امر به معروف در مورد سایت های غیراخلاقی
پرسش :
برادرم اهل نماز و روزه است، اما سراغ سایت های غیراخلاقی هم می رود و ساعت ها اعتیادوار به دیدن تصاویر و فیلم های مستهجن مشغول می شود. برای نهی از این کار چه راهی پیشنهاد می کنید؟
پاسخ :
در جامعه امروز وسایل ارتباط جمعی از قبیل رایانه و اینترنت به خانه ها و خانواده ها راه پیدا کرده و وظیفه خانواده را سنگین تر نموده است. اما از آنجا که اقدامات اصلاحی باید متناسب و مناسب باشد؛ راهکارهایی مطرح می شود و امیدواریم با بهره گرفتن از آن اصول و راهکارها بتوان به نحو مؤثری نهی از منکر نمود.
تغییر بینش و نگرش
او باید به این باور برسد که هر آنچه می بیند قابل دسترسی نیست در نتیجه آرامش روحی و روانی خود را بی جهت از دست داده و دچار اندوه و حسرت فراوان می گردد.[۱]
بیان آثار مراقبت از نگاه
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
«کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَهٌ یَوْمَ الْقِیَامَهِ إِلَّا ثَلَاثَ أَعْیُنٍ عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ وَ عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ عَیْنٌ بَاتَتْ سَاهِرَهً فِی سَبِیلِ اللَّه »؛[۲] «روز قیامت همه چشم ها گریان است جز سه چشم، یکی چشمی است که از نگاه به نامحرم فروخوابانده شود، دوم، چشمی که از خوف خدا قطره ای اشک ریخته باشد و سوم، چشمی که برای دفاع از اسلام شب را تا صبح بیدار بوده باشد».
در روایت دیگری از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است:
«النَّظِرَهُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکَهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ إِیمَاناً یَجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِه»؛[۳] «نگاه کردن (به نامحرم) تیری است مسموم و زهردار از تیرهای شیطان، و هر که آن را از جهت ترس از خدا ترک نماید در این صورت خداوند ایمانی به وی عنایت فرماید که حلاوت و لذت او را در قلب خود می چشد».
تقویت روحیه تقوا
جهت تقویت روحیه تقوا می توان با استناد به آیات قرآن کریم، ناظر بودن خداوند متعال و معصومین(علیهم السلام) بر اعمال افراد را گوشزد نمود[۴] و به عبارت دیگر تأکید نمود که آنچه انجام می دهیم در محضر خداوند و رسول گرامی اسلام و اهل بیت(علیهم السلام) است. چنانچه انسان به این مرتبه از تقوا برسد، هیچ گناه و خلافی از او صادر نمی شود بلکه در سطحی بالاتر به فکر گناه هم نخواهد بود.[۵]
هدفمند نمودن حضور در فضای مجازی
یکی از عوامل به دام افتادن در سایت های مستهجن حضور بی هدف در فضای اینترنت می باشد و حال آن که اگر به این دسته از افراد توصیه شود به جای حضور بی دلیل در اینترنت؛ به هنگام نیاز از این فضا استفاده نموده و پس از اتمام کار، بلافاصله از آن خارج گردند این مشکل کمتر به وقوع می پیوندد.
در این زمینه یکی از بهترین روش های حضور هدفمند در اینترنت که می تواند افراد را از پرسه زنی در سایت های مستهجن باز بدارد طراحی یک وبلاگ شخصی در اینترنت می باشد که هر فردی بنا به سلیقه خود می تواند اقدام به طراحی وبلاگ نموده و براساس توانایی و معلوماتی که دارد برای آن تولید محتوا نماید.[۶]
استفاده از روش جایگزین
یکی دیگر از روش هایی که به واسطه آن می توان افراد را از سایت های مستهجن دور نگه داشت، سوق دادن این افراد به استفاده از سایت های مفید اینترنت می باشد.
به عنوان نمونه به تناسب علاقه افراد سایت های آموزشی و بهره گیری از سایت های مشاوره و پرسش و پاسخ مسائل دینی و خانوادگی، بهره گیری از سایت مراجع عظام تقلید جهت دانستن احکام شرعی، استفاده از سایت های خبری از بهترین موارد قابل توصیه می باشد.
برنامه ریزی برای اوقات فراغت
غالب افراد هنگامی به سراغ سایت های غیراخلاقی میی می روند که بیکار باشند. لذا توصیه می شود وقت این شخص را با اعمالی شایسته و مورد علاقه اش پر کنید تا فرصت پرداختن به این گونه امور را نداشته باشند. علاوه بر این می توان فیلم های سالم و جذاب برای آنها تهیه نمایید و آنها را در معرض قرار دهید. فیلم های سینمایی، فیلم های علمی بسیار شیرین، راز بقا، مناظر تاریخی و طبیعی دلکش و جذابی که به تدریج ایشان را از فیلم های مبتذل منصرف سازد.
مدیریت استفاده از رایانه
می توان استفاده از رایانه را بهیانه را به گونه ای مدیریت نمود که امکانی برای دیدن سایت های مستهجن وجود نداشته باشد. به عنوان نمونه مکان رایانه در یک اتاق عمومی باشد به گونه ای که در زمان استفاده از اینترنت صفحه نمایش در معرض دید همگان قرار گرفته باشد.
پی نوشتها:
[۱] – دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، ۱۳۸۷ ش، دوم، ص۳۳۳
[۲] – الخصال، ج ۱، ص۹۸
[۳] – مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۴، ص۲۶۸
[۴] – وبه (۹)، آیه ۱۰۵٫
[۵] – دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، ۱۳۸۷ ش، دوم، ۳۳۵
[۶] – البته لازمه این کار مقداری آشنایی با وبلاگ نویسی است که این را نیز می توان از خود اینترنت به دست آورد و تنها لازم است در یکی از موتورهای جستجوگر جمله «آموزش وبلاگ نویسی» را جستجو نمود.
منبع: پرسش ها و پاسخ های دانشجویی، دفتر پنجاه و هشتم، امر به معروف و نهی از منکر، تدوین: سیدحسن موسوی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1394.
تغییر بینش و نگرش
او باید به این باور برسد که هر آنچه می بیند قابل دسترسی نیست در نتیجه آرامش روحی و روانی خود را بی جهت از دست داده و دچار اندوه و حسرت فراوان می گردد.[۱]
بیان آثار مراقبت از نگاه
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
«کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَهٌ یَوْمَ الْقِیَامَهِ إِلَّا ثَلَاثَ أَعْیُنٍ عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ وَ عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ عَیْنٌ بَاتَتْ سَاهِرَهً فِی سَبِیلِ اللَّه »؛[۲] «روز قیامت همه چشم ها گریان است جز سه چشم، یکی چشمی است که از نگاه به نامحرم فروخوابانده شود، دوم، چشمی که از خوف خدا قطره ای اشک ریخته باشد و سوم، چشمی که برای دفاع از اسلام شب را تا صبح بیدار بوده باشد».
در روایت دیگری از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است:
«النَّظِرَهُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکَهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ إِیمَاناً یَجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِه»؛[۳] «نگاه کردن (به نامحرم) تیری است مسموم و زهردار از تیرهای شیطان، و هر که آن را از جهت ترس از خدا ترک نماید در این صورت خداوند ایمانی به وی عنایت فرماید که حلاوت و لذت او را در قلب خود می چشد».
تقویت روحیه تقوا
جهت تقویت روحیه تقوا می توان با استناد به آیات قرآن کریم، ناظر بودن خداوند متعال و معصومین(علیهم السلام) بر اعمال افراد را گوشزد نمود[۴] و به عبارت دیگر تأکید نمود که آنچه انجام می دهیم در محضر خداوند و رسول گرامی اسلام و اهل بیت(علیهم السلام) است. چنانچه انسان به این مرتبه از تقوا برسد، هیچ گناه و خلافی از او صادر نمی شود بلکه در سطحی بالاتر به فکر گناه هم نخواهد بود.[۵]
هدفمند نمودن حضور در فضای مجازی
یکی از عوامل به دام افتادن در سایت های مستهجن حضور بی هدف در فضای اینترنت می باشد و حال آن که اگر به این دسته از افراد توصیه شود به جای حضور بی دلیل در اینترنت؛ به هنگام نیاز از این فضا استفاده نموده و پس از اتمام کار، بلافاصله از آن خارج گردند این مشکل کمتر به وقوع می پیوندد.
در این زمینه یکی از بهترین روش های حضور هدفمند در اینترنت که می تواند افراد را از پرسه زنی در سایت های مستهجن باز بدارد طراحی یک وبلاگ شخصی در اینترنت می باشد که هر فردی بنا به سلیقه خود می تواند اقدام به طراحی وبلاگ نموده و براساس توانایی و معلوماتی که دارد برای آن تولید محتوا نماید.[۶]
استفاده از روش جایگزین
یکی دیگر از روش هایی که به واسطه آن می توان افراد را از سایت های مستهجن دور نگه داشت، سوق دادن این افراد به استفاده از سایت های مفید اینترنت می باشد.
به عنوان نمونه به تناسب علاقه افراد سایت های آموزشی و بهره گیری از سایت های مشاوره و پرسش و پاسخ مسائل دینی و خانوادگی، بهره گیری از سایت مراجع عظام تقلید جهت دانستن احکام شرعی، استفاده از سایت های خبری از بهترین موارد قابل توصیه می باشد.
برنامه ریزی برای اوقات فراغت
غالب افراد هنگامی به سراغ سایت های غیراخلاقی میی می روند که بیکار باشند. لذا توصیه می شود وقت این شخص را با اعمالی شایسته و مورد علاقه اش پر کنید تا فرصت پرداختن به این گونه امور را نداشته باشند. علاوه بر این می توان فیلم های سالم و جذاب برای آنها تهیه نمایید و آنها را در معرض قرار دهید. فیلم های سینمایی، فیلم های علمی بسیار شیرین، راز بقا، مناظر تاریخی و طبیعی دلکش و جذابی که به تدریج ایشان را از فیلم های مبتذل منصرف سازد.
مدیریت استفاده از رایانه
می توان استفاده از رایانه را بهیانه را به گونه ای مدیریت نمود که امکانی برای دیدن سایت های مستهجن وجود نداشته باشد. به عنوان نمونه مکان رایانه در یک اتاق عمومی باشد به گونه ای که در زمان استفاده از اینترنت صفحه نمایش در معرض دید همگان قرار گرفته باشد.
پی نوشتها:
[۱] – دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، ۱۳۸۷ ش، دوم، ص۳۳۳
[۲] – الخصال، ج ۱، ص۹۸
[۳] – مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۴، ص۲۶۸
[۴] – وبه (۹)، آیه ۱۰۵٫
[۵] – دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، ۱۳۸۷ ش، دوم، ۳۳۵
[۶] – البته لازمه این کار مقداری آشنایی با وبلاگ نویسی است که این را نیز می توان از خود اینترنت به دست آورد و تنها لازم است در یکی از موتورهای جستجوگر جمله «آموزش وبلاگ نویسی» را جستجو نمود.
منبع: پرسش ها و پاسخ های دانشجویی، دفتر پنجاه و هشتم، امر به معروف و نهی از منکر، تدوین: سیدحسن موسوی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1394.
