پیامدهای منفی روحی و روانی مدگرایی چیست؟

 پیامدهای منفی روحی، روانی و عاطفی، از آسیب ­هایی است که مدگرایان در معرض آن قرار دارند.
 

چکیده : مدگرایی از ابعاد مختلف اعتقادی، اخلاقی، روان­شناختی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی آسیب­ ها و پیامدهای منفی متعددی را ایجاد می­کند. در این مقاله به ابعاد منفی روحی و روانی آن می­پردازیم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1003 / تخمین  زمان  مطالعه 5 دقیقه

 

اگرچه مدگرایی در نیازهای طبیعی انسان ریشه دارد و برخاسته از روحیه نوگرایی اوست، اما به دلیل برخی ویژگی ها که در انواع مدهای امروزی نهفته، آسیب ها و پی آمدهای متعددی، مدگرایان را تهدید می کند که در این نوشتار به بیان پاره ای از آن می پردازیم.
 

پی آمدهای منفی روحی و روانی از آسیب هایی است که مدگرایان در معرض آن قرار دارند. به ذکر مهم ترین آن ها در ذیل می پردازیم:
 

هویت یعنی مجموع باورها، ارزش ­ها و رفتارها و معنا دادن به هویت، یعنی توانایی در شناخت آنچه هستیم و آنچه می خواهیم باشیم. اما مدگرایی انسان را به جایی می­رساند که بیشتر به خواسته دیگران اهمیت می دهد تا آنچه باید باشد. این افراد در طول زندگی خویش برای این که در نظر دیگران ارزشمند جلوه کنند، حاضرند باورها و ارزش ها و رفتار خود را نادیده گرفته و به هر قید و شرطی که از طرف جامعه به آن ها تحمیل می شود تن دهند. لذا چنین کسانی هیچ گاه نمی توانند به باورهایی جدای از باورهای دیگران برسند و برای خود نقش ثابتی پیدا کنند و در نتیجه هویت ثابت خویش را نخواهند یافت.[1]
 

رشد سریع انواع مدها و رواج آن در بازار و نیز محدودیت امکانات مردم برای دست­یابی به آخرین مدها، موجب می­شود مدگرایان علی رغم تلاش خود، نتوانند به آرزوهایشان برسند و همین امر عاملی برای شکست روحی افراد مدگرا می گردد.[2]
 

انسان مدگرا به دلیل برتری­ های ظاهری، خود را تافت ه­ای جدابافته از جامعه قلمداد می­ کند؛ از همین رو کسانی را شایسته و لایق دوستی با خود می داند که از نظر ظاهری هم شأن او باشند. بروز این ویژگی روحی باعث می شود افراد مدگرا بسیاری از روابط اجتماعی خود را کنار گذاشته و محدوده روابط اجتماعی شان را تنگ و تنگ تر کنند. این درحالی است که اسلام حتی اجازه نمی دهد افراد برای عبادت از اجتماع فاصله بگیرند، چه رسد به جمع گریزی هایی که در پرتو خودخواهی، تکبر و برتری طلبی های ظاهری باشد؛ کما اینکه در زمان رسول خدا(ص) یکی از شرایط افراد پول­دار بی­ایمان برای همراهی کردن آن حضرت این بود که پیامبر(ص) از مردمی که ظاهری فقیر دارند فاصله بگیرند، اما ایشان این پیشنهاد را نپذیرفته و با آن به شدت مخالفت کردند.[3]
 

بی تردید هر فرد، افزون بر داشتن محدودیت زمانی و اقتصادی، محدودیت عاطفی، ذهنی، روانی و... نیز دارد. این محدودیت ها ایجاب می کند که افراد با مدیریت صحیح، آن را به تناسب در کارهای مهم زندگی، مثل تحصیل، روابط زناشویی و خانوادگی و شغلی و...هزینه کنند.
به کارگیری افراطی این سرمایه ها در بعدی خاص مانند مدگرایی، باعث نارسایی عاطفی، ذهنی، روانی و.. در ابعاد مهم دیگر زندگی می گردد که موجب افت تحصیلی، کاهش مهرورزی، ناسازگاری در روابط بین فردی، مشکل اشتغال و کاهش خلاقیت می شود.[4]
 

وقتی محور اصلی زندگی افراد مد باشد، موجب از بین رفتن اراده مدگرا می گردد، چرا که در این گونه تقلیدهای کورکورانه، تشخیص خواسته ها و نیازهای واقعی و شعور و اراده و انتخاب تعطیل می شود و پسند و نظر دیگران ملاک عمل قرار می گیرد، نه پسند و سلیقه خود فرد. شاید به ذهن خطور کند که این افراد با اختیار خودشان مدها را انتخاب می کنند، اما واقعیت آن است که هرچند ممکن است این افراد در ظاهر مدی را انتخاب کنند؛ اما در واقع در انتخاب نوع مد؛ از خود اختیاری ندارند و کاملا مطیع مد و مدسازانند و هرچیزی که تبدیل به مد شد – زشت یا زیبا – آنان را در بند خود می سازد. اگر لباس یا مدل مویی تغییر کرد و مد جدیدی به بازار آمد، این افراد دیگر حاضر نیستند از مدهای قبلی به دلیل دِمُده شدن استفاده کنند هرچند از مدهای جدید زیباتر باشد.[5]
 

از آفت های مدگرایی آن است که مدگرایان همان چیزی را که طراحان مد القا و ترویج می کنند، به عنوان امری پسندیده و زیبا قبول می کنند و همین امر موجب می شود تا به مرور زمان، حس زیبایی شناختی خود را از دست بدهند و مدهایی را بپذیرند که اگر عنوان مد نداشته باشند، هیچ انسان عاقلی زیر بار آن نمی رفت. مگر نه این است که امروزه جوانان ما حاضرند برای شلوارهای چاک دار و پاره که امروزه مد شده پول هنگفتی پرداخت کنند و یا مدل موهای خود را به اشکال مضحکی مثل مدل هایی به شکل تاج خروس یا به صورت سیخ سیخی درآورند، یا قسمتی از سر را از بیخ می تراشند و قسمتی را پرپشت می گذارند و با کمال افتخار در خیابان ها ظاهر می شوند.

منابع:
1. موسوی؛ سید حسن (1394)، مد و مدگرایی و جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی، انتشارات بوستان کتاب، قم، چاپ اول.

 
  پی نوشت :
 [1] همان.
[2] همان.
[3] مهدی وفاجو، «مدگرایی»، صباح، شماره 18و17.
[4] همان.
[5] سرور اسفندیار، نک: «واقعیت مد و مدگرایی»؛ ماه نامه پیام زن، شماره 196، ص22.