پرسش :
آﻳﺎ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﺮدهاى در آن دﻓﻦ ﻧﺸﺪه و ﺧﻮد ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻫﻢ وﺳﻴﻊ اﺳﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ وﻗﻒ آن ﻫﻢ ﺑﻄﻮر دﻗﻴﻖ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﺮاى اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻰ ﺑﺮاى ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺟﺎره داده ﺷﻮد. ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﻛﻪ ﭘﻮل اﺟﺎره ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻮد ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد؟(ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم وﺟﻮد زﻣﻴﻦ ﺧﺎﻟﻰ ﺑﺮاى ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮاﻛﺰ ﺧﺪﻣﺎﺗﻰ در آن، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺪﻣﺎت دارد.)
پاسخ :
پاسخ از حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی:
اﮔﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت وﻗﻒ اﻧﺘﻔﺎع ﺑﺮاى ﺧﺼﻮص دﻓﻦ اﻣﻮات در آن وﻗﻒ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ، اﺟﺎره دادن و اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﺮاى ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻰ ﻳﺎ ﻏﻴﺮه در آن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ، وﻟﻰ اﮔﺮ از ﻗﺮاﺋﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺸﻮد ﻛﻪ آن زﻣﻴﻦ ﺑﺮاى دﻓﻦ اﻣﻮات وﻗﻒ ﺷﺪه و از ﻣﻜﺎنﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻰ و ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮاى اﺳﺘﻔﺎده اﻫﺎﻟﻰ ﺟﻬﺖ دﻓﻦ اﻣﻮات و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺧﺎﻟﻰ از ﻗﺒﺮ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺎﻟﻚ ﺧﺎﺻﻰ ﻫﻢ ﺑﺮاى آن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮد، در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻧﺘﻔﺎع از آن در ﻣﺼﻠﺤﺘﻰ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻰ اﻫﺎﻟﻰ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد.
منبع: اﺳﺘﻔﺘﺎﺋﺎت ﺑﺎب وﻗﻒ، ﺣﻀﺮت آﻳﺖ الله اﻟﻌﻈﻤﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪای ﻣﺪﻇﻠﻪ اﻟﻌﺎﻟﻲ، ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻣﺎن اوﻗﺎف، مهر1390.
پاسخ از حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی:
اﮔﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت وﻗﻒ اﻧﺘﻔﺎع ﺑﺮاى ﺧﺼﻮص دﻓﻦ اﻣﻮات در آن وﻗﻒ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ، اﺟﺎره دادن و اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﺮاى ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻰ ﻳﺎ ﻏﻴﺮه در آن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ، وﻟﻰ اﮔﺮ از ﻗﺮاﺋﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺸﻮد ﻛﻪ آن زﻣﻴﻦ ﺑﺮاى دﻓﻦ اﻣﻮات وﻗﻒ ﺷﺪه و از ﻣﻜﺎنﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻰ و ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮاى اﺳﺘﻔﺎده اﻫﺎﻟﻰ ﺟﻬﺖ دﻓﻦ اﻣﻮات و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺧﺎﻟﻰ از ﻗﺒﺮ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺎﻟﻚ ﺧﺎﺻﻰ ﻫﻢ ﺑﺮاى آن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮد، در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻧﺘﻔﺎع از آن در ﻣﺼﻠﺤﺘﻰ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻰ اﻫﺎﻟﻰ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد.
منبع: اﺳﺘﻔﺘﺎﺋﺎت ﺑﺎب وﻗﻒ، ﺣﻀﺮت آﻳﺖ الله اﻟﻌﻈﻤﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪای ﻣﺪﻇﻠﻪ اﻟﻌﺎﻟﻲ، ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻣﺎن اوﻗﺎف، مهر1390.
