تنبیه در تربیت اسلامی

پرسش :

در مورد تنبیه در تربیت اسلامی توصیه‌ای شده؟ حالا چه نسبت به پسر، چه نسبت به دختر؟

پاسخ :

پاسخ از حجت ‌الاسلام‌ محمدرضا زیبایی‌نژاد، رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده:

در مورد تنبیه یک اختیاراتی به سرپرست تربیت داده شده است. نسل امروز چه بپسندد یا نپسندد. یک مرحله‌ای از مراحل تربیت تأدیب است. تأدیب جسمی یا روانی. تأدیب یعنی ادب کند. یک حرفی امام در تحریرالوسیله دارند، می‌گویند که در امر به ‌معروف و نهی ‌از منکر باید احتمال تأثیر بدهید. دوم اینکه اگر به آن شخص میگویی گناه نکن و او بدتر می‌کند، اینجا حق نداری به او بگویی گناه نکن، چون بدتر می‌کند.
 

تنبیه نباید از سر عجز و عصبیت باشد

تنبیه را گذاشتند تا شما به یک هدف تربیتی برسید، آن شخص آن کار زشت را انجام ندهد. اگر قرار باشد که من تنبیه کنم و آن کار زشت را انجام دهد، بیشتر هم انجام دهد، خب این چه تنبیهی است؟ بی‌عقلی است تنبیه نیست. تنبیه از سر عصبیت نباشد، از سر تأدیب باشد. خیلی وقت‌ها تنبیه‌های ما تنبیه از سر عجز است، نمی‌دانیم چطور بچه‌مان را تربیت کنیم از تنبیه استفاده می‌کنیم. اگر شما ببینید که بچه دارد تقلّب می‌کند. یک ضربدر بزنید بالای برگه‌اش بگویید تصحیح نمی‌کنم، نمره‌ات را نمی‌دهم. ناراحت می‌شود یا نمی‌شود؟ خشونت روانی است. خب بدش می‌آید. ما بگوییم چون خشونت محکوم است این دختر یا پسر را نباید محکوم کنیم، بگذار تقلبش را بکند! یعنی ما کاملاً یک خشونت‌های روا داریم. نمی‌توانیم که اصل مسئله را منکر شویم.
 

تفاوت نظریه‌­های تربیتی پست مدرنی با اصول تربیتی اسلامی

ما می‌دانیم نظریه‌های تربیتی پست مدرن که می‌گویند هیچ ارزش اخلاقی وجود ندارد، آن‌ها هستند که می‌گویند پدر و مادر نباید در موقعیت برتر نسبت به فرزندشان باشند و به بچه‌هایشان تحکم کنند. نهایتش این است که می‌گویند پدر و مادر مشاور بچه‌هایشان هستند. حق ندارند تأدیب کنند و... چرا؟ چون می‌گویند تو یک ارزشی داری، او یک ارزشی دارد. آیا ما در آموزه‌های دینی‌مان همین حرف را می‌زنیم؟ اگر همین حرف را می‌زنیم خب همه‌ی تأدیب‌ها بد است. ولی اگر واقعاً معتقدیم که یک ارزش‌های اخلاقی وجود دارد، پدر و مادر حافظ این ارزش‌های اخلاقی باید باشند. آن‌ها دیگر نمی‌توانند نسبت به ارزش‌ها بی‌تفاوت باشند. تأدیب اگر برخاسته‌ی از محبت نسبت به فرزند باشد می‌تواند خیلی راهگشا باشد.

منبع: پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری