مشخصات یک برنامه ریزی خوب

برای هر انسانی شایسته است در همه کارهای زندگی برنامه منظمی داشته باشد تا بتواند از عمر خویش بهترین بهره را ببرد.
نظم یکی از نیازهای ضروری و اساسی در زندگی بشر است، اگر نظم نباشد زندگی بشر مختل خواهد شد.
برای اینکه بتوانیم بهره کافی را از زندگی ببریم و نردبانی را برای رسیدن به خوشبختی برای خودمان درست کنیم، ناگزیر هستیم در زندگی خود نظم و برنامه ریزی داشته باشیم. 

نکته: لازم است بدانیم که با برنامه ریزی منظم و دقیق و به موقع می توانیم مشکلات احتمالی را پیش بینی و برای آنها راه چاره بیابیم، فلذا دوراندیشی یکی از سودهای برنامه ریزی است.
یک تفاوت عمده ای که بین افراد منظم و بی برنامه وجود دارد همین دور اندیشی است.
می‌بینیم افرادی که به راحتی می‌توانند مشکلات را پیش بینی کنند و راه چاره آن را به راحتی پیدا می‌کنند. رازش در این است که آنها دارای نظم هستند و دور اندیش هستند.
 

جوان برای رسیدن به موفقیت باید با یک برنامه ریزی دقیق و منطقی برای استفاده بهینه از فرصت ها، تمام کارهای روزانه خود را انجام دهد و از درهم ریختگی و بی نظمی در زندگی که عامل رکود است، به شدت دوری کند. برنامه های تعیین شده را با سرعت و دقت به انجام رساند و کارهای هر روز را به فردا نیفکند.
با این روش می توانید پله های ترقی را طی کنید و تبدیل به یک فرد ارزشمند شوید.
 

در تعریف واژه و اصلاح برنامه ریزی، تعاریف و شناسه های گوناگونی به کار رفته است. یکی از این شناسه ها چنین می گوید: «پیش بینی خردمندانه و تنظیم هدفمند فعالیت ها و نیازمندی ها در مدت زمان (شبانه روز، هفته، ماه و سال) بر اساس اولویت ها و متناسب با توان و خواسته اجرا کننده»[1]
 بر اساس این تعریف یک «برنامه خوب» چنین تعریف می شود: «چینش و جایگزینی خردمندانه و آینده نگر فعالیت ها و نیازمندی ها، در ظرف زمان بر اساس اولویت ها و متناسب با توان و خواسته اجراء کننده»
اگر بخواهیم به زبان ساده، برنامه ریزی را تعریف کنیم، اینگونه باید بگوییم؛ تصمیم گیری پی در پی برای عمل در آینده را برنامه ریزی گویند»
برای داشتن یک برنامه ریزی خوب و تبدیل شدن به یک فرد منظم، باید به چند نکته توجه داشته باشید. 
 

بیشتر وقت ها، انرژی ها، توانایی ها و استعدادها به هدر می روند، چون شناخت کافی وجود ندارد، هدف ها روشن نیست و برنامه ریزی ها و اولویت گذاری ها دقیق نمی باشد.
توجه: افراد موفق از زمان به بهترین نحو استفاده می‌کنند و نمی‌گذارند که وقت آنها به سادگی تمام شود.
علّامه طباطبایی وقتی تفسیر المیزان را می نوشتند، ابتدا بی نقطه می نوشتند، بعد که مرور مجدد می کردند، آن را نقطه گذاری می کردند. از ایشان علّت این کار سؤال شد، گفتند: من حساب کرده ام اوّل که بی نقطه می نویسم و بعد در مرور نقطه می گذارم، چند درصد در وقتم صرفه جویی می شود.(2)
آنهایی که تنبل هستند و عمر خود را به بطالت می‌گذرانند، باید بدانند عمر ما محدود است . 
امام علی (علیه‌السلام ) فرمودند : «الفرصة تمرّ مرّ السّحاب؛(3) زمان و فرصت همچون ابر در حال گذر است.
برای هر انسانی شایسته است در همه کارهای زندگی برنامه منظمی داشته باشد تا بتواند از عمر خویش بهترین بهره را ببرد
ما یک بار فرصت زندگی کردن داریم. سعی کنیم از فرصت کم، بیشترین و بهترین استفاده را بکنیم.
 

جوان، دچار ضعف و نگرانی می‌شود و خود را ناتوان می‌پندارد و احساس می‌کنند که توانایی این را ندارد که زمان و وقت خود را در اختیار خودش بگیرد.
به خودتان باور داشته باشید که می‌توانید فرد منظمی باشید.
 

فردی که از معجزات نظم در موفقیت انسان های بزرگ و شایسته آگاه است و از زیان های بی نظمی آگاهی دارد، این شناخت در وجودش نیرویی بوجود می آورد که او را به سوی نظم به حرکت درمی آورد و سعی می‌کنند تا خود را شبیه آن بزرگان کند. و همانند آنها فرصت را غنیمت بشمارد و از فرصت ها به خوبی استفاده کنند. 
امام علی (علیه‌السلام ) فرمودند : «الفرصة غنمٌ؛(4) زمان و فرصت غنیمت و منفعتی است (که با چیزی قابل معاوضه نیست.) »
 

یک برنامه ریزی خوب، در بطن خودش هدف های اصلی و فرعی را مشخص می‌کند و زمان بیشتری را برای اولویت اصلی خرج می‌کند و زمان کمی را برای امور فرعی می‌گذراد.
اگر برنامه ریزی و اولویت بندی نداشته باشیم، سبب سردرگمی و در نتیجه هدر رفتن زمان و عمر گران مایه می‌شود. این نوشتار را با این شعر به پایان  می رسانم :
همت بلنددار که با همت بلند هر جا روی به تُوسن(اسب وحشی، رام ناشونده) گردون سواره ای
از اهل فکر باش که با دورباش فکر * هم در میان مردم و هم بر کناره ای(5)

پی نوشت
[1] یحیی فیوضات، مبانی برنامه ریزی آموزشی، تهران: نشر ویرایش، 1375.
[2] ره توشه راهیان نور، شماره 272، دفترتبلیغات اسلامی، ص140.
[3] نهج البلاغه، حکمت 2، منتخب میزان الحکمه، محمدی ری شهری، قم: دارالحدیث، ص 403 ح 4984.
[4] محمدی ری‌شهری‌، محمد، میزان الحکمه، قم: موسسه علمی‌فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، 1386، صفحه 403
[5] دیوان صائب تبریزی غزل شمارهٔ ۶۹۰۹