شرایط شفاعت مقبول

پرسش :

شفاعت مقبول چه شرایطى دارد؟

پاسخ :
شفاعت مطلق و بى قید و شرط را یهود و نصارى و مشرکان معتقد بودند، امّا شفاعتى که قرآن آن را پذیرفته، شفاعتى است که شرایطى در شفیع، در شفاعت شده و در مورد شفاعت دارد.

شفیع، هر چه هم نزد خداوند، رتبه و منزلت داشته باشد، جز با اذن و رضایت خدا شفاعت نمى کند. آیات یاد شده، بر این شرط دلالت مى کرد.

شفاعت شده باید به وسیله ایمان به خدا و یکتایى او و ایمان به پیامبران الهى و کتب آسمانى، پیوند خود را با خدا استوار سازد و از کسانى نباشد که دستشان آلوده به جنایت شده و در گناهان غرق شده اند. این شرط ها و محدوده ها در روایات شیعه و اهل سنّت بیان شده که حتى مجال ذکر یک دهم آن ها هم نیست. تنها به ذکر چند نمونه اکتفا مى کنیم:

1. پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: «نزدیک ترین شما به من در فرداى قیامت و شایسته ترین شما براى برخوردارى از شفاعتم کسى است که از همه راستگوتر، امانت دارتر، خوش اخلاق تر و نزدیک تر به مردم باشد.»(1)

2. امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اى گروه شیعه! از گناه دست برنمى دارید و از شفاعت ما سخن مى گویید! به خدا سوگند کسى که مرتکب این گناه (زنا) شود به شفاعت مانمى رسد تا آنکه رنج عذاب به او برسد و هراس دوزخ را ببیند.»(2)

3. امام کاظم (علیه السلام) فرمود: چون وفات پدرم حضرت صادق (علیه السلام) فرارسید، به من فرمود: «پسرم! هرکس نماز را سبک بشمارد به شفاعت ما نمى رسد.»(3)

نسبت به مورد شفاعت باید گفت که شرک و الحاد مورد شفاعت قرار نمى گیرد. خداوند مى فرماید: «إِنَّ اللهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ»(4)؛ (خداوند، شرک ورزیدن به او را نمى آمرزد و جز آن را براى هرکس بخواهد مى بخشاید.)

پی‌نوشت‌ها:
(1). تیسیر المطالب، سید یحیى زیدى، ج 1، ص 442.
(2). کافى، ج 5، ص 469.
(3). کافى، ج 3، ص 270.
(4). سوره نساء، آیه 48 و 116.

منبع: سیماى عقاید شیعه، آیت الله جعفر سبحانی دام ظله، مترجم: جواد محدثی، نشر مشعر، چاپ: دارالحدیث، بهار 1386، ص 97.