پرسش :

چرا مسلمانان هنگام نبودن آب باید تیمم کنند آنهم با خاك هايى كه محتوى ميكروب ها و وسيله انتقال آن است ؟!

پاسخ :
مطابق آنچه در علوم طبيعى ثابت شده، خاك تميز و پاك در مقابل ميكروب ها مصونيّت دارد و غالب ميكروب ها نمى توانند در خاك به زندگى خود ادامه دهند; اين مصونيّت به سبب موجودات جاندار ذرّه بينى بسيار ريزى است كه در خاك وجود دارد. اين موجودات دشمن سرسخت ميكروب هاى موذى است; بطورى كه مثلا اگر لاشه و مردارى كه با خود ميليونها ميكروب همراه دارد، زير خاك مدفون گردد; اين جانداران ذرّه بينى فوراً شروع به تجزيه و از هم پاشيدن لاشه مى كنند و به زودى قواى ميكروب ها را شكست داده و آنها را معدوم مى سازند.
بنابراين، برخلاف آنچه تصوّر شده، خاك پاك و بدون آلودگى نه تنها از تأثّر در برابر ميكروب ها مصون است; بلكه دشمن سرسخت آنهاست و دير يا زود شرايط زندگى آنها را از بين مى برد.
بدين ترتيب خاك تميز، پس از آب - كه مهم ترين وسيله شستشوى طبيعت و مبارزه با پليدى ها و ميكروب هاست - يك عامل تطهير و مبارزه با ميكروب است.
با توجّه به اين حقيقت مهم، معلوم مى شود كه دستور اسلام در مورد تيمّم بر خاك - در صورت دسترسى نداشتن به آب - كاملا با كشف علوم طبيعى مطابق است.
نكته اساسى در اين باره كاملا بايد مورد توجّه قرار گيرد اين است كه در قرآن در آيه مربوط به تيمّم، پاكيزه بودن خاك شديداً تأكيد شده و چنين آمده: «فَتَيَمَّوُا صَعِيداً طَيِّباً; با خاك پاكى تيمّم كنيد».(1)
در اخبارى كه از پيشوايان دينى ما در مورد اين دستور مذهبى نقل شده، پاكى و تميزى خاك تيمّم صريحاً سفارش شده است; در كتاب «وسايل الشّيعه» دو حديث از امام صادق(عليه السلام) در اين باره نقل شده كه فرمود: خاك تيمّم را از زمين هايى كه زير پاى مردم است و مردم روى آن رفت و آمد مى كنند تهيّه نكنيد».(2)
اين تأكيد براى اين است كه خاكى كه در اين زمين هاست غالباً در معرض آلوده شدن و كثافت است; ولى خاك هايى كه در زير پاى مردم نبوده و در نتيجه دور از دسترس است، غالباً تميز و پاكيزه مى باشد.

1. سوره نساء، آيه 43.
2. وسايل الشّيعه، ج طهارت، باب تيمّم.