امر به معروف و نهی از منکر در دانشگاه

باید توجه داشت که عرصه تدریس، تیغ تیز و دولبه ای است که هم زمینه «خدمت» و تحصیل توشه ای برای آخرت باشد و هم گاهی پرتگاهی هولناک؛ و متأسفانه زمینه ساز «خیانت» گردد؛ چرا که سر و کار یک استاد با روح و روان و اندیشه و تفکر انسان هاست. بنابراین، اساتید به عنوان تأثیرگذارترین گروه بر دانشجویان باید افرادی متعهد و متخصص و شایسته و دین دار متخلّق به اخلاق اسلامی باشند و یا حداقل اگر تعهد اسلامی ندارند، فقط منتقل کننده علم و دانش خود به دانشجویان بوده و تأثیر منفی نداشته باشند. در حالیکه گاهی با خودنمایی و خودستایی و تجمل گرایی در نوع پوشش و وسیله نقلیه و سخت گیری ها و آسان گیری های افراطی و انتقادناپذیری و عصبانیت و رفتارهای ناشایست نامتناسب با شأن استادی و بگو بخند و قدم زدن و گفت وگو از فاصله بسیار نزدیک و چهره به چهره با دانشجوی جنس مخالف و همچنین جناح گرایی سیاسی و سوء استفاده از امکانات بیت المال و دانشگاه و سیاه نمایی وضعیت جامعه و ایجاد ناامیدی در شأن استاد نبوده و باعث ایجاد آشفتگی ذهنی و یأس و ناامیدی در دانشجویان می گردند.

هم چنین در سطح دانشجویان به طور خلاصه می توان گفت: توجه ننمودن به علم آموزی و دانش پژوهی به عنوان وظیفه اصلی، سیاست زدگی و یا انفعال و بی تفاوتی و افسردگی و یأس و ناامیدی و یا پرخاش گری و تندخویی و توجه نداشتن به احترام و شأن استاد و یا چاپلوسی، احساس رهایی (در میان برخی دانشجویان، خصوصاً اگر دور از خانواده و در شهر دیگری باشند)، بی تجربگی و ...

راهبردها و راهکارهای امر به معروف و نهی از منکر در دانشگاه ها:

این امر مهم را می توان در دو سطح انجام داد:

الف – فردی
بدیهی است اگر تمامی دانشجویان در این زمینه به صورت جدی وارد عمل شوند و این فریضه الهی را منطبق با شرایط و مراتبی که در شرع مقدس معیّن گردیده، عملی سازند دستگاه های فرهنگی و مراکز موجود در دانشگاه ها نیز بهتر می توانند در برپایی معروف ها و رفع منکرات اقدام نمایند و ضمن تشویق و ترغیب دانشجویان به انجام شؤونات اسلامی، راهکارها و اقدامات بنیادی فرهنگی را در جهت گسترش ارزش های اسلامی  در بین دانشجویان فراهم سازند.

ب – گروهی
برای تحقق بهتر اهداف امر و نهی دینی بهتر است با شناسایی دانشجویان همفکر، متعهد و دلسوز و جذب آنها به صورت گروهی نسبت به این فریضه اقدام نمود. مثلاً در محیط دانشگاه فضای برپایی نماز، کارهای فرهنگی، حضور دانشجویان درس خوان و با متانت پررنگ باشد به طوری که جوّ دانشگاه آکنده از رفتارهای مثبت علمی و معنوی شود. در این راستا راهکارهای ذیل پیشنهادها می گردد:

- کلاس های آشنایی بیشتر با مبحث امر به معروف و نهی از منکر و راه کارهای اجرایی آن برگزار شود.
- در شورای فرهنگی دانشگاه و سایر مراکز فرهنگی دانشگاه در تصویب مقررات خوب و نیز تضمین اجرایی آن نقش خوبی را ایفا نمود.
- گاهی برخورد با بعضی از منکرات به لحاظ حساسیت یا ویژگی خاص، نیاز به جریان سازی دارد، تشکل منجسم نیروهای خودی در این راستا، کارآیی خوبی می تواند داشته باشد.
- توسعه و ترویج کار های نشریاتی و درج مقالات علمی جهت فرهنگ سازی متناسب با شأن علمی دانشجویان و به دور از رفتارهای تهاجمی تند و بی منطق و پر از شعار.
- تشکیل یک هسته امر به معروف و نهی از منکر دانشجویی. البته با نهایت دقت که به نام شما با حرکت های بی منطق، و تند، نابجا و غیرمنطقی، سوء استفاده نشود بهتر است این اقدام در قالب کار تشکیلاتی مذکور صورت پذیرد.
- برنامه ریزی در جهت اعتمادسازی و بهبود روابط و مناسبات با دانشجویان از طریق خیرخواهی و همدلی و ابراز محبت (البته با رعایت حریم و حدود شرعی) به ویژه در اردوها، در کلاس ها و در اوقات فراغت. قطعاً محبت یکی از بهترین شیوه های مهم تأثیرگذاری است.
- معرفی کتاب ها و سایت های مذهبی و پاسخ گویی به سؤالات دینی و اعتقادی.
- تشکیل گروه های مطالعاتی و برگزاری جلسات مشورتی و حلقه های بحث و تبادل نظر با سایر دانشجویان و مسئولین، نهادها و مجموعه های متخصص، متعهد و دلسوز دانشگاه.
- استفاده از شیوه های هنری، نظیر شعر، نقاشی، نمایش و …
- استفاده از تابلوهای موجود در دانشگاه و خوابگاه ها که در محل دید و اجتماع دانشجویان قرار دارد برای تبیین و معرفی مصادیق معروف و منکر و آثار و پیامدهای آن.

منبع: پرسش ها و پاسخ های دانشجویی، دفتر پنجاه و هشتم، امر به معروف و نهی از منکر، تدوین: سیدحسن موسوی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف‏، 1394.