فلسفه خواندن نماز آیات

پرسش :

فلسفه خواندن نماز آیات، زمانی که نه زلزله را حس کردیم نه ترسیدیم، چیست؟

پاسخ :
فلسفه نماز آیات، تنها برای رسیدن به آرامش و جلوگیری از ترس و وحشت نیست، بلکه در پدیده هایی که همواره با ترس همراه نیستند، مانند کسوف و خسوف نیز نماز آیات واجب است. بنابراین، نماز آیات هر چند در برخی موارد برای جلوگیری از ترس مردم است که به واسطه نماز آیات، به آرامش و امنیت خاطر برسند: «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد: 28)، حکمت های دیگری نیز دارد.

از مجموعه روایت هایی که درباره نماز آیات آمده، چنین برمی آید که بروز این پدیده ها که معمولاً غیر عادی و خارج از روند زندگی انسان هاست، موقعیتی مناسب برای رو آوردن به خداوند و به یاد آوردن علت واقعی همه چیزهاست. بنابراین، در این لحظه ها شایسته است که ایمان قلبی خود را عملی کنیم و با خواندن یکی از بهترین ذکرهای پروردگار، یعنی نماز و نهادن پیشانی به آستان پروردگار جهان، عقیده و اعتراف باطنی خود را نشان دهیم.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روایتی می فرمایند:
خورشید و ماه به سبب مرگ یا زندگی کسی، کسوف و خسوف نمی شوند. این دو از نشانه های خداوند متعال هستند. هنگامی که خسوف و کسوف را دیدید، برای نماز خواندن به مساجد بروید.(1)

افزون بر آن، نماز آیات مانعی برای پناه بردن برخی مردم به بعضی امور خرافی است. اسلام با واجب کردن نماز آیات به هنگام وقوع این پدیده ها، مردم را از توجه به خرافه ها باز می دارد و افکار آنان را به نقطه ای که سرچشمه تمام رخدادهای گیتی است، متوجه می سازد، همچنان که حضرت ابراهیم از افول ماه و خورشید، توحید را نتیجه گرفت و فرمود: «إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِیفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ». (انعام: 79)

در واقع شاید نام گذاری نماز آیات (نماز نشانه ها) به همین دلیل باشد که انسان با این نماز، پدیده های طبیعی را نشانه ای از قدرت، عظمت و مالکیت خداوند برای همه چیز بداند.

پی‌نوشت‌:
1- وسایل الشیعه، ج 7، ص 492.

منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.