پرسش :

اعمال روز عاشورا را شرح دهید.

پاسخ :
علما و بزرگان براساس روایاتی که از امامان معصوم(ع) وارد شده،‌اعمالی را مناسب این روز دانسته‌اند که انجام آنها ثواب و پاداش دارد، که به برخی اشاره می‌کنیم:
1- دوری جستن از کارهایی که موجب لذت و خوشی است، مانند خوردن، نوشیدن، پوشیدن لباس‌های زیبا، گردش و تفریح، مسافرت‌های تفریحی و شادی آفرین، جلسات شادی و...
2 – برپاداشتن عزاداری و سوگواری.(2) امام باقر(ع) می‌فرماید: «در این روز بر امام حسین(ع) گریه و عزاداری نمایید و اهل خانه را نیز به عزاداری و گریه تشویق کنید، و در خانه خود مجلس مصیبت برپادارید و اظهار اندوه و ناراحتی نمایید».(3)
روشن است فرمایش امام باقر(ع) مربوط به دوران‌هایی بوده که در مساجد و حسینیه‌ها، ‌جلسات عزاداری تشکیل نمی‌شد، همچنین مربوط به افرادی است که توانایی رفتن به بیرون از خانه را ندارند. سزاوار است این افراد هم در داخل خانه،‌جلسه عزا برپا دارند و به یاد مصائب امام حسین(ع) اظهار اندوه و حزن نموده،‌اشک بریزند.
3 – سلام دادن بر امام حسین(ع) براساس روایت امام باقر(ع) کسی که توانایی ندارد روز عاشورا در کربلا باشد، بر آن حضرت سلام بدهد.(4) اگر بگوید «السلام علیک یا ابا عبدالله» کفایت می‌کند و بهتر است که بر سایر شهدا نیز سلام بدهد.
4 – رفتن به زیارتگاه‌ها.(5)
5 – بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد.(6)
6 – از خداوند بخواهد نفرین و لعن خود را بر دشمنان اهل بیت(ع) قرار دهد.(7)
امام باقر(ع) می‌فرماید: «با جدیّت، بر کشندة آن حضرت، لعن و نفرین نماید».(8)
7- دوستداران اهل بیت(ع) چون یکدیگر را ملاقات نمودند، گریه کنند و با این جملات به یکدیگر تعزیت گویند:
«اَعظم اللهُ اُجورَنا وَ جَعَلَنا اللّهُ و ایّاکم مِن الطّالبین بِثاره مَعَ وَلِیّهِ الاِمام المَهدی مِن آلِ محمد علیهم‌السلام»
8- اندوخته نکردن نیازمندی‌های زندگی در آن روز. در روایت است: «اگر انسان روز عاشورا چیزی را ذخیره گرداند، برکتی نخواهد داشت و برای خانواده او نیز برکت ندارد».(10)
9 – خواندن دو رکعت نماز بعد از سلام و نفرین بر قاتلان آن حضرت. این عمل را در آغاز روز و پیش از ظهر انجام دهد.(11)
---------------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت‌ها:
1. شیخ مفید، مسار الشیعه، ص 43.
2. همان.
3. بحارالانوار،‌ج98، ص 290؛ مصباح کفعمی، ص 482.
4. بحارالانوار،‌ج98، ص 290.
5. مسارالشیعه، ص44.
6. همان.
7. همان.
8. بحارالانوار،‌ج98، ص 290.
9. مصباح کفعمی، ص 482.
10. بحارالانوار، ج98، ص 291.
11. همان، ص 290.