پرسش :

در ﺟﻮار اﻣﺎﻣﺰاده ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺠﻬﺖ اﺣﺘﺮام و اﻋﺘﻘﺎد ﻓﻮق اﻟﻌﺎدهای ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ﺷﺮﻳﻒ و ﻣﻘﺪس ﻗﺎﺋﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ دﻓﻦ اﻣﻮات ﺧﻮد در اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ﻣﻘﺪس و ﺷﺮﻳﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻟﺬا ﺗﻌﺪاد ﺑﻲﺷﻤﺎری در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﺧﻮد ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻗﺒﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ دﻓﻦ اﻣﻮات از ﻟﺤﺎظ ﺷﺮﻋﻲ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ ﭘﺎﺳﺦ اﺳﺘﻔﺘﺎﺋﺎت ذﻳﻞ را ﻣﺮﻗﻮم ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ : 1- آﻳﺎ واﮔﺬاری ﻗﺒﺮ در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﺑﻪ ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ؟ 2- دﻓﻦ ﻛﺮدن در ﺻﺤﻦ اﻣﺎﻣﺰادهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻣﺜﻞ اﻣﺎﻣﺰاده اﺑﺮاﻫﻴﻢ و اﻣﺎﻣﺰاده اﺣﻤﺪﺑﻦ ﻗﺎﺳﻢ و دﻫﻬﺎ اﻣﺎﻣﺰاده دﻳﮕﺮ در ﻗﻢ و اﻣﺜﺎل آن در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﭼﻪ ﺣﻜﻤﻲ دارد؟ 3- دﻓﻦ ﻛﺮدن در ﻗﺒﺮی ﻛﻪ ﻣﻴﺖ آن ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪه و ﭘﻮﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از ﭼﻪ ﻣﺪﺗﻲ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ؟ 4- ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﻴﺎط ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن و زﻳﺎرﺗﮕﺎه ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻛﻒ ﺳﺎزی، ﻳﻚ ﻣﺘﺮ از ﻛﻒ ﺣﻴﺎط ﺳﺎﺑﻖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻴﺎﻳﺪ، اﻟﻒ: آﻳﺎ در اﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﻗﺒﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ؟ ب: ﻣﻠﻜﻴﺖ اﻳﻦ ﻗﺒﺮﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪاﻻﺣﺪاث ﻛﻪ روی ﻗﺒﺮﻫﺎی زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻌﻠﻖ دارد؟ ج: آﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺖ زﻳﺎرﺗﮕﺎه ﺣﻖ ﺗﺼﺮف در اﻳﻦ ﻗﺒﻮر ﺟﺪﻳﺪاﻻﺣﺪاث را دارد؟ د: آﻳﺎ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻗﺒﻮر زﻳﺮﻳﻦ ﺣﻖ در اﻳﻦ ﻗﺒﻮر ﺟﺪﻳﺪاﻻﺣﺪاث دارﻧﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟

پاسخ :
پاسخ از حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی:
2-1- اﮔﺮ زﻣﻴﻦ وﻗﻒ دﻓﻦ اﻣﻮات ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻓﻮت ﻛﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در آن زﻣﻴﻦ دﻓﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻤﻴﺮد ﺣﻖ واﮔﺬاری ﻗﺒﺮ ﺑﻪ او اﮔﺮ ﺧﻼف وﻗﻒ و ﻧﻈﺮ واﻗﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻲ اﮔﺮ در ﻣﻮرد دﻓﻦ اﻣﻮات در ﺷﻬﺮ ﻣﻘﺮرات ﺧﺎﺻﻲ وﺟﻮد دارد ﻻزم اﻻﺗﺒﺎع اﺳﺖ.
3- ﻧﺒﺶ ﻗﺒﺮ ﻣﻴﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر اﮔﺮ ﻣﺤﻞ دﻓﻦ ﻣﻴﺖ ﻣﻠﻚ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪون اذن ﻣﺎﻟﻚ ﺷﺮﻋﻲ آن ﺗﺼﺮف در آن ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻧﺒﺶ ﻗﺒﺮ ﻧﺸﻮد.
4- ﺣﻜﻢ ﻣﺴﺄﻟﻪ از ﺟﻮاب ﺳﺆاﻟﻬﺎی 1و2و3 ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدﻳﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼﺮف در وﻗﻒ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺑﺮ اذن ﻣﺘﻮﻟﻲ ﻣﻮﻗﻮﻓﻪ و ﺻﻼح وﻗﻒ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﻴﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ را در زﻣﻴﻦ وﻗﻒ ﺑﺮای دﻓﻦ اﻣﻮات دﻓﻦ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ، زﻣﻴﻦ از وﻗﻒ ﺑﻮدن ﺧﺎرج ﻧﻤﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﻧﺒﺶ ﻗﺒﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻬﻲ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ و زﻣﻴﻦ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ وﻗﻒ اﺳﺖ و دﻓﻦ ﻣﻴﺘﻲ در زﻣﻴﻦ وﻗﻒ ﺣﻘﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ.
منبع: اﺳﺘﻔﺘﺎﺋﺎت ﺑﺎب وﻗﻒ، ﺣﻀﺮت آﻳﺖ الله اﻟﻌﻈﻤﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪای ﻣﺪﻇﻠﻪ اﻟﻌﺎﻟﻲ، ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻣﺎن اوﻗﺎف، مهر1390.