احکام اجاره: سوال نه

پرسش :

جمعى از افراد مستضعف مرکبات اداره کشاورزى را براى مدت 8 ماه اجاره کردند، در اوائل بهمن ماه بطور ناگهانى و بدون سابقه قبلى سرماى شدیدى به مدت ده روز تمامى مرکبات مورد اجاره را فاسد کرد، بطوریکه قابل استفاده نبودند. طبق گزارشات کارشناسى اداره کشاورزى و روزنامه اطلاعات و کارشناسان دادگسترى 80% میوه ها نابود شده است و در این معامله تاکنون مستأجرین اداره کشاورزى مبلغ ششصدمیلیون تومان ضرر کرده اند که وزارت کشاورزى طلب اجاره کرده است و مستأجرین بصورتى مضطر مى باشند که اگر تمام دارایى خود و اقوام خود را بفروشند قادر به پرداخت گوشه اى از این خسارت نمى باشند. پرداخت مبلغ سیصد میلیون طلب وزارت کشاورزى از توان و قدرت مستأجرین خارج است، همچنین مستأجرین مبلغ چهارصد میلیون تومان نیز بدهکار بانک مى باشند که بابت اجاره قبلاً پرداخت کرده، لذا از محضر آن فقیه عالیقدر استدعا مى شود نظر مبارک را مرقوم فرمایید.

پاسخ :
ظاهر مدارک پیوستى این است که مورد سؤال خرید و فروش بوده است نه اجاره و در فرض سؤال که معامله قطعى و باوجود شرایط انجام شده و آفت پس از تحویل مورد معامله به خریدار و شرکاء پیش آمده است خسارات وارده متوجه خریدار و شرکاء است و چیزى به عهده فروشنده نیست خصوصاً که از شرایط ضمن عقد عدم تعهد فروشنده در قبال آفات ارضى و سماوى مى باشد و بر فرض اینکه مورد سؤال اجاره هم باشد باز حکم همان است که بیان شد وخسارات وارده مربوط به مستأجر و شرکاء است نه موجر.
ولى در چنین شرایطى مقتضى است مسؤولین مربوطه رعایت کرده و با فرض عدم قدرت آنان بر پرداخت پول مذکور راهى براى رفع اشکال در نظر بگیرند.

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد دوم، قم: امیر العلم، 1383.