تربیت فرزند مفید و باهوش با راهکارهایی ساده و علمی (بخش اول)

راه پرورش استعدادهای کودکان باهوش، ساده است.
 

چکیده: اگر در تست هوش استاندارد، نمره فرزند شما به بالا‌تر از ۱۴۰ رسید یعنی این‌که آی‌کیو او بالا‌تر از حد استاندارد است. بسیاری از والدین این سئوال را دارند که برای شکوفایی استعدادهای ایشان چه باید کرد. در این نوشتار به راهکارهای ساده و عملی برای انجام این موضوع اشاره خواهد شد.

تعداد کلمات 1100 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

کودکان بسیار خردسال، حتی کمتر از ۲ سال، رفتاری یاری گرانه، سخاوتمندانه و توأم با مهربانی به خصوص نسبت به مادرشان از خود نشان می دهند. این نیز واقعیت دارد که برخی از کودکان، مهربانی و نوع دوستی بیشتری نسبت به بقیه از خود نشان میدهند.
بیشتر ما دوست داریم که کودکان مان اینگونه باشند، بنابراین در اینجا اطلاعات مختصری درباره اینکه چگونه می توانید محیط خانوادگی فراهم کنید که به نظر می رسد به تربیت اینگونه کودکان کمک می کند، ارائه می شود.
 

پدر و مادری که معتقد به دوست داشتن، تربیت کردن و حمایت از کودکان خود هستند، فرزندانی دارند که در ارتباط با دیگران کمک کننده تر، دلسوزتر و با ملاحظه تر هستند. این موضوع احتمالا منعکس کننده دلبستگی مطمئن کودک به والدین و نتیجه خلق و خوی خوب شماست. این موضوع همچنین بدون شک بازتاب این حقیقت است که کودک رفتار خود را از روی رفتار شما مدل سازی می کند. اگر خُلق کودک شما مساعد باشد احتمال اینکه به کسی کمک کند خیلی بیشتر است. بنابراین ارزش دارد که او را در چنین وضعی نگهداریم.
 

یکی از دلیل هایی که چرا یک تربیت کاملا بی انضباط برای بچهها مضر است آن می باشد که آنها با والدین اندکی مقتدر بهتر شکوفا می شوند و بهتر هم رشد می کنند. روی هم رفته کودکان دوست دارند که راهنماهای مشخصی در ارتباط بامقررات و معیارها داشته باشند. چنین الگوی تربیتی سبب پرورش عزت نفس و محبوبیت می شود. والدینی که هم پیامد عمل یک کودک را توضیح می دهند، مثلا اگر فلانی را بزنی، دردش می آید و هم علاوه بر آن مقررات را نیز به صورتی واضح، صریح و با احساس بیان میکنند مثلا میگویند: «تو نباید مردم را بزنی کودکانی تربیت میکنند که احتمال بیشتری دارد که با دیگران از سرهم دردی و یاریگری واکنش نشان دهند.»
تحقیقات فراوان نشان می دهد که بیان دلیل سخاوت و یاریگری به خصوص اگر این دلیل مبتنی بر احساسات دیگران باشد، به کودک کمک می کند تا رفتاری مهربانانه و با ملاحظه داشته باشد. همه والدین وقت زیادی صرف می کنند تا به
من بگویند که چه کاری را نباید انجام دهند و البته بسیار مهم است که به خودمان گفته شود چرا نباید کارهایی را انجام دهند به خصوص از نظر تاثیر آن بر دیگران. ولی از سوی دیگر داشتن مقررات مثبت و تکرار مداوم آنها نیز حائز
اهمیت است، مثلا «ما همیشه باید به کسانی که کم بضاعت تر هستند کمک کنیم».
 

آزاد گذاشتن بچه ها برای انجام کارهای مثبت در محیط خانه یا مدرسه. مثل آشپزی، نگهداری از حیوانات دست آموز، ساختن عروسک و دادن آن به کودکان بی بضاعت، یا یاد دادن روش بازی کردن به برادران و خواهران خردسال تر سبب پرورش حس یاریگری در آنها می شود.
البته تمامی کودکان خود به خود چنین کارهایی را انجام نمی دهند و بایستی از آنها خواسته شود تا مورد تشویق قرار گیرند و حتی گاهی باید آنها را مجبور کرد، هر چند اجبار باید با ملایمت باشد وگرنه نتیجه عکس می دهد. مهمترین راه مفید بار آوردن کودکان این است که رفتار سخاوتمندانه، با ملاحظه و یاری گرانه ای را که دوست دارید آنها از خود نشان دهند، برای آنها به نمایش بگذارید. هنگامی که تناقضی بین آنچه که می گویید و آنچه که انجام می دهید وجود دارد، کودکان آنچه را که انجام می دهید تقلید می کنند. بنابراین بیان واضح مقررات و رهنمودها در صورتی که در رفتار شما بازتاب نداشته باشند، به هیچ وجد کافی نیست.
 

انضباط چیزی بیش از اصلاح رفتار نامطلوب است. یکی از معانی آن کمک به کودک در جهت رشد سالم ذهنی، عاطفی و جسمانی است. هنگامی که کودک ما هنوز در حالت نوزادی است، از جسم وی مراقبت می کنیم، سپس کودک نوپای خود را با آشنا کردن او با کارهای روزانه هدایت می کنیم و آنگاه با بزرگتر شدن او دستش را می گیریم و سعی میکنیم خودمان الگویی برایش باشیم. فقط در سن مدرسه است که داستانها و بیان سخنان بدون ذکر نمونه از جانب شما فرزندتان کمک می کند اصلاح رفتار بد و انتظار اینکه کودک شما آنچه را که شما فکر می کنید درست است تکرار کند، چندان مناسب نیست.

به یاد داشته باشید که عمل کودک را باید در مقطع حاضر اصلاح کنید بدون اینکه انتظار داشته باشید کودک شما دفعه بعد نیز همان موضوع را به یاد داشته باشد. به یاد داشتن این مطلب به شما کمک می کند خشمگین نشوید و بارها و بارها الگوی رفتار صحیح را ارائه دهید. هدف شما باید قاطعیت توأم با محبت باشد. بیشتر کودکان به مقداری انضباط و مقدار زیادی آهنگ منظم در زندگی خانوادگی واکنش مثبت می دهند. منظور از آهنگ منظم کارهای معمول صبح ها و شب هنگام است، مانند زمان خوردن غذای سرپایی، وقت ناهار، وقت بازی، وقت خواب نیمروزی و وقت استحمام.
کودکان با استفاده از الگو و آهنگ زندگی منظم شکوفا می شوند. نظم در زندگی سریع به عادت، آن هم عادتی بسیار لذت بخش، تبدیل می شود.

نظم در امور مختلف خانه به عنوان یک هنجار پذیرفته می شود و این موضوع به رفع بسیاری از مشکلات، کشمکشها و مشاجرات در مورد خوردن، حمام کردن و به رختخواب رفتن کمک می کند. بیشتر کارشناسانی که با کودکان کار می کنند معتقد هستند که کودکان برای ادامه رشد سالم خود و برخورداری از بهزیستی عاطفی نیازمند نوعی ساختار در دنیای خارجی خویش هستند چنین محیطی زمینه را برای یادگیری هم مساعد می کند، زیرا وقت کافی برای همه کارها را فراهم می آورد. این مفهوم را می توانید با عباراتی مثل «حالا وقت غذا خوردن است»، «حالا وقت خواب است.»، «حالا می توانی هر کاری که دوست داری انجام دهی»، «حالا وقت غذا خوردن است»، «حالا وقت خواب است»، «حالا وقت حمام رفتن است.» و غیره تقویت کنید. می توانید هر یک از این نشان داری ها را در زندگی روزانه کودک، به عنوان فرصتی جهت آموزش کودکتان به کارببرید.

 منبع : کتاب «اگر فرزند باهوش  می خواهیم»،
نوشته : ستارپورابراهیم