احکام احیاى موات | حیازت و تحجیر: سوال سه

پرسش :

چند نفر مدتها قبل زمین مواتى را تحجیر مى کنند و بعد از حفر چاه و نصب موتور آب پشیمان مى شوند و محل را رها کرده و مى روند، بعدها چند نفر از اهالى، همانجا را تصرف و احیا مى کنند. یعنى باغ درست مى کنند یا خانه مى سازند، آیا کسانى که قبلا علامتگذارى کرده اند روى این زمینها حقى دارند؟

پاسخ :
حکم کلى مسأله این است که حفر چاه تحجیر است و موجب حق اولویت مى شود. ولى اگر پس از تحجیر زمین را مدتى طولانى مهمل و معطل گذاشتند، حق اولویت ساقط مى شود. و دیگران مى توانند آن را تصرف و احیا کنند ولى در این فرض احتیاط این است که با اجازه حاکم شرع باشد. و در فرض سؤال، ظاهراً حق اولویت آقایان ساقط شده و مردمى که زمین را تصرف و احیا کرده اند اگر با اجازه حاکم شرع بوده، فعلا مالک آن هستند. و اگر هم با اجازه نبوده ولى فعلا مسؤولان مربوطه عمل آنان را امضا کرده و منع نکرده اند، اشکالى ندارد و زمینها ملک احیاکنندگان است.

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.