پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام کاظم علیه السّلام فرمودند: لَیسَ القُبلَهُ عَلَی الفَمِ اِلّا لِلزَّوجَهِ وَ الوَلَدِ الصَّغیرِ؛ بوسه زدن بر دهان، جز نسبت به همسر و فرزند خردسال روا نیست. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
پیوند عاطفی با بستگان و دوستان ارزشمند است.
این پیوند و گرمی، گاهی از راه دست دادن و مصافحه است، گاهی بوسیدن و ابراز محبّت و یا به شکل های دیگر.
البته بوسیدن از دهان تنها در دو مورد است: یکی بوسیدن لب همسر، یکی بوسه زدن بر دهان کودک خردسال. در غیر این دو مورد، بوسیدن پیشانی یا دست توصیه شده است؛ چون بوسه بر دهان به تعبیر حضرت علی(ع) شهوت انگیز است و در میان بزرگسالان مفسده دارد.
از رسول خدا(ص) روایت است:
هرگاه برخی از شما یکی از محارم را که به سنّ تکلیف رسیده است، مثل خواهر، عمه، خاله... می بوسد، میان دو چشمش یا سرش را ببوسد و از بوسیدن صورت و دهان پرهیز کند.(2)
بوسیدن دست هم نسبت به پدر و مادر، یا نسبت به پیامبر و وصیّ پیامبر توصیه شده است.
بوسیدن پیشانی مؤمن نیز مستحب است. امام صادق(ع) فرمود:
شما شیعیان، نوری دارید که در دنیا با آن شناخته می شوید. هرگاه یکی از شما دیگری را می خواهد ببوسد، بر جای آن نور در پیشانی بوسه زند.(3)
گفتنی است این حدیث که از امام کاظم(ع) آوردیم، از امام صادق(ع) نیز روایت شده است.(4)
پی نوشت:
1. بحارالأنوار، ج75، ص321
2. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، حدیث 16282.
3. محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج2، ص185.
4. همان، ج2، ص186.
منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)