پرسش :
منظور از اصطلاح "تواتر قرائات" در قرآن چيست؟
پاسخ :
يكي از مسائل مطرح در مباحث علوم قرآن، مسألة "تواتر قرائات هفتگانه" است.
در آن جا، اين پرسش طرح شده كه آيا قرائات هفتگانه بالخصوص متواترند و حجّيت قطعي دارند يا نه؟
در صورتي كه متواتر باشند، در حجيّت آن‌ها ترديدي نخواهد بود.
بنابر نظر بسياري از نويسندگان و برخي از فقها قرائات هفتگانه متواترند و حجّيت شرعي دارند.(كتاب الصلاة، شيخ انصاري، ص 117، الرسول المصطفي.) ولي محققان تواتر قرائات را انكار كرده، آن را قابل تصوّر نمي‌دانند; زيرا اگر مقصود از تواتر قرائات، تواتر از خود قَرّأ سبعه باشد، چنين تواتري فاقد ارزش است; چون مبدأ تواتر بايد مقام معصوم باشد تا منقول حجيت پيدا كند و اگر مقصود، تواتر از پيامبر6 باشد، چنين چيزي ثابت نيست; زيرا بيش‌تر قرّأ، حتي سند قرائت ندارند، چه رسد به تواتر، بعلاوه بيش‌تر قرائات، از روي اجتهاد شخصي بوده و هرگز مستند به نقل و روايت نيست و اگر فرضاً تواتر قاريان را بپذيريم، اين تواتر اثري نخواهد داشت; زيرا تواتر براي كسي حجيت دارد كه نسبت به خود او حاصل شده باشد نه ديگران.
و اگر نقل از پيامبر6 به قرّأ و از آنان به ديگران باشد، فاقد شرط تواتر است; زيرا اساسي‌ترين شرط تواتر آن است كه از مبدأ تا مقصد در تمامي طبقات، نقل همگاني وجود داشته باشد و در اين فرض چنين نمي‌باشد; زيرا در وسط به نقل فرد مي‌رسد و از تواتر ساقط مي‌شود.(ر.ك: تاريخ قرآن، آيت الله معرفت، ص 149، انتشارات سمت.)
تذكر اين نكته لازم است كه آن چه بيان شد، مربوط به عنوان "قرائات" است و ميان "قرائات" و "قرآن" تفاوت است. قرآن عبارت از معاني و الفاظي كه از سوي خداوند به پيامبر اسلام‌وحي شده است و داراي اعجاز مي‌باشد و آن حضرت به طور كامل، آن چه را كه به ايشان وحي شده، حفظ نموده، بي‌كم و كاستي و به طور كامل به مردم ابلاغ كرد، كاتبان وحي آن را نوشتند و مردم در سينه‌ها حفظ نموده و به صورت تواتر به دست ما رسيده است.
موضوع "قرائات" سال‌ها پس از نزول قرآن مطرح شد و قاريان هفتگانه و ده‌گانه بيش‌تر پديد آمدند.
eporsesh.com
يكي از مسائل مطرح در مباحث علوم قرآن، مسألة "تواتر قرائات هفتگانه" است.
در آن جا، اين پرسش طرح شده كه آيا قرائات هفتگانه بالخصوص متواترند و حجّيت قطعي دارند يا نه؟
در صورتي كه متواتر باشند، در حجيّت آن‌ها ترديدي نخواهد بود.
بنابر نظر بسياري از نويسندگان و برخي از فقها قرائات هفتگانه متواترند و حجّيت شرعي دارند.(كتاب الصلاة، شيخ انصاري، ص 117، الرسول المصطفي.) ولي محققان تواتر قرائات را انكار كرده، آن را قابل تصوّر نمي‌دانند; زيرا اگر مقصود از تواتر قرائات، تواتر از خود قَرّأ سبعه باشد، چنين تواتري فاقد ارزش است; چون مبدأ تواتر بايد مقام معصوم باشد تا منقول حجيت پيدا كند و اگر مقصود، تواتر از پيامبر6 باشد، چنين چيزي ثابت نيست; زيرا بيش‌تر قرّأ، حتي سند قرائت ندارند، چه رسد به تواتر، بعلاوه بيش‌تر قرائات، از روي اجتهاد شخصي بوده و هرگز مستند به نقل و روايت نيست و اگر فرضاً تواتر قاريان را بپذيريم، اين تواتر اثري نخواهد داشت; زيرا تواتر براي كسي حجيت دارد كه نسبت به خود او حاصل شده باشد نه ديگران.
و اگر نقل از پيامبر6 به قرّأ و از آنان به ديگران باشد، فاقد شرط تواتر است; زيرا اساسي‌ترين شرط تواتر آن است كه از مبدأ تا مقصد در تمامي طبقات، نقل همگاني وجود داشته باشد و در اين فرض چنين نمي‌باشد; زيرا در وسط به نقل فرد مي‌رسد و از تواتر ساقط مي‌شود.(ر.ك: تاريخ قرآن، آيت الله معرفت، ص 149، انتشارات سمت.)
تذكر اين نكته لازم است كه آن چه بيان شد، مربوط به عنوان "قرائات" است و ميان "قرائات" و "قرآن" تفاوت است. قرآن عبارت از معاني و الفاظي كه از سوي خداوند به پيامبر اسلام‌وحي شده است و داراي اعجاز مي‌باشد و آن حضرت به طور كامل، آن چه را كه به ايشان وحي شده، حفظ نموده، بي‌كم و كاستي و به طور كامل به مردم ابلاغ كرد، كاتبان وحي آن را نوشتند و مردم در سينه‌ها حفظ نموده و به صورت تواتر به دست ما رسيده است.
موضوع "قرائات" سال‌ها پس از نزول قرآن مطرح شد و قاريان هفتگانه و ده‌گانه بيش‌تر پديد آمدند.
eporsesh.com
