تبریک گفتن ابوبکر و عمر در غدیر خم
آیا در واقعه غدیر خم ابوبکر و عمر به امیر مؤمنان(علیه السلام) تبریک گفته اند؟
پاسخ اجمالی:
تبریک گفتن شیخین را عدّه زیادى از بزرگان حدیث، تفسیر و تاریخ از رجال اهل سنّت، نقل کرده اند. گروهى آن را از باب ارسال مسلّم، مرسلاً نقل کرده و گروهى دیگر آن را با اسناد صحیح که رجال ناقل آن همگى ثقه هستند، نقل کرده اند که اسناد آن در نهایت به افراد مختلفى از صحابه پیامبر(ص) مانند: ابن عبّاس، ابوهریره، براء بن عازب و زید بن أرقم، مى رسد. مرحوم علاّمه امینى(ره) در کتاب الغدیر نام 60 نفر از کسانى را که آنها تبریک گفتن شیخین را روایت کرده اند، برشمرده است.
پاسخ تفصیلی:
از اولین کسانی که در روز غدیر به امیر المؤمنین علی(علیه السلام) تبریک گفتند شیخین(ابوبکر و عمر) بودند. خصوص تبریک گفتن شیخین را عدّه زیادى از بزرگان حدیث، تفسیر و تاریخ از رجال اهل سنّت که نمى توان آنان را دست کم گرفت، نقل کرده اند. گروهى آن را از باب ارسال مسلّم، مرسلاً(1) نقل کرده و گروهى دیگر آن را با اسناد صحیح که رجال ناقل آن همگى ثقه هستند، نقل کرده اند که اسناد آن در نهایت به افراد مختلفى از صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله) مانند: ابن عبّاس، ابوهریره، براء بن عازب و زید بن أرقم، مى رسد.
مرحوم علاّمه امینى(رحمه الله) در کتاب الغدیر(2) نام 60 نفر از کسانى را که آنها تبریک گفتن شیخین را روایت کرده اند، برشمرده، که ما برای رعایت اختصار به اسامی چند تن از آنها اشاره می کنیم:
1 ـ احمد بن حنبل پیشواى حنابله، متوفّاى (241).(3)
2 ـ حافظ ابوجعفر محمّد بن جریر طبرى، متوفّاى (310)، در کتاب تفسیرش.(4)
3 ـ حجّة الإسلام ابو حامد غزالى، متوفّاى (505).(5)
4 ـ ابو الفتح أشعرى شهرستانى، متوفّاى (548).(6)
5 ـ فخر الدین رازى شافعى، متوفّاى (606).(7)
6 ـ جلال الدین سیوطى، متوفّاى (911).(8)
پی نوشت:
(1). یعنى آن را مطلبى مسلّم و قطعى دانسته و از این رو مرسله و بدون سند ذکر کرده اند؛ و این بدان معناست که این حدیث مسلّماً از پیامبر صادر شده است و نیاز به بررسى سند ندارد.
(2). الغدیر، ج 1، ص 510 ـ 527.
(3). مسند احمد، ج4، ص 281 (ج 5، ص 355، ح 18011).
(4). تفسیر طبرى، ج 3، ص 428.
(5). سرّ العالمین، ص 9 (ص 21).
(6). الملل و النحل، چاپ شده در حاشیه الفِصَل ابن حزم، ج 1، ص 220 (الملل والنحل، ج1، ص145).
(7). التفسیر الکبیر، ج 3، ص 636 (ج12، ص49).
(8). در جمع الجوامع آن را روایت کرده است، آن گونه که در کنز العمّال، ج 6، ص 397 (ج13، ص133، ح36420) آمده است.
منبع: گزیده ای جامع از الغدیر، علامه شیخ عبدالحسین امینی، ترجمه محمد حسین شفیعی شاهرودی، موسسه میراث نبوت، چاپ سوم، ص 78.
مطالب مرتبط:
نحوه بیعت و تبریک گوئى مردم به أمیرالمؤمنین(علیه السلام) در روز غدیر چگونه بود؟
ارتباط آیه عذاب واقع با حدیث غدیر چیست؟
