ملاک در تهیه اسباب بازی
پرسش :
لطفاً بگویید چه نوع اسباب بازی‌هایی برای بچّه‌ها در گروه های سنّی مختلف، از نوزادی تا وقتی که بزرگ می‌شوند، مناسب است؟ از لحاظ جنس و نوع اسباب بازی و موارد دیگر.
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
چند ملاک در تهیّه‌ی اسباب بازی برای بچّه‌ها حائز اهمّیت است؛ از جمله:
الف. توجّه به جنسیت کودک
اوّلین نکته این است که اسباب بازی باید براساس جنسیّت بچّه‌ها تهیّه شود؛ یعنی برای دخترها اسباب بازیهای دخترانه و برای پسرها اسباب بازیهای پسرانه باید تهیّه شود.
ب. استفاده از جنس دست اوّل
برخی از اجناس و اسباب بازی‌هایی که امروزه در اختیار بچّه‌ها قرار می‌گیرد، موادّ بازیافتی است و استفاده کردن از آنها برای بچّه ها خوب نیست؛ لذا توصیه می‌شود که اسباب بازی از مواد دست اوّل تهیّه شده باشد.
ج. مرغوب بودن اسباب بازی
اسباب بازی‌ها نباید به سرعت تخریب شوند؛ مخصوصاً آن اسباب بازی‌هایی که برای سنین زیر شش سال است.
د. توجّه به امنیّت اسباب بازی
اسباب بازی نباید به بچّه‌ها رفتارهای خشن را یاد دهد؛ یعنی از مدل‌هایی نباشد که منجر به آسیب رساندن به دیگران یا آسیب رسانی به خود آنها شود.
ه. محرّک بودن اسباب بازی
در هفت سال اوّل وسیله‌ای برای بچّه‌ها مناسب است که برای آنها تحرّک ایجاد کند. البتّه منظور این نیست که همه‌ی اسباب بازی‌ها باید برای کودکان تحرّک ایجاد کند؛ بلکه بخشی از اسباب بازی ها باید این گونه باشد.
و. اسباب بازی های گروهی
بچّه‌ها از دوسالگی به بعد باید اسباب بازی‌هایی داشته باشند که بتوانند به صورت گروهی از آن استفاده کنند. امروزه بسیاری از اسباب بازیهای بچّه‌ها فردی است و قابلیت بازی گروهی را ندارد و به گونه ای است که بچّه ها باید تنها با آن بازی کنند.
ز. استفاده از اسباب بازی های فکری
از مشخّصات یک اسباب بازی مناسب این است که برای بچّه‌ها فعّالیّت فکری ایجاد کند؛ مانند قطعات خانه سازی. این بازی‌ها از نوع بازیهای فکری است؛ از این جهت که بچّه‌ها با فکر و اندیشه‌ی خود می‌توانند ساختمان یا فضاهایی را ایجاد کنند و این قطعات را روی یکدیگر بچینند.
ط. داشتن کارایی مختلف
اسباب بازیهای بچّه‌ها باید به گونه ای باشد که کارایی‌های مختلفی داشته باشد؛ مثلاً برخی از اسباب بازی‌ها که جنبه‌ی نمایشی دارد، می‌تواند مفید باشد؛ مانند مجموعه ای از قطعات که برای بازی بچّه‌ها در زمینه پزشکی یا آشپزی وجود دارد. این وسایل می‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند که بچّه‌ها بازیهای تخیّلی و نمایشی داشته باشند.
ظ. هم خوانی اسباب بازی با دین و فرهنگ
چند ملاک در تهیّه‌ی اسباب بازی برای بچّه‌ها حائز اهمّیت است؛ از جمله:
الف. توجّه به جنسیت کودک
اوّلین نکته این است که اسباب بازی باید براساس جنسیّت بچّه‌ها تهیّه شود؛ یعنی برای دخترها اسباب بازیهای دخترانه و برای پسرها اسباب بازیهای پسرانه باید تهیّه شود.
ب. استفاده از جنس دست اوّل
برخی از اجناس و اسباب بازی‌هایی که امروزه در اختیار بچّه‌ها قرار می‌گیرد، موادّ بازیافتی است و استفاده کردن از آنها برای بچّه ها خوب نیست؛ لذا توصیه می‌شود که اسباب بازی از مواد دست اوّل تهیّه شده باشد.
ج. مرغوب بودن اسباب بازی
اسباب بازی‌ها نباید به سرعت تخریب شوند؛ مخصوصاً آن اسباب بازی‌هایی که برای سنین زیر شش سال است.
د. توجّه به امنیّت اسباب بازی
اسباب بازی نباید به بچّه‌ها رفتارهای خشن را یاد دهد؛ یعنی از مدل‌هایی نباشد که منجر به آسیب رساندن به دیگران یا آسیب رسانی به خود آنها شود.
ه. محرّک بودن اسباب بازی
در هفت سال اوّل وسیله‌ای برای بچّه‌ها مناسب است که برای آنها تحرّک ایجاد کند. البتّه منظور این نیست که همه‌ی اسباب بازی‌ها باید برای کودکان تحرّک ایجاد کند؛ بلکه بخشی از اسباب بازی ها باید این گونه باشد.
و. اسباب بازی های گروهی
بچّه‌ها از دوسالگی به بعد باید اسباب بازی‌هایی داشته باشند که بتوانند به صورت گروهی از آن استفاده کنند. امروزه بسیاری از اسباب بازیهای بچّه‌ها فردی است و قابلیت بازی گروهی را ندارد و به گونه ای است که بچّه ها باید تنها با آن بازی کنند.
ز. استفاده از اسباب بازی های فکری
از مشخّصات یک اسباب بازی مناسب این است که برای بچّه‌ها فعّالیّت فکری ایجاد کند؛ مانند قطعات خانه سازی. این بازی‌ها از نوع بازیهای فکری است؛ از این جهت که بچّه‌ها با فکر و اندیشه‌ی خود می‌توانند ساختمان یا فضاهایی را ایجاد کنند و این قطعات را روی یکدیگر بچینند.
ط. داشتن کارایی مختلف
اسباب بازیهای بچّه‌ها باید به گونه ای باشد که کارایی‌های مختلفی داشته باشد؛ مثلاً برخی از اسباب بازی‌ها که جنبه‌ی نمایشی دارد، می‌تواند مفید باشد؛ مانند مجموعه ای از قطعات که برای بازی بچّه‌ها در زمینه پزشکی یا آشپزی وجود دارد. این وسایل می‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند که بچّه‌ها بازیهای تخیّلی و نمایشی داشته باشند.
ظ. هم خوانی اسباب بازی با دین و فرهنگ
