یادگیری حروف الفباء
پرسش :
دختری شش ساله‌ای دارم که سال آینده به دبستان می‌رود و ما او را امسال به جامعه القرآن فرستادیم. او در آنجا علاوه بر قرآن، حروف الفباء را نیز یاد می‌گیرد. حال سؤال این جا است که وقتی بچّه در پیش دبستانی حروف الفباء را یاد گرفت؛ آموزش مجدد آن در دبستان برایش حالت تکراری ندارد؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
این‌که بچّه‌ها در مراکز پیش‌دبستانی با قرآن ارتباط داشته باشند، یکی از افتخارات و محاسن مراکز قرآنی است؛ امّا این‌که این شیوه باید چگونه باشد نیاز به کارشناسی دارد. ما در نظام آموزش و پرورش یک اصل داریم مبنی بر این‌که “خواندن و نوشتن قبل از هفت سالگی ممنوع است“. حتّی در سنّت الهی نیز همین‌طور است و در روایات آمده است که فقط در هفت سال دوّم به بچّه‌ها خواندن و نوشتن را یاد دهید.
آسیب‌های یادگیری حروف الفباء در قبل از هفت سالگی
الف. کم توجّهی و بی‌نظمی
نکته قابل توجه این است که اگر بچّه‌ها در مراکز مختلف خواندن و نوشتن را یاد بگیرند و سپس دوباره در سال بعد این مباحث را تکرار کنند، توجّه آن‌ها به درس کم می‌شود.
پایه‌ی اوّل دبستان چند شاخصه‌ی مهم دارد که از جمله‌ی آن نظم پذیری است؛ امّا وقتی ما در پیش دبستانی به فرزند خود برخی از مباحث کتاب را آموزش دهیم و بخواهیم آن‌ها را در سال آینده دوباره برایش تکرار کنیم؛ این کار باعث می‌شود که نظم پذیری بچّه کاهش یابد و کمتر سر کلاس توجّه کند.
ب. دوگانگی در تشخیص حروف
حتّی ممکن است بچّه با آموزش حروف عربی در جامعه القرآن، دچار پارادوکس در دبستان شود؛ زیرا مخارج حروف از نظر زبان فارسی یکسان است و وقتی بچّه حروف را از نظر زبان عربی با مخارج خاص یاد بگیرد، در موقع املاء دچار اشتباه می‌شود؛ یعنی اگر معلّم بگوید صابون، دانش آموز به نوع اداء حروف توجّه می‌کند و می‌نویسد سابون! لذا می بایست کودکان را قبل از رفتن به دبستان فقط با حروف آشنا کنیم، تا حدی که حروف را بشناسند.
دو راه‌کار برای جلوگیری از آسیب
حال اگر کودک حروف الفباء را در پیش دبستانی یاد گرفت، پدر و مادر باید چگونه با این آسیب برخورد کنند.
الف. توجّه بیشتر معلّم به کودک
برای جلوگیری از این آسیب‌ها می‌بایست که والدین این موضوع را با معلّم کلاس اوّل در میان بگذارند و از او بخواهند که به آموخته‌های فرزندشان بیشتر توجّه کند. اگر معلّم این بچّه را درکلاس مشارکت دهد و او را فعّال کند، توجّه او به درس بیشتر می‌شود.
ب. قرار دادن کتاب‌های مکمل در کنار کتاب‌درسی
گاهی والدین و معلّمین باید کتاب‌هایی فراتر از کتاب‌های درسی در اختیار بچّه‌ها بگذارند و یا برای کودکانی که استعداد ویژه‌ای دارند، کتاب‌های مکمّلی را تهیّه کنند.
پرسش های مرتبط:
این‌که بچّه‌ها در مراکز پیش‌دبستانی با قرآن ارتباط داشته باشند، یکی از افتخارات و محاسن مراکز قرآنی است؛ امّا این‌که این شیوه باید چگونه باشد نیاز به کارشناسی دارد. ما در نظام آموزش و پرورش یک اصل داریم مبنی بر این‌که “خواندن و نوشتن قبل از هفت سالگی ممنوع است“. حتّی در سنّت الهی نیز همین‌طور است و در روایات آمده است که فقط در هفت سال دوّم به بچّه‌ها خواندن و نوشتن را یاد دهید.
آسیب‌های یادگیری حروف الفباء در قبل از هفت سالگی
الف. کم توجّهی و بی‌نظمی
نکته قابل توجه این است که اگر بچّه‌ها در مراکز مختلف خواندن و نوشتن را یاد بگیرند و سپس دوباره در سال بعد این مباحث را تکرار کنند، توجّه آن‌ها به درس کم می‌شود.
پایه‌ی اوّل دبستان چند شاخصه‌ی مهم دارد که از جمله‌ی آن نظم پذیری است؛ امّا وقتی ما در پیش دبستانی به فرزند خود برخی از مباحث کتاب را آموزش دهیم و بخواهیم آن‌ها را در سال آینده دوباره برایش تکرار کنیم؛ این کار باعث می‌شود که نظم پذیری بچّه کاهش یابد و کمتر سر کلاس توجّه کند.
ب. دوگانگی در تشخیص حروف
حتّی ممکن است بچّه با آموزش حروف عربی در جامعه القرآن، دچار پارادوکس در دبستان شود؛ زیرا مخارج حروف از نظر زبان فارسی یکسان است و وقتی بچّه حروف را از نظر زبان عربی با مخارج خاص یاد بگیرد، در موقع املاء دچار اشتباه می‌شود؛ یعنی اگر معلّم بگوید صابون، دانش آموز به نوع اداء حروف توجّه می‌کند و می‌نویسد سابون! لذا می بایست کودکان را قبل از رفتن به دبستان فقط با حروف آشنا کنیم، تا حدی که حروف را بشناسند.
دو راه‌کار برای جلوگیری از آسیب
حال اگر کودک حروف الفباء را در پیش دبستانی یاد گرفت، پدر و مادر باید چگونه با این آسیب برخورد کنند.
الف. توجّه بیشتر معلّم به کودک
برای جلوگیری از این آسیب‌ها می‌بایست که والدین این موضوع را با معلّم کلاس اوّل در میان بگذارند و از او بخواهند که به آموخته‌های فرزندشان بیشتر توجّه کند. اگر معلّم این بچّه را درکلاس مشارکت دهد و او را فعّال کند، توجّه او به درس بیشتر می‌شود.
ب. قرار دادن کتاب‌های مکمل در کنار کتاب‌درسی
گاهی والدین و معلّمین باید کتاب‌هایی فراتر از کتاب‌های درسی در اختیار بچّه‌ها بگذارند و یا برای کودکانی که استعداد ویژه‌ای دارند، کتاب‌های مکمّلی را تهیّه کنند.
پرسش های مرتبط:
