راهکارهای برای رشد انضباط کودک در جهت خلاقیت وی

 پرورش مهارت نظم و ترتیب در کودکان، پیش زمینه شکوفایی خلاقیت در آنها محسوب می­ شود.
 

چکیده: رشد و پرورش نظم و ترتیب در کودکان، از مهم­ترین مهارت­ های اساسی در جهت شکوفایی خلاقیت در آن­ها است. در این مقاله با برخی از فعالیت­ هایی که به یادگیری نظم و انضباط هرچه بیشتر کودک کمک می­ کند، اشاره می­ کنیم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1161 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

بعضی روزها، صبح وقتی از خواب بیدار می‌شوید، احساس می‌کنید که امروز روزی است که باید مرتب شوید. بچه‌ها نیز چنین احساساتی دارند. این نیازهای باارزش را باید قبل از آنکه حس آنها فراموش شود، به کار بندیم. نه تنها این فعالیت ها را برای آموزش مهارت منظم بودن انجام دهید، بلکه از بچه‌ها نیز کارهایی را بخواهید تا در همان زمان انجام دهند؛ مثلاً: فعالیت طبقه‌بندی و مرتب کردن را انجام دهید. فعالیت بعدی نشان می‌دهد که اخیراً تا چه حد نامرتب بوده‌اید.
 

  خواندن
  طبقه‌بندی اشیا
  استفاده از کلمات توصیفی
برای انجام این فعالیت، نیاز به یک جعبه ابزار، جعبۀ جواهرات، کشو لباس، جعبۀ خیاطی یا کتابخانه دارید. در جعبه ابزار از بچه‌ها بخواهید میخها را براساس طولشان بچینند.در جعبۀ جواهرات از آنها بخواهید گردن‌بندها، انگشترها و گوشواره‌ها را جدا کنند. در کشوها بچه‌ها لباس هایشان را مرتب می‌کنند. و در جعبۀ خیاطی، نخ، سوزن، سوزن ته‌گرد و غیره را جدا می‌کنند. در کتابخانه، کتاب ها را به صورتهای مختلفی می‌توان چید:
براساس اندازه یا رنگشان یا به صورتی انتزاعی‌تر، مثلاً کتاب هایی که کودکان دوست دارند تا دوست ندارند، کتاب های سرگرم‌کننده و کتاب های غمگین. شاید این مسئله در ابتدا زیاد به چشم نخورد، اما طبقه‌بندی یک مهارت کلیدی است. دانش‌آموزان باید قادر باشند چیزها و ایده‌هایی را که در یک گروه قرار دارند، تشخیص بدهند.
 

  ریاضیات
  تخمین زدن
  استفاده از مهارت های فضایی
در این فعالیت بچه‌هایی که کمی بزرگ‌تر هستند، اشیا را به ترتیب می‌گذارند. از قفسۀ آشپزخانه یا از یخچال، گنجۀ ملافه‌ها یا کمد اتاق فرزندتان استفاده کنید.
ابتدا دربارۀ یک روش مناسب برای مرتب کردن یک قفسه یا کمد با او صحبت کنید. در آشپزخانه می‌توانید این کار را با قرار دادن ظرف های یک اندازه یا مواد غذایی خاصی در کنار هم انجام دهید. در اتاق خواب این کار شامل مرتب کردن جورابها و جفت کردن آنها می‌شود. در کمد، تمام پیراهنها را در یک طرف و شلوارها را در سمت دیگرِ آن قرار دهید. بگذارید فرزندتان، دست کم یکی از قفسه‌ها را به ترتیبی که هر دو به توافق رسیده‌اید، مرتب کند. ممکن است این روش مدت چندانی به کار نیاید، اما حداقل برای یک دو روز حس خوبی به شخص می‌دهد.
 

گاهی بچه‌ای به پدر یا مادرش می‌گوید که می‌خواهم نقاشی کنم و به سختی سه‌پایه را نصب می‌کند. بعد از یک دقیقه کودک می‌گوید: «نمی‌خواهم نقاشی کنم.» این والدین دلشان می‌خواهد که هر چه سریع‌تر به فرزند بسیار عزیزشان بگویند: «عزیزم! تو این کار را بلدی. خودت آن را انجام بده. باشد؟» اگر فرزندان شما زودتر افراد خلاق و نوآوری شوند به همان اندازه سریع‌تر سه‌پایۀ خود را نصب خواهند کرد.
وقتی فرزندانم خیلی کوچک بودند، اگر من می‌گفتم که می‌خواهیم برویم سفر، بچه‌ها دَم در بودند، حتی اگر وسط زمستان بود و آنها ژاکت به تن نداشتند. یا اگر می‌خواستیم یک هفته خارج از خانه باشیم، آنها با خوشحالی و بدون ذره‌ای آماده شدن می‌گفتند: «ما آماده‌ایم!»
البته، آنها آماده بودند، آنها مجبور نبودند کاری انجام دهند. اما از چندی پیش آنها مجبور شدند خودشان کارهایشان را انجام بدهند. یعنی باید همۀ چیزهایی را که برای سفر لازم داشتند، خودشان آماده می‌کردند و حتی لباسهایشان را اتو می‌زدند!
 

  فکر کردن
  ایده دادن
  جمع‌آوری اطلاعات
به بچه‌ها یاد بدهید که چگونه چیزهای مختلف را جمع‌آوری و مرتب کنند. با طرح «بزرگ یا کوچک» شروع کنید: صحنۀ خیمه‌شب‌بازی، لانۀ سگ و مهمانی و پختن کیک. با بچه‌ها دربارۀ آنچه نیاز دارند صحبت کنید (بچه‌های کوچک‌تر نیاز به راهنمایی شما دارند). از چیزهایی که باید بخرید و یا در خانه دارید، لیستی تهیه کنید. قبل از شروع طرح، با فرزندتان ملزومات کار را جمع‌آوری کنید.
برای انجام شکل دیگری از این فعالیت از بچه‌ها بخواهید اطلاعاتی دربارۀ آنچه می‌خواهند انجام دهند، جمع‌آوری کنند یا چیزهایی در مورد آن یاد بگیرند؛ مثلاً یک مهارت، یک سرگرمی: چگونه کیک بپزیم؛ چگونه یک کلکسیون سنگ درست کنیم یا چگونه وسیلۀ موسیقی خود را کوک کنیم. بهتر است قبل از انجام هر کاری از آن مطلع باشیم.
 

یک تقویم در هر خانه‌ای یک وسیلۀ ضروری است. با این حال، یک تقویم معمولی، به خودی خود نمی‌تواند بچه‌ها را کمک کند تا مرتب و منظم باشند. یک تقویم خاص هر کسی را در خانه ترغیب می‌کند تا از آن به عنوان یک یادآور یا به عنوان راهی برای ارتباط با دیگر اعضای خانواده استفاده کند.
 

  فکر کردن
  سازماندهی و ارائۀ اطلاعات
به نظر می‌آید بچه‌ها معمولاً خیلی چیزها، به ویژه تاریخ­ها و مسئولیت­ هایشان را فراموش می‌کنند. این فعالیت تمرینی برای حافظه است. برای این کار نیاز به یک تقویم، ماژیک یا مداد شمعی دارید. یک تقویم ساده با مربع های بزرگ برای هر روز بردارید. هر زمانی که دوست دارید کار را شروع کنید. دربارۀ روزها، هفته‌ها و ماه هایی که گذرانیده‌اید صحبت کنید. پر کردن خانه‌های تقویم را با روزهای خاصی شروع کنید؛ مثلاً روز تولد و یا رویدادهای آینده. وقت ملاقات دکتر و روزهای تمرین ورزشی را در آن بنویسید.
بگذارید فرزندتان تقویم را تزئین کند. راههایی پیدا کنید تا آن را به صورت خاصی درآورید. مثلاً برای هر یک از اعضای خانواده از یک رنگِ خاص، طراحی یا عکس استفاده کنید. برای پیشنهادهای بچه‌ها از تقویم استفاده کنید. مثلاً غذاهای مخصوصی را که آنها می‌خواهند یا نظراتی را که در مورد اماکن دیدنی دارند، به صورت یک لیست بنویسند.
برای نوشتن پیغامهای خاص برای یکدیگر، از تقویم استفاده کنید. البته همیشه چنین پیام هایی را خواهید دید: «مامان پول توجیبی لازم دارم.»یا «من واقعاً به آن شلوار احتیاج دارم.» اما به یاد داشته باشید که تحسین کردن معجزه می‌کند، همه دوست دارند چنین پیغام هایی دریافت کنند: «جو[1]، من لبخند تو را دوست دارم»، «مامان از اینکه در تکالیفم به من کمک کردی ممنونم»، «بابا ماکارونی تو عالی است»، «سالی[2]، تو خیلی خوب دوچرخه‌سواری می‌کنی.»

منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.