازِلَةِ فی جَوارِکَ» نشان مى دهد که قبر آن بانو در کنار قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) بوده است.
مرحوم «علاّمه مجلسى» از «ابراهیم بن محمّد همدانى» نقل مى کند که مى گوید: براى امام هادى(علیه السلام) نامه اى نوشتم که مرا از قبر فاطمه(علیها السلام) با خبر ساز! حضرت در جواب چنین مرقوم داشت: «هِىَ مَعَ جَدّی صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ وَ آلِهِ»(1)؛ (او با جدم پیغمبر(صلى الله علیه وآله) است). مرحوم «صدوق» نیز مى گوید: «صحیح در نزد من این است که آن حضرت در خانه اش دفن شده است که پس از توسعه مسجد توسط بنى امیّه، الآن جزء مسجد قرار گرفته است».(2) همچنین در کتاب «عیون الاخبار الرضا» از «بزنطى» نقل شده است که مى گوید: «سألت الرضا عن قبر فاطمة»؛ (من از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) از محل قبر فاطمه(علیها السلام) سؤال کردم)، فرمود: «دُفِنَتْ فی بَیْتِها فَلَمّا زادَتْ بَنُو اُمَیَّةَ فی الْمَسْجِدِ صارَتْ فِی الْمَسْجِدِ».(3)
بنابراین هر کس نزدیک قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) در روضه مقدّسه بایستد و حضرت زهرا(علیها السلام) را زیارت کند إن شاءالله فضیلت زیارت آن حضرت از نزدیک را به دست آورده است. در بقیع نیز به قصد رجا مى توان آن حضرت را زیارت کرد.
پی نوشت:
(1). بحار الأنوار، مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، محقق / مصحح: جمعى از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق، چاپ دوم، ج 97، ص 198، باب 5 (زیارة فاطمة(صلوات الله علیها) و موضع قبرها)، ح 18.
(2). من لا یحضره الفقیه، ابن بابویه، محمد بن على، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1413 ق، چاپ دوم، ج 2، ص 572، (زیارة فاطمة بنت النبی صلوات الله علیها و على أبیها و بعلها و بنیها).
(3). الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 ق، چاپ چهارم، ج 1، ص 461، باب (مولد الزهراء فاطمة)؛ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ابن بابویه، محمد بن على، محقق / مصحح: لاجوردى، مهدى، نشر جهان، تهران، 1378 ق، چاپ اول، ج 1، ص 311، باب (فیما جاء عن الإمام علی بن موسى(علیه السلام) من الأخبار المتفرقة).
منبع: پیام امام امیر المومنین(علیه السلام)، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1386 ش، چاپ اول، ج 8، ص 53.
یکى از مصائب دختر پیامبر اکرم(ص) این است که جایگاه قبر شریفش هنوز نامعلوم است؛ بعضى آن را مطابق پاره اى از روایات در بقیع و برخى در داخل خانه اش در کنار مسجد پیامبر(ص) و بعضى در روضه (آن مقدار از مسجد که میان قبر پیامبر و منبر آن حضرت قرار دارد) مى دانند.
پاسخ تفصیلی:
یکى از مصائب دختر والامقام پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) این است که جایگاه قبر شریفش هنوز نامعلوم است؛ بعضى آن را مطابق پاره اى از روایات در بقیع و برخى در داخل خانه اش در کنار مسجد پیامبر(صلى الله علیه وآله) و بعضى در روضه (آن مقدار از مسجد که میان قبر پیامبر و منبر آن حضرت قرار دارد) مى دانند.
این مطلب هر محقّقى را در فکر فرو مى برد که چه طوفانى پس از رسول الله(صلى الله علیه وآله) در میان امّت برخاست که مرقد پاک تنها دخترش، در هاله اى از ابهام فرو رفت؟ هر چند بیشترین قرائن دلالت بر دفن آن حضرت در خانه اش دارد، زیرا دفن در روضه در آن زمان کار آسانى نبود و بسیار بعید است امام على(علیه السلام) رضایت به چنین کارى داده باشد و دفن در بقیع با آنچه در خطبه 202 نهج البلاغه آمده چندان سازگار نیست، زیرا جمله «النّازِلَةِ فی جَوارِکَ» نشان مى دهد که قبر آن بانو در کنار قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) بوده است.
مرحوم «علاّمه مجلسى» از «ابراهیم بن محمّد همدانى» نقل مى کند که مى گوید: براى امام هادى(علیه السلام) نامه اى نوشتم که مرا از قبر فاطمه(علیها السلام) با خبر ساز! حضرت در جواب چنین مرقوم داشت: «هِىَ مَعَ جَدّی صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ وَ آلِهِ»(1)؛ (او با جدم پیغمبر(صلى الله علیه وآله) است). مرحوم «صدوق» نیز مى گوید: «صحیح در نزد من این است که آن حضرت در خانه اش دفن شده است که پس از توسعه مسجد توسط بنى امیّه، الآن جزء مسجد قرار گرفته است».(2) همچنین در کتاب «عیون الاخبار الرضا» از «بزنطى» نقل شده است که مى گوید: «سألت الرضا عن قبر فاطمة»؛ (من از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) از محل قبر فاطمه(علیها السلام) سؤال کردم)، فرمود: «دُفِنَتْ فی بَیْتِها فَلَمّا زادَتْ بَنُو اُمَیَّةَ فی الْمَسْجِدِ صارَتْ فِی الْمَسْجِدِ».(3)
بنابراین هر کس نزدیک قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) در روضه مقدّسه بایستد و حضرت زهرا(علیها السلام) را زیارت کند إن شاءالله فضیلت زیارت آن حضرت از نزدیک را به دست آورده است. در بقیع نیز به قصد رجا مى توان آن حضرت را زیارت کرد.
پی نوشت:
(1). بحار الأنوار، مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، محقق / مصحح: جمعى از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق، چاپ دوم، ج 97، ص 198، باب 5 (زیارة فاطمة(صلوات الله علیها) و موضع قبرها)، ح 18.
(2). من لا یحضره الفقیه، ابن بابویه، محمد بن على، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1413 ق، چاپ دوم، ج 2، ص 572، (زیارة فاطمة بنت النبی صلوات الله علیها و على أبیها و بعلها و بنیها).
(3). الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 ق، چاپ چهارم، ج 1، ص 461، باب (مولد الزهراء فاطمة)؛ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ابن بابویه، محمد بن على، محقق / مصحح: لاجوردى، مهدى، نشر جهان، تهران، 1378 ق، چاپ اول، ج 1، ص 311، باب (فیما جاء عن الإمام علی بن موسى(علیه السلام) من الأخبار المتفرقة).
منبع: پیام امام امیر المومنین(علیه السلام)، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1386 ش، چاپ اول، ج 8، ص 53.
مطالب مرتبط:
