پرسش :
انسان‌ها چه زماني در معاني واقعي سوره‌ها و آيات قرآن پي مي‌برند و چگونه مي‌توان در علم از آنان استفاده كرد؟ نيز چگونه مي‌توان به معناي كنايه‌اي قرآن پي برد؟
پاسخ :
1ـ پي بردن به معاني قرآن، پيش نيازهايي دارد كه برخي از آنها عبارت اند از: آشنايي با زبان عربي، اصل قرار دادن جهت‌گيري‌ها و مفاهيم قرآن و تحميل نكردن هر گونه پيش فرضي بر آنها، بررسي معاني آنها با توجه به ساختار معارف اسلامي و ساير آموزه‌هاي اين دين الهي و...
2. آن چه گفته شده، به چهره ظاهري قرآن مربوط است، اما اين كتاب الهي، چهره بلكه چهره‌هاي ديگري دارد كه تنها انديش‌مندان و پويندگان راه حق، آن هم به اندازة پيمانة وجود و كوشش و تلاش آميخته با اخلاص شان، از آن سهمي مي‌برند. نيز قرآن، چهره هايي دارد كه گذشت زمان و پرورش استعدادها از آن پرده بر مي‌گيرد.(تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، مقدمه، ص 20، دارالكتب الاسلاميه.)
3. از جمله چهره‌هاي غيرظاهري قرآن، پي بردن به بطن و عمق آن؛ يعني آن دسته از معاني‌اي است كه در ظاهر آيه نمايان نبوده و تنها به كمك قرائن فهميده مي‌شود؛ هم چنين تأويل برخي آيات؛ يعني درك هدف نهايي آنها، كاري است كه به تعبير آية 162 سورة مبارك نسأ، مخصوص راسخان در علم است، اشخاص مزبور در روايات، به پيامبر گرامي اسلام‌و ائمه هدي، تفسير شده‌اند.(همان، ج 2، ص 326.)
4. كنايات قرآن هم، هم‌چون بطون و تأويل آن هستند و دست كم مي‌توان گفت موارد مزبور، از چهره‌هاي ظاهري قرآن به حساب نمي‌آيند؛ از اين رو، درك و فهم آنها، ويژه گروه بر شمرده شده در رديف دوم يا سوم است؛ نيز اين دسته از مفاهيم قرآن با توجه به ساير آموزه‌هاي ديني فهم‌پذير است، مانند عرش كه كنايه از اقتدار و چيرگي خداوند است، نه معاني اي مانند تخت و غيره كه به اشتباه دربارة آن گفته شده است. اين مفهوم از عرش، با توجه به جسماني نبودن خداوند، درك شدني است.
5. نكته مهم آن كه براي درك عمق قرآن و بهره‌گيري از همة حقايق آن به امامان(ع) سخت نيازمنديم؛ به گونه‌اي كه دست يابي به آن چه در پرسش مطرح شده؛ يعني معاني واقعي سوره‌ها و آيات قرآن و هم چنين معاني كنايات اين كتاب الهي، تنها در پرتو نور آنان امكان‌پذير است در اين باره روايتي از امام باقر(ع) در توضيح مراد از سخن خداوند در قرآن كه مي‌فرمايد: "إِن‌َّ فِي ذَ َلِكَ لاَ ئَيَـَت‌ٍ لِّلْمُتَوَسِّمِين‌َ ؛(حجر،75) براي هوشياران و باريك بينان در آن امر ]قرآن[ نشانه هايي است." فرمودند: ايشان ائمه(ع)هستند."(اصول كافي، كليني، ج 1، ص 316، دفتر نشر فرهنگ اهل بيت(ع)).
eporsesh.com
1ـ پي بردن به معاني قرآن، پيش نيازهايي دارد كه برخي از آنها عبارت اند از: آشنايي با زبان عربي، اصل قرار دادن جهت‌گيري‌ها و مفاهيم قرآن و تحميل نكردن هر گونه پيش فرضي بر آنها، بررسي معاني آنها با توجه به ساختار معارف اسلامي و ساير آموزه‌هاي اين دين الهي و...
2. آن چه گفته شده، به چهره ظاهري قرآن مربوط است، اما اين كتاب الهي، چهره بلكه چهره‌هاي ديگري دارد كه تنها انديش‌مندان و پويندگان راه حق، آن هم به اندازة پيمانة وجود و كوشش و تلاش آميخته با اخلاص شان، از آن سهمي مي‌برند. نيز قرآن، چهره هايي دارد كه گذشت زمان و پرورش استعدادها از آن پرده بر مي‌گيرد.(تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، مقدمه، ص 20، دارالكتب الاسلاميه.)
3. از جمله چهره‌هاي غيرظاهري قرآن، پي بردن به بطن و عمق آن؛ يعني آن دسته از معاني‌اي است كه در ظاهر آيه نمايان نبوده و تنها به كمك قرائن فهميده مي‌شود؛ هم چنين تأويل برخي آيات؛ يعني درك هدف نهايي آنها، كاري است كه به تعبير آية 162 سورة مبارك نسأ، مخصوص راسخان در علم است، اشخاص مزبور در روايات، به پيامبر گرامي اسلام‌و ائمه هدي، تفسير شده‌اند.(همان، ج 2، ص 326.)
4. كنايات قرآن هم، هم‌چون بطون و تأويل آن هستند و دست كم مي‌توان گفت موارد مزبور، از چهره‌هاي ظاهري قرآن به حساب نمي‌آيند؛ از اين رو، درك و فهم آنها، ويژه گروه بر شمرده شده در رديف دوم يا سوم است؛ نيز اين دسته از مفاهيم قرآن با توجه به ساير آموزه‌هاي ديني فهم‌پذير است، مانند عرش كه كنايه از اقتدار و چيرگي خداوند است، نه معاني اي مانند تخت و غيره كه به اشتباه دربارة آن گفته شده است. اين مفهوم از عرش، با توجه به جسماني نبودن خداوند، درك شدني است.
5. نكته مهم آن كه براي درك عمق قرآن و بهره‌گيري از همة حقايق آن به امامان(ع) سخت نيازمنديم؛ به گونه‌اي كه دست يابي به آن چه در پرسش مطرح شده؛ يعني معاني واقعي سوره‌ها و آيات قرآن و هم چنين معاني كنايات اين كتاب الهي، تنها در پرتو نور آنان امكان‌پذير است در اين باره روايتي از امام باقر(ع) در توضيح مراد از سخن خداوند در قرآن كه مي‌فرمايد: "إِن‌َّ فِي ذَ َلِكَ لاَ ئَيَـَت‌ٍ لِّلْمُتَوَسِّمِين‌َ ؛(حجر،75) براي هوشياران و باريك بينان در آن امر ]قرآن[ نشانه هايي است." فرمودند: ايشان ائمه(ع)هستند."(اصول كافي، كليني، ج 1، ص 316، دفتر نشر فرهنگ اهل بيت(ع)).
eporsesh.com
