شکایت شایع دوران بارداری

 ویار، شیپوری برای نیازهای جنین است.
 

چکیده: زن بعد از باردار شدن، با مسائلی از قبیل افسردگی، تنبلی و تن سنگینی، تنگی نفس، دل به هم آمدن، آروغ ترش، سردرد، سر گیجه، تاریکی در چشم و تپش قلب روبرو می شود. ممکن است بعد از یک یا دو ماه ویار داشته و ویارش چیزهای غیر طبیعی باشد. در اینجا به بررسی هر یک از این موارد به طور جداگانه می پردازیم.
 
تعداد کلمات 1496 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

 

شکایات شایع دوران بارداری 

ویار عبارت است از حساس شدن خانم باردار نسبت به برخی بوها و یا تمایل به خوردن بعضی از مواد غذایی در زنانی که رژیم غذایی مناسبی داشته اند و از وضعیت روحی خوبی برخوردار هستند ویار کمتری دیده می شود.
 

 این حالت در نیمه اول حاملگی شایع است و بتدریج با پیشرفت حاملگی از شدت آن کم شده و بهبود می یابد. معمولا صبح ها شدیدتر شده و گاهی به گونه ای است که موجب کم آبی و پیدایش اختلالاتی در غلظت املاح بدن می شود. در چنین حالتی خانم باردار قادر به خوردن غذا و مایعات نمی باشد و حتی گاهی نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. برای پیشگیری و بهبود، بهتر است خانم باردار نیم ساعت قبل از بلند شدن از رختخواب یک تکه نان برشته مصرف کند و به آهستگی فعالیت خود را آغاز نماید. غذاهای روزانه را در وعده های بیشتر و با حجم کم بخورد. از خوردن غذاهای چرب، سرخ کرده و پرادویه پرهیز کند. بیشتر خانم ها نسبت به مصرف غذاهای جامد و خشک کمتر حساسیت نشان داده و قادر به تحمل آنها می باشند. از آنجایی که بوی بعضی از غذاها بروز علائم را تحریک یا تشدید می کند، لذا از مصرف این گونه غذاها حتی الامکان خودداری شود.
نوشیدن مایعات خنک بین وعده های غذا - و نه همراه با غذا- توصیه می شود. خوردن تکه های یخ و همچنین استفاده از ماست چکیده نیز در بهبود تهوع و استفراغ مؤثر است.
 

 این حالت اغلب به علت برگشت محتویات معده و فشار رحم بزرگ شده بر روی معده و به ویژه پس از صرف غذا ایجاد می شد که با احساس پر بودن معده و سوزش قسمت پایین مری همراه است. در اکثر زنان حامله علائم خفیف است. مصرف غذای کم در وعده های بیشتر و تغییر وضعیت موجب بهبود این حالت می شود.
 

 این حالت غالبا به دلیل افت فشار خون و بیشتر در مواردی که خانم باردار به طور ناگهانی و به سرعت تغییر وضعیت می دهد، اتفاق می افتد. (وقتی که به سرعت از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده قرار می گیرد) همچنین در زنان مبتلا به کم خونی نیز این عارضه مشاهده می شود که در صورت شدت آن باید به پزشک مراجعه نماید.
 

بروز سردرد در اوایل حاملگی شایع است. در مواردی علت آن سینوزیت یا عیوب انکساری چشم است؛ ولی در اکثر مواقع علتی یافت نمی شود. معمولا در اواسط حاملگی از شدت آن کاسته می شود و یا از بین می رود. چون سردرد می تواند در بسیاری از بیماری های جدی و خطرناک از جمله مسمومیت حاملگی بروز کند، لذا به خانم باردار توصیه می شود در صورت بروز سردرد به خصوص سردردهای مداوم حتما به پزشک مراجعه کند.
 

تنگی نفس در اوایل حاملگی به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می شود و در ماه های آخر حاملگی. به علت بزرگی شکم و فشار وارده بر دستگاه تنفس تشدید می شود. معمولا در حاملگی اول، پس از ورود سر جنین به داخل لگن در هفته های آخر بارداری تنگی نفس برطرف می شود.
تنگی نفس با فعالیت و بالا رفتن از پله ها تشدید می گردد و چنانچه شدید باشد و یا با طپش قلب و درد ناحیه سینه و گردن همراه باشد و یا حتی در حالت استراحت نیز ادامه یابد، حتما باید به پزشک مراجعه شود.

پیدایش خطوط قرمز رنگ بر روی شکم و ران ها و پستان ها در برخی از خانم های باردار امری طبیعی است و به علت کشیدگی بافت های زیر پوست ایجاد می شود. این خطوط معمولا پس از زایمان به رنگ نقره ای در می آیند و به همان صورت روی بدن باقی می مانند.[1]
 

ورم در حاملگی بیشتر در ناحیه پاها به خصوص قوزک پا ایجاد می شود. اما ورم در تمام بدن به خصوص دست ها و صورت و نیز ورم صبحگاهی پاها می تواند علامت بیماری خاصی به نام مسمومیت حاملگی باشد که وضعیت خوشایندی در حاملگی نیست. بنابر این خانم باردار باید این علامت را حتما جدی بگیرد و به محض بروز آن به پزشک مراجعه نماید.
 

این حالت در بعضی از خانم های باردار رخ می دهد و درجات خفیف آن به دنبال کشش شدید، خستگی، خم شدن زیاد، بلند کردن اشیاء یا قدم زدن ظاهر می شود. معمولا در ماه های آخر حاملگی به علت بزرگی شکم، گودی کمر بیشتر شده و شانه ها و پشت به سمت عقب متمایل می شوند. در این موارد به استفاده از کیسه آب گرم توصیه می شود. انجام برخی از حرکات ورزشی، استفاده از کفش های پاشنه کوتاه، ماساژ ملایم، تختخواب محکم و بدون فنر، استفاده از یک بالش در پشت هنگام نشستن، برای کار به جای خم شدن از کمر پا را خم کرده و بر روی پا نشستن، استفاده از غذاهای کلسیم دار مثل شیر و پنیر کم نمک و جلوگیری از افزایش بیش از حد وزن به بهبود این حالت کمک می کند.
اگر کمر درد ناشی از گرفتگی و حساسیت عضلات است می توان با گرم کردن و استراحت آنرا بهبود بخشید. خوابیدن به پشت -به دلیل فشاری که رحم بزرگ بر روی رگهای رساننده خون به جفت و رحم وارد می سازد- مناسب نیست و توصیه می شود که به پهلوها مخصوصا پهلوی چپ استراحت نمایند.
 

ممکن است خانم های باردار دچار دردهای مبهمی در ناحیه شکم شوند که به صورت تیر کشیدن به دو طرف شکم می باشد. علت آن کشیده شدن طناب های نگهدارنده رحم است. معمولا تغییر وضعیت بدن باعث بهبود می شود.
 

تکرر ادرار یک شکایت معمول در دوران بارداری است. این حالت در ماه های اول بارداری به علت تغییرات ایجاد شده در بدن و در ماه آخر به علت بزرگی رحم به وجود می آید. چنانچه افزایش دفعات ادرار، همراه با درد و سوزش و وجود خون در ادرار باشد، باید حتما به پزشک مراجعه نماید.
مادر باردار باید مثانه خود را زود به زود تخلیه نماید؛ چون نگهداشتن ادرار باعث افزایش میزان عفونت ادرار می شود.[2]

یبوست، به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش حرکات معده و روده ایجاد می شود و معمولا با احساس ناراحتی در هنگام اجابت مزاج همراه است. استفاده از رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوه جات و نوشیدن مایعات (۸-۶ لیوان در روز) به خصوص آشامیدن آب همچنین خوردن مواد ملین مانند سبوس، آبلیمو، گوجه فرنگی خرما، انجیر، آلو، پرتقال، طالبی، کمپوت ها، اسفناج، کلم، کرفس و حتی نان به رفع این مشکل کمک می کند. همچنین خوردن ۱ تا ۳ لیوان آب ولرم ساده به طور متناوب ، صبح ناشتا بسیار مفید است.
 

از آنجا که ایجاد و تشدید بواسیر بیشتر مربوط به یبوست است جهت پیشگیری از آن به دستورات ذکر شده در رابطه با یبوست توجه کنید. در این حالت اجابت مزاج، دردناک و با سوزش و خارش همراه می باشد. این مشکل با اصلاح عادت و رژیم غذایی برطرف می شود. خودداری از زور زدن یا نشستن طولانی در توالت و همچنین استراحت کافی در اواخر روز باعث می شود که فشار رحم به قسمت پایین روده کاهش یافته و در نتیجه بهبود سریعتر حاصل می شود.
 

خانم های باردار معمولا از این حالت شاکی هستند، ولی در بسیاری از موارد منشأ بیماری ندارد. در این مورد استفاده از لباس های زیر نخی، خشک نگهداشتن ناحیه تناسلی پس از هر بار شستشو و تعویض مکرر لباسهای زیر توصیه می شود.
چنانچه ترشحات به مقدار زیاد و با تغییر رنگ (سبز یا زرد) و بوی بد و علامت هایی چون سوزش و خارش همراه باشد، خانم باردار باید به پزشک مراجعه کند. زیرا چه بسا ترشحات ، در عفونت چشم، دهان و پوست نوزاد مؤثر باشد.
 

رحم در حال رشد، به رگ های خونی قسمت تحتانی بدن فشار وارد می کند و معمولا موجب گشاد و بزرگ شدن سیاه رگهای ساق پا و ران به صورت خطوط سیاه همراه با درد می شود. ایستادن طولانی مدت، در ایجاد این حالت دخیل است و خانم های باردار که دچار واریس می شوند، بهتر است از پوشیدن جوراب های کش دار و لباسهای تنگ خودداری کنند و در زمان استراحت، پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهند و از باقی ماندن در یک حالت به طور مداوم خودداری نمایند.
 
 
منبع: کتاب «ریحانه بهشتی یا فرزند صالح»
نویسنده: سیما مخبر

پی نوشت :
[1] . برای اطلاع از چگونگی جلوگیری از این عارضه به بخش «جلوگیری از عوارض ناشی از حاملگی» مراجعه کنید.
[2] . فصلنامه شیر مادر، پیش شماره.