راهکارهایی برای رفع عطش در ماه رمضان

در وعده سحری باید موادی را مصرف کنیم که جاذب آب هستند و قادرند آب بدن ما را تا ساعات طولانی حفظ کنند.
 

با فرا رسیدن ماه رمضان، افراد در تکاپو هستند تا بتوانند با سربلندی این ماه عزیز و مبارک را پشت‌ سر بگذارند. با گرم شدن هوا کمی شرایط روزه‌ داری ممکن است با فراز و نشیب‌هایی همراه باشد که مهم‌ترین آن تحمل تشنگی است، بهتر است بدانید که تشنگی و عطش زمانی بروز می‌کند که آب دفع شده از بدن بیشتر از مقدار جذب آن باشد. اگر در مرحله عطش و تشنگی بدن، کمبود آب جبران نشود، احساس ضعف، خستگی و سردرد ایجاد می‌شود. برای همین باید سعی کرد در این ماه مبارک با رعایت اصولی این مسئله را به خوبی کنترل کرد. در ادامه دکتر محمد هاشمی، متخصص بهداشت عمومی و سلامت جامعه، درمورد رفع عطش در ماه رمضان نکات مهمی را بیان می‌کند.
 

تامین آب بدن یکی از مهم‌ ترین اصول تغذیه‌ای است که این نیاز بدن در همه شرایط سال یکسان است. بدن‌مان برای ادامه حیات و انجام واکنش‌های شیمیایی حیاتی نیاز به آب دارد. در ایام روزه‌داری به‌خصوص زمانی که ماه مبارک رمضان در اواخر فصل بهار و اوایل تابستان قرار می‌گیرد، تامین میزان آب بدن یکی از اصلی‌ترین اهدافی است که یک روزه‌ دار باید در برنامه روزه‌ داری خود لحاظ کند، چراکه در این فصل روزها طولانی‌تر و گرم‌تر است. برای همین تا جایی که امکان دارد افراد باید از سلامت جسمی خوبی برخوردار باشند تا بتوانند فیض کامل از مواهب این ایام ببرند. مقدار آبی که بدن ما نیاز دارد باید در طول شبانه‌ روز به‌ صورت تدریجی دریافت شود اما باتوجه به قواعد شرعی، ما طی ساعات روز مجاز به نوشیدن آب هنگام روزه‌داری نیستیم؛ پس باید بتوانیم آب مصرفی خودمان را در فاصله افطار تا سحر مدیریت کنیم.
 

برای اینکه دچار عوارض ناشی از کمبود آب نشویم، باید مصرف آن را در ماه رمضان به‌ درستی مدیریت کنیم. یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که اکثر افراد در ماه رمضان انجام می‌دهند، نوشیدن فراوان آب هنگام سحری است،  چراکه فکر می‌کنند این روش از عطش طول روز پیشگیری می‌کند. در صورتی که این تفکر درست نیست و باید سحری را مطابق با وعده ناهاری درنظر بگیریم و آب هم باید مطابق همان وعده مصرف شود یعنی بعد از غذا یا قبل از غذا همان مقدار که بدن نیاز دارد، آب نوشیده شود. به روزه‌ داران عزیز این نکته را گوشزد می‌کنم که خوردن آب زیاد (بیش از نیاز بدن) در وعده سحر می‌تواند عوارض احتمالی گوارشی مثل نفخ و اختلال در هضم را به‌ دنبال داشته باشد. 
 

در وعده سحری باید موادی را مصرف کنیم که جاذب آب هستند و قادرند آب بدن ما را تا ساعات طولانی حفظ کنند. مصرف انواع میوه و خوردن سالاد، کاهو و میوه‌های حاوی فیبر فراوان مثل سیب و خیار گزینه‌های مناسبی برای رفع این مشکل هستند، به‌ علاوه از بروز مشکل یبوست هم جلوگیری می‌کنند. مصرف میوه در وعده سحری نه تنها در رفع عطش تاثیرگذار هستند بلکه قند موجود در میوه‌ها در حالت خالص و بدون فیبر هم دیرتر از قندهاى ساده جذب شده که باعث می‌شود فرد دیرتر احساس گرسنگى کند.  از خوردن غذاهای چرب و شور در وعده سحری مثل کله‌ پاچه، حلیم و... اکیدا پرهیز کنید، چون این مواد غذایی باعث جذب آب به داخل دستگاه گوارش می‌شوند و کم‌آبی را برای فرد در پی دارند. برخی‌ها بر این عقیده هستند که این دسته از غذاها قادرند در طول روز انرژی‌شان را تامین کنند اما بهتر است بدانید غذاهای دیگر هم هستند که انرژی بدن را در طول روز حفظ کرده به‌ علاوه از کمبود آب و عطش روزانه جلوگیری می‌کنند. مصرف ادویه و فلفل به‌خصوص غذاهای تند و ادویه‌ دار در ایام روزه‌ داری توصیه نمی‌شود.  
 

وعده افطار ساعتی است که فرد چندین ساعت طولانی کم‌آبی را پشت‌ سرگذاشته، با تشنگی و عطش بسیاری مواجه است. برای همین افراد ممکن است شروع به نوشیدن آب زیاد و خنک کنند در صورتی که این روند بسیار اشتباه است و مشکلات گوارشی زیادی به‌ دنبال خواهد داشت، چرا‌که شیره گوارشی را با خوردن آب و نوشیدنی زیاد رقیق کرده و برای همین نمی‌توان هضم خوبی داشت. با این کار حجم بسیار زیادی از آب را وارد بدن و معده می‌کنیم که وقتی ‌تخلیه شود باعث پدیده‌ای به‌نام دامپینگ (افت قند‌ خون ناشی از ترشح انسولین براثر مقابله با قند بالا رفته خون بر اثر ورود حجم زیاد مواد غذایی به داخل روده)‌ می‌شود. بروز این مشکل باعث افت سریع قند خون شده و فرد را با بی‌حالی، تعریق، دل‌پیچه و علائم سوء‌هاضمه مواجه می‌کند. 
 

برای رفع عطش لازم نیست آب فراوان و خنک هنگام افطار نوشیده شود بلکه با یک نوشیدنی گرم یا ولرم از‌جمله شیر، چای یا سوپ و آش هم می‌توان به‌درستی و بدون آسیب به بدن این عطش را برطرف کرد که به این ترتیب می‌توانیم دستگاه گوارش را برای خوردن وعده‌های اصلی آماده کنیم. 

فاصله افطار تا سحر را باید به تامین آب موردنیاز بدن اختصاص دهیم. در ابتدا توصیه می‌شود آب خالص نوشیده و از نوشیدن انواع شربت‌ها و آبمیوه‌های صنعتی پرهیز شود،  چراکه ممکن است عوارضی به‌ دنبال داشته باشد. آب باید به‌ تدریج مصرف شود و از نوشیدن آب به مقدار زیاد و به‌صورت ناگهانی پرهیز کنید به این دلیل که این کار باعث  سوءهاضمه و مشکلات گوارشی می‌شود. مصرف انواع میوه و سبزیجات علاوه بر خواص متعددی که برای بدن دارند، می‌توانند بخشی از آب موردنیاز را هم تامین کنند.
 

اضافه کردن لیموترش به آب به شرط آن‌ که آنچه می‌نوشیم هنوز آب شیرین باشد و نه آب لیموترش، می‌تواند به رفع عطش ما کمک کند، اما خوردن لیمو‌ترش به تنهایی می‌تواند به مخاط معده آسیب بزند.
 

نوشیدن چای نمی‌تواند جایگزینی برای آب باشد چراکه چای خاصیت «مدر» یعنی ادرارآور دارد و قسمت قابل‌ملاحظه‌ای از آن از طریق دستگاه کلیوی دفع می‌شود، به‌ همین دلیل نوشیدن چای به‌خصوص چای کم‌ رنگ به‌عنوان آغازگر افطار و گشودن روزه می‌تواند مفید باشد؛ اما اگر بخواهیم آب مورد نیاز بدن را با چای جبران کنیم کار درستی نیست. ‌علاوه بر آن، چای پررنگ می‌تواند در افزایش عطش نقش بسزایی داشته باشد. 
 

نوشیدنی‌هایی مانند خاکشیر و تخم‌شربتی با شیرینی بسیار کم یا بدون شیرینی در ساعات سحری توصیه می‌شود. دانه‌های خاکشیر می‌توانند آب را درون خود نگه دارند و به‌ تدریج آن را به بدن تحویل دهند در نتیجه نیاز بدن را به مدت طولانی‌تر نسبت به آب تامین می‌کنند. تخم شربتی هم مانند خاکشیر با نگه داشتن آب درون خود باعث می‌شود، فرد دیرتر احساس تشنگی کند. اما باز هم تاکید می‌شود بدون شکر یا با شیرینی کم مصرف شوند. 

منبع: مجله سیب سبز