حریم زمین موقوفه | سوال پنج

پرسش :

حدود یکصد و ده سال قبل مالک مقداری از املاک خود را به نحو مشاع (در بعضی روستا دو دانگ در بعضی دو دانگ و نیم) وقف نموده است: سؤال ما از حضرتعالی این است در زمان وقف واقف، زمین مزروعی قابل کشت بسیار محدود بود چون وسائل کشت آن زمان محدود بوده است از طرفی افراد ساکن در هر روستا چند خانواری بودند. بر اثر مرور ایام افراد و جمعیت روستا زیاد شدند و وسائل کشت و زرع صنعتی شده و زمین هائی که به صورت آجام و نیزار و مراتع و جنگل و آبگیر خلاصه جزء انفال بوده، به تدریج احیاء و قابل کشت و زرع گردیده، رأی و فتوای مبارک را درباره زمین های احیاء شده بعد از وقف واقف مرقوم فرمائید آیا مال کسانی که آنها را احیاء و قابل کشت و زرع نموده اند می باشد و یا اینکه جزء موقوفات بحساب می آید؟

پاسخ :
هر مقدار از اراضی که سابقه معامله وقف در بین اهالی دارد و یا با بینه شرعیه و یا به اقرار متصرفین وقفیت آن ولو به نحو مشاع محرز باشد وقف شناخته می شود، و هر مقدار از آن محرز باشد در زمان انشاء وقف به صورت آجام و جنگل و مراتع طبیعی موات اصلی و از انفال بوده است و حریم عرفی اراضی آباد در آن زمان هم نبوده است، و بعداً کشاورزان آن را به قصد تملک احیاء و قابل کشت و زرع نمودند بخود کشاورزان اختصاص دارد و سهم مشاع وقف نسبت به آن تسری و شمول ندارد، و چنانچه در این باره نزاع و اختلاف باشد جهت رسیدگی باید به اهل خبره محلی یا به دادگاه مراجعه نمایند.

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری