پرسش :
من هميشه يك نگراني در ذهن دارم و هميشه دلهره دارم از شما مي‌خواهم كه به من بگوئيد چكار كنم حتي اول فكر مي‌كردم براي درسم است ولي بعد از مدرسه هم باز دلهره داشتم؟
پاسخ :
اضطراب ودلهره دو نوع است
الف)دلهره خوب:
دلهره و اضطراب در حد طبيعي آن لازمه زندگي است[1] اگر دلهره نباشد هيچ مادري متوجه خانه‌داري، نظافت خانه و ... نمي‌شد و هيچ پدري رنج كار و تلاش را براي آسايش خانواده‌اش تحمل نمي‌كند و هيچ دانش‌آموزي تلاش براي مطالعه درس‌هايش نمي‌كند پس اندكي دلهره براي زندگي همه انسان‌ها مفيد است.
ب)دلهرة بد:
دلهره‌‌اي مضرّ و بد است كه قرار و آرامش را از انسان بگيرد، انسان دائماً با آن احساس سرگيجه و فشار داشته باشد و ضربان قلبش شدت يابد اضطرابي بد است خواب را از انسان بگيرد و مانع تمركز هواس بر درس‌ها شود موجب خشك شدن دهان و پريدگي رنگ، عرق بدن، بي‌اشتهايي شود كه در اين صورت نياز است انسان براي جلوگيري از پيشرفت آن به مشاوران و روان‌شناسان باليني مراجعه كند.[2]
اضطراب دورة نوجواني:
اضطراب در دورة نوجواني غالباً براي همه نوجوانان اتفاق مي‌افتد[3] و نوجوان در فرايند رشد و تحول جسمي و رواني خود با جنبش وضعي روبرو مي‌شود در اين جا به نكاتي اشاره مي‌كنم تا با توجه به آنها بر دلهره خود پيروز شويد.
1 . دلهره و اضطراب در دورة نوجواني تقريباً براي همه نوجوانان اتفاق مي‌افتد پس اين امر تنها مخصوص شما نيست.
2 . اين جمله را بسيار تكرار كن حتي روي‌آئينه نصب كن و يا روي دفترهايت بنويس تا هر روز آن را ببيني؛ آنكه خالق من است در همه حال حافظ من است.
3 . هر گاه احساس كرديد مشكلاتت زياد است وضو بگير و رو به قبله بنشين و از خدا و امام زمان(عج) كه هميشه تو را مي‌بيند بخواه كه مشكلاتت را حل كنند چرا كه خدا خود گفته كه با ياد خدا دل‌ها آرام و قرار مي‌گيرد.[4]
4 . از افرادي كه اطلاعات ديني خوبي دارند بخواه كه برايت گاهي از مواقع درباره هدف از آفرينش، محبت خدا به ما و نقش نماز در آسايش و آرامش قلب بگويد.
5 . بيش از اندازة توانايي‌هاي خود انتظار موفقيت نداشته باشيد و از رقابت‌هاي منفي درسي پرهيز كن پس به اندازه تحمل و ظرفيت خودت تلاش كن اين همان چيزي است كه خدا از ما خواسته است.
6 . با ورزش و فعاليت‌هاي بدني (كمك در امر خانه، بازي سالم و ...) انرژي اضافي خود را خرج كنيد اين كار كمك مي‌كند تا آنها به اضطراب و دلهره تبديل نشوند و آرامش بيشتري پيدا كنيد تنها كافي است چندين بار اين امر را تجربه كنيد و نتيجه خوب آن را ببينيد البته فراموش نكنيد كه اين امر به اندازه خودش مفيد خواهد بود و زياده‌روي نشود.
7 . هر گاه احساس دلهره داشتيد كنار فضاي باز و سرسبزي برويد چندين بار نفس عميق بكشيد. گاهي هم به اتاقي برويد كه كاملاً ساكت باشد و نور آن كم باشد دراز بكشيد، چشمانتان را ببنديد اگر انگشتري داريد از انگشت خارج كنيد كمربندتان را آزاد كنيد يعني بايد بدنتان كاملاً احساس آسايش داشته باشد خودتان را كنار ضريح امام يا امام‌زاده‌اي تصور كنيد كه قبلاً آن را زيارت كرده‌ايد دستان خود را به شبكه‌هاي ضريح بيندازيد هر چه در دل داري با او بگو و از او بخواه كه به تو كمك كند تا در زندگي موفق باشيد اين كار به مدت هفت دقيقه بيشتر طول نكشد.[5]
8 . دوستي انتخاب كن كه با ايمان باشد مثبت انديش باشد يعني آية يأس نخواند و تو را تشويق كند تا در كارها پيروز شوي و در سختي‌ها كمك تو باشد.
9 . توجه داشته باش كه اگر هميشه به مشكلات خود فكر كني ضرري جز اتلاف وقت و غصه براي تو در پي نخواهد داشت سپس سعي كن در هر مشكلي به دنبال راه حل باشيد و راه حل را هميشه از افراد آگاه بخواه.
10 . دربارة دورة نوجواني و تغييرات رشدي اين دوره مطالعه بيشتري داشته باشيد به عنوان مثال، كتاب دنياي نوجوان، دكتر شرفي از انتشارات تربيت را مطالعه كنيد.
11 . شوخ طبعي را جزئي از برنامه زندگي خود قرار ده.
12 . صبر در مقابل گناه و گرفتاري و مشكلات و عبادت را تمرين كن تا از ظرفيت بالايي برخوردار شوي هميشه معصومين روش زندگي آنها الگوي خود قرار ده.[6]
13 . در سختي‌ها خود را از همه برتر ندان بدان كه افراد بسياري هستند كه غبطه زندگي تو را مي‌خورند.
--------------------------------------
[1] . روان‌شناسي مرضي، پريرخ دادستان، ص 59، ج 1، اقتباس.
[2] . همان، صص 68 ـ 66.
[3] . اضطراب و راه‌هاي مقابله با آن، دكتر محمد نريماني، انتشارات نيك‌آموز، ص 13.
[4] . سوره رعد، آيه 28.
[5] . ميزان الحكمه،باب فرصت.
[6] . ميزان الحكمه، باب صبر.
( اندیشه قم )
اضطراب ودلهره دو نوع است
الف)دلهره خوب:
دلهره و اضطراب در حد طبيعي آن لازمه زندگي است[1] اگر دلهره نباشد هيچ مادري متوجه خانه‌داري، نظافت خانه و ... نمي‌شد و هيچ پدري رنج كار و تلاش را براي آسايش خانواده‌اش تحمل نمي‌كند و هيچ دانش‌آموزي تلاش براي مطالعه درس‌هايش نمي‌كند پس اندكي دلهره براي زندگي همه انسان‌ها مفيد است.
ب)دلهرة بد:
دلهره‌‌اي مضرّ و بد است كه قرار و آرامش را از انسان بگيرد، انسان دائماً با آن احساس سرگيجه و فشار داشته باشد و ضربان قلبش شدت يابد اضطرابي بد است خواب را از انسان بگيرد و مانع تمركز هواس بر درس‌ها شود موجب خشك شدن دهان و پريدگي رنگ، عرق بدن، بي‌اشتهايي شود كه در اين صورت نياز است انسان براي جلوگيري از پيشرفت آن به مشاوران و روان‌شناسان باليني مراجعه كند.[2]
اضطراب دورة نوجواني:
اضطراب در دورة نوجواني غالباً براي همه نوجوانان اتفاق مي‌افتد[3] و نوجوان در فرايند رشد و تحول جسمي و رواني خود با جنبش وضعي روبرو مي‌شود در اين جا به نكاتي اشاره مي‌كنم تا با توجه به آنها بر دلهره خود پيروز شويد.
1 . دلهره و اضطراب در دورة نوجواني تقريباً براي همه نوجوانان اتفاق مي‌افتد پس اين امر تنها مخصوص شما نيست.
2 . اين جمله را بسيار تكرار كن حتي روي‌آئينه نصب كن و يا روي دفترهايت بنويس تا هر روز آن را ببيني؛ آنكه خالق من است در همه حال حافظ من است.
3 . هر گاه احساس كرديد مشكلاتت زياد است وضو بگير و رو به قبله بنشين و از خدا و امام زمان(عج) كه هميشه تو را مي‌بيند بخواه كه مشكلاتت را حل كنند چرا كه خدا خود گفته كه با ياد خدا دل‌ها آرام و قرار مي‌گيرد.[4]
4 . از افرادي كه اطلاعات ديني خوبي دارند بخواه كه برايت گاهي از مواقع درباره هدف از آفرينش، محبت خدا به ما و نقش نماز در آسايش و آرامش قلب بگويد.
5 . بيش از اندازة توانايي‌هاي خود انتظار موفقيت نداشته باشيد و از رقابت‌هاي منفي درسي پرهيز كن پس به اندازه تحمل و ظرفيت خودت تلاش كن اين همان چيزي است كه خدا از ما خواسته است.
6 . با ورزش و فعاليت‌هاي بدني (كمك در امر خانه، بازي سالم و ...) انرژي اضافي خود را خرج كنيد اين كار كمك مي‌كند تا آنها به اضطراب و دلهره تبديل نشوند و آرامش بيشتري پيدا كنيد تنها كافي است چندين بار اين امر را تجربه كنيد و نتيجه خوب آن را ببينيد البته فراموش نكنيد كه اين امر به اندازه خودش مفيد خواهد بود و زياده‌روي نشود.
7 . هر گاه احساس دلهره داشتيد كنار فضاي باز و سرسبزي برويد چندين بار نفس عميق بكشيد. گاهي هم به اتاقي برويد كه كاملاً ساكت باشد و نور آن كم باشد دراز بكشيد، چشمانتان را ببنديد اگر انگشتري داريد از انگشت خارج كنيد كمربندتان را آزاد كنيد يعني بايد بدنتان كاملاً احساس آسايش داشته باشد خودتان را كنار ضريح امام يا امام‌زاده‌اي تصور كنيد كه قبلاً آن را زيارت كرده‌ايد دستان خود را به شبكه‌هاي ضريح بيندازيد هر چه در دل داري با او بگو و از او بخواه كه به تو كمك كند تا در زندگي موفق باشيد اين كار به مدت هفت دقيقه بيشتر طول نكشد.[5]
8 . دوستي انتخاب كن كه با ايمان باشد مثبت انديش باشد يعني آية يأس نخواند و تو را تشويق كند تا در كارها پيروز شوي و در سختي‌ها كمك تو باشد.
9 . توجه داشته باش كه اگر هميشه به مشكلات خود فكر كني ضرري جز اتلاف وقت و غصه براي تو در پي نخواهد داشت سپس سعي كن در هر مشكلي به دنبال راه حل باشيد و راه حل را هميشه از افراد آگاه بخواه.
10 . دربارة دورة نوجواني و تغييرات رشدي اين دوره مطالعه بيشتري داشته باشيد به عنوان مثال، كتاب دنياي نوجوان، دكتر شرفي از انتشارات تربيت را مطالعه كنيد.
11 . شوخ طبعي را جزئي از برنامه زندگي خود قرار ده.
12 . صبر در مقابل گناه و گرفتاري و مشكلات و عبادت را تمرين كن تا از ظرفيت بالايي برخوردار شوي هميشه معصومين روش زندگي آنها الگوي خود قرار ده.[6]
13 . در سختي‌ها خود را از همه برتر ندان بدان كه افراد بسياري هستند كه غبطه زندگي تو را مي‌خورند.
--------------------------------------
[1] . روان‌شناسي مرضي، پريرخ دادستان، ص 59، ج 1، اقتباس.
[2] . همان، صص 68 ـ 66.
[3] . اضطراب و راه‌هاي مقابله با آن، دكتر محمد نريماني، انتشارات نيك‌آموز، ص 13.
[4] . سوره رعد، آيه 28.
[5] . ميزان الحكمه،باب فرصت.
[6] . ميزان الحكمه، باب صبر.
( اندیشه قم )
