تولیت بقاع متبرکه و اوقاف عام | سوال چهار

پرسش :

در میان ملت شیعه هندوستان و پاکستان مرسوم است که در جایی که چند نفر از مؤمنین جمع می شوند یک انجمن تشکیل می دهند. بعداً این انجمن برای امور دینیه از مؤمنین کرام تبرعات جمع می کند و گاهی یک ساختمان به نام حسینیه یا مرکز دینی می سازد یا می خرد سؤال این است: ١- این تبرعات بر ملک اصحابش باقی است یا از ملکیت خارج می شود اگر بر ملکیت باقی است آیا خمس بر آن واجب است یا خیر و اگر از ملکیت خارج شده آیا بر اعضای انجمن اخراج خمس لازم است یا خیر؟ ٢- اگر این ساختمان وقف می شود بدون ا جراء صیغه، آیا اعضای انجمن یا رئیس انجمن متولی محسوب می شود یا خیر؟ ٣- ساختمان بنا شده یا خریده شده حکم وقف را دارد یا مجرد اباحه تصرفات است اگر حکم وقف دارد آیا فروش این ساختمان جایز است یا خیر؟ ٤- اگر انجمن متولی نیست متولی امور دینیه کیست؟ ۵- اگر متولی امور حاکم شرع است آیا حضرتعالی برای آن هزارها ساختمان فرداً فرد متولی منصوب فرموده اید یا امر موکول به عدول مؤمنین یا اعضای انجمن یا علماء منطقه است؟

پاسخ :
١- تابع قصد و نظر اهداءکنندگان است، اگر وجوه و تبرعات اهدائی را جهت صرف در خیرات از ملک خود خارج و به انجمن یا هیأت واگذار کرده باشند دیگر باقی بر ملک آنان نیست و بر آنان یا بر هیئت و انجمن تخمیس آن واجب نیست بلکه برای مصارفی که منظور نمودند اختصاص دارد.
٢- چنانچه اعضاء یا رئیس انجمن یا هیئت، اختیار صرف وجوه دریافتی در وقف ملکی را به عنوان حسینیه و مانند آن و تعیین متولی برای آن را داشته باشند می توانند در ضمن انشاء وقف، خود یا شخص دیگری را متولی تعیین و نصب نمایند، ولی مجرد تصدی صرف وجوه در تهیه ساختمانی به عنوان حسینیه و مانند آن کافی برای حصول تولیت موقوفه برای اعضاء انجمن یا رئیس انجمن نیست.
٣- تابع نظر تهیه کنندگان و حدود اختیارات آنان است، اگر مجاز در وقف کردن بودند و به قصد وقف تهیه و واگذار جهت استفاده مؤمنین نمودند و مورد استفاده هم قرار گرفته باشد حکم موقوفه دارد.
٤- موقوفاتی که نیاز به متولی جهت اداره امور آن دارد چنانچه متولی منصوب از طرف واقف نداشته باشد تولیت آن با حاکم شرع است.
۵- در غیر موارد بخصوصی که اقدام بر نصب متولی خاص شده باشد، امر اداره موقوفات عامه فعلاً با سازمان اوقاف و نماینده ما در آن سازمان است.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری