جدا خوابی فرزندان از والدین
پرسش :
فرزند من دو سال و سه ماه دارد و من تقریباً از پنج ماه پیش برای جدا خوابی او اقدام کردم، امّا هنوز موفّق نشده ام؛ البتّه برنامهی من پیوسته نبود و چند مرتبه این کار را انجام دادم و به دلیل موفّق نشدن، آن را رها کردم. لطفاً من را راهنمایی بفرمایید.
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
در بحث جدا خوابی بارها گفتهایم که باید حوصله به خرج داد. گاهی اوقات والدین در این زمینه روشی را به کار میبندند، امّا در میانهی راه به دلایل مختلفی مثل رفتن به مسافرت، دوباره شرایط عوض می شود و آنها مجبورند بستر فرزند را در کنار خود پهن کنند؛ لذا تلاش آنها بی نتیجه میماند و این عادت دوباره در فرزندشان زنده میشود.
در بحث جدا خوابی باید بدانیم که از یک فرآیند کوتاه مدّت نمی توان نتیجه گرفت؛ البتّه این مسئله بستگی به روحیّات فرزندان، مدل رفتاری و حتّی جنسیّت آنها دارد؛ مثلاً وابستگی در دخترها بیشتر از پسرها است. بنابراین، باید والدین استمرار را در این زمینه اصل قرار بدهند و به زودی خسته نشوند. درواقع نمی توان زمانی را برای این فرایند معیّن کرد؛ چرا که این کار بستگی به نوع رفتار ما و روحیّات فرزندان دارد؛ لذا ما باید در اینجا استقامت به خرج داد تا موفّق شویم.
خسته نشوید!
اگر گاهی اوقات که والدین فرزند خود را جدا میخوابانند، در نیمههای شب بیدار میشود و به اتاق آنها میرود، اشکالی ندارد؛ والدین می توانند صبح که برای نماز صبح بیدار میشوند، دوباره او را در آغوش بگیرند و در جای خود بخوابانند تا خوابیدن و بیدار شدن او در اتاق خودش باشد.
اگر در مدّت زمانی یکی از والدین مثلاً پدر به سفر میرود، نباید فکر کنیم که در این مدّت عیبی ندارد و اجازه دهیم که به اتاق ما بیاید. شما می توانید در این مدّت در اتاق او مهمان شوید و در آنجا بخوابید؛ امّا نباید اجازه دهید که او فکر کند میتواند دوباره این رویه را تغییر بدهد. توصیهی من به والدین عزیز این است که خسته نشوند و استقامت به خرج دهند.
نکات و راهکارها:
الف. خسته بودن
اوّلین نکته این است که وقتی میخواهیم فرزندان خود را جدا بخوابانیم، حتماً باید خسته باشند؛ چراکه وقتی بچّهها خیلی خسته میشوند، مقاومت آنها کم میشود و راحتتر میخوابند؛ بنابراین، در طول روز باید بازی و فعّالیت کافی را انجام دهند.
ب. تغذیه کافی و مناسب
دوّم اینکه بچّi ها در هنگام خواب حتماً باید سیر باشند و شام کافی خورده باشند و از تغذیه مناسبی بهره برده باشند؛ در غیر این صورت ممکن است نیمهی شب بیدار شوند و از تنهایی بترسند.
ج. ارتباط عاطفی قبل از خوابیدن
خیلی خوب است که پدر یا مادر قبل از خوابیدن فرزندشان در کنار آنها قرار گیرند و برای آنها قصّه ای بگویند یا فرزند خود را نوازش و به او ابراز محّبت کنند. دلیل این کار هم این است که او نباید حس کند که اگر ما میگوییم جدا بخوابد، پس او را دوست نداریم! ما با این ارتباطات عاطفی و ابراز محبّت به او میفهمانیم که به او علاقه داریم.
د. اتاق مناسب
نکتهی دیگری که والدین باید به آن توجّه کنند، این است اتاقی که فرزند ما در آنجا میخوابد، باید شرایط مناسبی داشته باشد؛ از جمله اینکه دور از اتاق خواب والدین نباشد و همچنین اینکه عواملی وجود نداشته باشد که در فرزند ما ترس و وحشت ایجاد کند. مثلاً اتاق او در کنار خیابان پرتردّدی نباشد که سر و صدای ماشینها در آنجا زیاد است و در شب نور این ماشینها به سقف اتاق او میخورد؛ بلکه اتاق به گونه ای باشد که به نوعی آرامش داشته باشد.
گاهی اوقات در برخی از اتاقها مکان هایی به صورت پنهانی وجود دارد، مثلاً ممکن است در اتاق یک انباری باشد که در بچّهها ایجاد ترس کند و رغبت آنها را برای خوابیدن در آن اتاق کمتر کند. بنابراین، اتاقی که بچّهها میخواهند در آن بخوابند، باید از همه لحاظ مناسب باشد.
در بحث جدا خوابی بارها گفتهایم که باید حوصله به خرج داد. گاهی اوقات والدین در این زمینه روشی را به کار میبندند، امّا در میانهی راه به دلایل مختلفی مثل رفتن به مسافرت، دوباره شرایط عوض می شود و آنها مجبورند بستر فرزند را در کنار خود پهن کنند؛ لذا تلاش آنها بی نتیجه میماند و این عادت دوباره در فرزندشان زنده میشود.
در بحث جدا خوابی باید بدانیم که از یک فرآیند کوتاه مدّت نمی توان نتیجه گرفت؛ البتّه این مسئله بستگی به روحیّات فرزندان، مدل رفتاری و حتّی جنسیّت آنها دارد؛ مثلاً وابستگی در دخترها بیشتر از پسرها است. بنابراین، باید والدین استمرار را در این زمینه اصل قرار بدهند و به زودی خسته نشوند. درواقع نمی توان زمانی را برای این فرایند معیّن کرد؛ چرا که این کار بستگی به نوع رفتار ما و روحیّات فرزندان دارد؛ لذا ما باید در اینجا استقامت به خرج داد تا موفّق شویم.
خسته نشوید!
اگر گاهی اوقات که والدین فرزند خود را جدا میخوابانند، در نیمههای شب بیدار میشود و به اتاق آنها میرود، اشکالی ندارد؛ والدین می توانند صبح که برای نماز صبح بیدار میشوند، دوباره او را در آغوش بگیرند و در جای خود بخوابانند تا خوابیدن و بیدار شدن او در اتاق خودش باشد.
اگر در مدّت زمانی یکی از والدین مثلاً پدر به سفر میرود، نباید فکر کنیم که در این مدّت عیبی ندارد و اجازه دهیم که به اتاق ما بیاید. شما می توانید در این مدّت در اتاق او مهمان شوید و در آنجا بخوابید؛ امّا نباید اجازه دهید که او فکر کند میتواند دوباره این رویه را تغییر بدهد. توصیهی من به والدین عزیز این است که خسته نشوند و استقامت به خرج دهند.
نکات و راهکارها:
الف. خسته بودن
اوّلین نکته این است که وقتی میخواهیم فرزندان خود را جدا بخوابانیم، حتماً باید خسته باشند؛ چراکه وقتی بچّهها خیلی خسته میشوند، مقاومت آنها کم میشود و راحتتر میخوابند؛ بنابراین، در طول روز باید بازی و فعّالیت کافی را انجام دهند.
ب. تغذیه کافی و مناسب
دوّم اینکه بچّi ها در هنگام خواب حتماً باید سیر باشند و شام کافی خورده باشند و از تغذیه مناسبی بهره برده باشند؛ در غیر این صورت ممکن است نیمهی شب بیدار شوند و از تنهایی بترسند.
ج. ارتباط عاطفی قبل از خوابیدن
خیلی خوب است که پدر یا مادر قبل از خوابیدن فرزندشان در کنار آنها قرار گیرند و برای آنها قصّه ای بگویند یا فرزند خود را نوازش و به او ابراز محّبت کنند. دلیل این کار هم این است که او نباید حس کند که اگر ما میگوییم جدا بخوابد، پس او را دوست نداریم! ما با این ارتباطات عاطفی و ابراز محبّت به او میفهمانیم که به او علاقه داریم.
د. اتاق مناسب
نکتهی دیگری که والدین باید به آن توجّه کنند، این است اتاقی که فرزند ما در آنجا میخوابد، باید شرایط مناسبی داشته باشد؛ از جمله اینکه دور از اتاق خواب والدین نباشد و همچنین اینکه عواملی وجود نداشته باشد که در فرزند ما ترس و وحشت ایجاد کند. مثلاً اتاق او در کنار خیابان پرتردّدی نباشد که سر و صدای ماشینها در آنجا زیاد است و در شب نور این ماشینها به سقف اتاق او میخورد؛ بلکه اتاق به گونه ای باشد که به نوعی آرامش داشته باشد.
گاهی اوقات در برخی از اتاقها مکان هایی به صورت پنهانی وجود دارد، مثلاً ممکن است در اتاق یک انباری باشد که در بچّهها ایجاد ترس کند و رغبت آنها را برای خوابیدن در آن اتاق کمتر کند. بنابراین، اتاقی که بچّهها میخواهند در آن بخوابند، باید از همه لحاظ مناسب باشد.