پرسش :
اقوامي كه از نظر مادي بالاتر هستند آيا انسان مي تواند با آنها رفت و آمد نداشته باشد؟ علي رغم اين كه انسان مايل به رفت و آمد با ايشان نباشد؟
پاسخ :
اسلام براى روابط هر فرد با بستگان خود ضوابط و معيارهايى را مشخص كرده و خويشان را در طبقهبندى خاصى قرار داده است. پدر و مادر در اين زمينه از همه بالاترند و سپس به نسبت قرابتها هر كدام از خويشان حقى بر گردن انسان دارند. تأكيد بر صله رحم و احسان به خويشان از اصول اخلاقى اسلام است. البته صله رحم تا جايى است كه ازاين ناحيه دين انسان در خطر قرار نگيرد.
صله رحم از نظر اسلام داراي اهميت فراواني است. در روايات اسلامي آمده است كه حق رحم را هيچ چيزي قطع نمي كند (امام صادق(عليه السلام): «حق الرحم لايقطعه شيي») ؛ (بحار، ج 74، ص 131).
و همچنين آمده است كه قطع رحم، باعث مرگ زود هنگام مي شود و به عكس صله رحم، اجل آدمي را به تأخير مي اندازد و موجب طول عمر انسان مي شود. امام صادق(عليه السلام) در اين زمينه فرمودند: يكي از گناهاني كه باعث مرگ زود هنگام مي شود، قطع رحم است «الذنوب التي تعجل الفناء قطيعه الرحم»؛ (بحار، ج 74، ص 94)و امام باقر(عليه السلام) فرمودند: «صله ارحام، اعمال را پاكيزه مي كند و اموال را فراواني مي بخشد و بلا را دفع مي كند و اجل را به فراموشي مي اندازد.» (بحار، ج 74، ص 111)
صله ارحام لازم است مگر در جايى كه موجب مفسدهاى مانند ارتكاب حرام يا سوء تربيت فرزندان شود.
مقصود از صله رحم كه اسلام فرموده آن است كه انسان از حال خويشان مطلع باشد و اگر مشكلى دارند در حد توان حل كند و لازمه اين كار اين نيست كه حتما به خانه افراد بروند، بلكه اگر به وسيله تلفن و نامه و امثال ذلك هم از حال آنها با خبر شوند كافى است، لذا در حديثى نقل شده كه «صلوا ارحامكم ولو بالسلام»؛ صله رحم كنيد و لو با يك سلام كردن تنها باشد». بنابراين بايد سعى كرد از حال هم مطلع و صله رحم را و لو در همين حدى كه گفته شد حتما انجام دهند .اما اين دليلي براي بي اهميت شمردن ديد وبازديد حضوري نمي شود چراكه تأثيرات صله رحم حضوري به مراتب بيشتر است خصوصا اقوام نزديك مانند خواهر وبرادر كه اهميت آن به مراتب بيشتر است هم چنين بهتر بودن وضعيت مالي ومادي آنها نيز دليلي براي قطع رابطه با آنها نمي باشد واگر مانعي ديگر يا اشكالي باشد بايد در حد توان در صدد اصلاح آن بود.
نكته ديگر اين كه گاهي رفت و آمدها ممكن است زود به زود انجام مي گيرد آن هم زمان حضور در منزل فاميل طولاني مي شود و يا با برخي تشريفات و خرج هاي غير ضروري صورت مي گيرد و نه تنها باعث شادي و خرسندي نمي شود بلكه باعث تحميل هزينه هايي كه براي آنها غير قابل تحمل است مي شود، بنابراين اگر رعايت حال افراد شود و به حداقل ديد و بازديد كوتاه مدت و با فاصله زماني متناسب با وضعيت شخص و بدون تشريفات اكتفا شود، ديگران نيز علاقه مند مي شوند و احساس راحتي مي كنند.
نكته ديگر آن كه فلسفه صله رحم در واقع همان زنده نگه داشتن روح مودت و دوستي و انسجام اخلاقي اجتماعي كه يك نياز اساسي است باز مي گردد كه در اين ميان خويشان و اقوام در اولويت اين توجه و دوستي قرار دارند و به عبارت ديگر «صله رحم» در حقيقت براي تقويت روح خير خواهي در انسان نسبت به خويشان است كه طبعا كدورت و سوء ظن و كبر و كينه ها راكه نوعا در بستر بي ارتباطي با ديگران به ويژه اقوام پديد مي آيد،از بين مي برد. علاوه بر آن؛ صله رحم؛ شادي رواني و نشاط اخلاقي آدمي را فراهم مي سازد كه از نظر روانشناسي مهم ارزيابي مي شود : افزون بر آن لزوم صله رحم در اسلام ؛ نوعي پاسخ به حقوق اقوام مخصوصا پدر و مادر و برادر و خواهر و ... است كه در زندگي و پيشرفت ما نقش ايفا كرده اند.
www.morsalat.com
اسلام براى روابط هر فرد با بستگان خود ضوابط و معيارهايى را مشخص كرده و خويشان را در طبقهبندى خاصى قرار داده است. پدر و مادر در اين زمينه از همه بالاترند و سپس به نسبت قرابتها هر كدام از خويشان حقى بر گردن انسان دارند. تأكيد بر صله رحم و احسان به خويشان از اصول اخلاقى اسلام است. البته صله رحم تا جايى است كه ازاين ناحيه دين انسان در خطر قرار نگيرد.
صله رحم از نظر اسلام داراي اهميت فراواني است. در روايات اسلامي آمده است كه حق رحم را هيچ چيزي قطع نمي كند (امام صادق(عليه السلام): «حق الرحم لايقطعه شيي») ؛ (بحار، ج 74، ص 131).
و همچنين آمده است كه قطع رحم، باعث مرگ زود هنگام مي شود و به عكس صله رحم، اجل آدمي را به تأخير مي اندازد و موجب طول عمر انسان مي شود. امام صادق(عليه السلام) در اين زمينه فرمودند: يكي از گناهاني كه باعث مرگ زود هنگام مي شود، قطع رحم است «الذنوب التي تعجل الفناء قطيعه الرحم»؛ (بحار، ج 74، ص 94)و امام باقر(عليه السلام) فرمودند: «صله ارحام، اعمال را پاكيزه مي كند و اموال را فراواني مي بخشد و بلا را دفع مي كند و اجل را به فراموشي مي اندازد.» (بحار، ج 74، ص 111)
صله ارحام لازم است مگر در جايى كه موجب مفسدهاى مانند ارتكاب حرام يا سوء تربيت فرزندان شود.
مقصود از صله رحم كه اسلام فرموده آن است كه انسان از حال خويشان مطلع باشد و اگر مشكلى دارند در حد توان حل كند و لازمه اين كار اين نيست كه حتما به خانه افراد بروند، بلكه اگر به وسيله تلفن و نامه و امثال ذلك هم از حال آنها با خبر شوند كافى است، لذا در حديثى نقل شده كه «صلوا ارحامكم ولو بالسلام»؛ صله رحم كنيد و لو با يك سلام كردن تنها باشد». بنابراين بايد سعى كرد از حال هم مطلع و صله رحم را و لو در همين حدى كه گفته شد حتما انجام دهند .اما اين دليلي براي بي اهميت شمردن ديد وبازديد حضوري نمي شود چراكه تأثيرات صله رحم حضوري به مراتب بيشتر است خصوصا اقوام نزديك مانند خواهر وبرادر كه اهميت آن به مراتب بيشتر است هم چنين بهتر بودن وضعيت مالي ومادي آنها نيز دليلي براي قطع رابطه با آنها نمي باشد واگر مانعي ديگر يا اشكالي باشد بايد در حد توان در صدد اصلاح آن بود.
نكته ديگر اين كه گاهي رفت و آمدها ممكن است زود به زود انجام مي گيرد آن هم زمان حضور در منزل فاميل طولاني مي شود و يا با برخي تشريفات و خرج هاي غير ضروري صورت مي گيرد و نه تنها باعث شادي و خرسندي نمي شود بلكه باعث تحميل هزينه هايي كه براي آنها غير قابل تحمل است مي شود، بنابراين اگر رعايت حال افراد شود و به حداقل ديد و بازديد كوتاه مدت و با فاصله زماني متناسب با وضعيت شخص و بدون تشريفات اكتفا شود، ديگران نيز علاقه مند مي شوند و احساس راحتي مي كنند.
نكته ديگر آن كه فلسفه صله رحم در واقع همان زنده نگه داشتن روح مودت و دوستي و انسجام اخلاقي اجتماعي كه يك نياز اساسي است باز مي گردد كه در اين ميان خويشان و اقوام در اولويت اين توجه و دوستي قرار دارند و به عبارت ديگر «صله رحم» در حقيقت براي تقويت روح خير خواهي در انسان نسبت به خويشان است كه طبعا كدورت و سوء ظن و كبر و كينه ها راكه نوعا در بستر بي ارتباطي با ديگران به ويژه اقوام پديد مي آيد،از بين مي برد. علاوه بر آن؛ صله رحم؛ شادي رواني و نشاط اخلاقي آدمي را فراهم مي سازد كه از نظر روانشناسي مهم ارزيابي مي شود : افزون بر آن لزوم صله رحم در اسلام ؛ نوعي پاسخ به حقوق اقوام مخصوصا پدر و مادر و برادر و خواهر و ... است كه در زندگي و پيشرفت ما نقش ايفا كرده اند.
www.morsalat.com
.jpg "نحوه برخورد و رفتار امام رضا علیه السلام با مردم چگونه بوده است؟")
