سبک زندگی غذایی در ماه رمضان (بخش سوم)

از دیدگاه طب سنتی، بهترین وقت خواب، زمانی است که غذا در معده کاملا هضم شده و از معده خارج و به روده وارد شود. بنابراین، باید سعی کنید که بعد از صرف سحر، نخوابید.
 

مصرف همزمان میوه و آب ممنوع: اکنون، بعد از استراحتی کوتاه و نماز، و تناول وعده غذایی افطار و یا شام، حداقل "دو ساعت" بعد از صرف غذای افطار و یا شام، باید برای تامین آب و رفع تشنگی در طول روز، از "شربت های خنک" و "میوه های آبدار" استفاده کنید. فاصله بین افطار تا سحر، بهترین زمان برای جبران آب بدن است. اصلا روی تامین آب بدن در هنگام سحر، حساب باز نکنید. البته مصرف "همزمان" میوه و آب، اصلا، توصیه نمی شود. روزه داران باید، آب و مایعات کافی و نیز میوه های آبدار در فاصله بین افطار و شام تا سحر، بنوشند تا از ایجاد عوارض احتمالی بر کلیه ها، پیشگیری شود. البته بهترین شاخص ارزیابی مصرف مایعات، "رنگ ادرار" است که باید به رنگ روشن، و نه "تیره" باشد.

نوشیدنی ها و آب، دو ساعت بعد از شام: شربت آبلیمو عسل، شربت "خاکشیر و تخم شربتی"، شربت آلبالو، شربت گیلاس، سکنجبین و شربت "گلاب بیدمشک زعفرانی" و ماء الشعیر طبی، از نوشیدنی های مفید، و مفرح قلب و تقویت اعصاب، در ماه رمضان، محسوب می شوند. همچنین، برای گرم مزاجان، پیشنهاد می شود، خاکشیر را با کاسنی و گلاب، استفاده نمایند. اصولا زمان صحیح نوشیدن آب و دیگر مایعات، نیم ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از پایان غذا است. همچنین مصرف آب و مایعات با میوه ها، بسیار مضر بوده و موجب "خلط ناصالح" و مولد بیماری است.

مصرف میوه ها شب قبل از خواب: میوه های تابستانی آب دار، در فاصله افطار تا سحر در کنار مصرف مواد غذایی فیبردار، حرکات دودی روده را تقویت کرده و "خشکی مزاج" و یبوست دستگاه گوارش، را بر طرف می کند. میوه هایی مثل: هندوانه، طالبی، خربزه، زردآلو، گیلاس، هلو، شلیل قرمز، موز، سیب، گلابی، انار شیرین و. ..، از میوه های بسیار مفید در فاصله بین شام تا سحری، می باشند. از خوردن همزمان چند نوع میوه پرهیز کنید که مضر است. زیرا برخی میوه ها طبیعت گرم (خربزه، انبه، موز، انجیر و انگور) و برخی طبیعت سرد (هندوانه، خیار، آلبالو، کیوی) دارند. همچنین برخی میوئه ها، زود هضم (خربزه) و برخی دیگر دیر هضم (موز و هلو) هستند.

زمان صحیح مصرف میوه در طب اسلامی: پس با توجه به این که، باید مایعات (آب و نوشیدنی ها) مورد نیاز بدن را حداقل دو ساعت بعد از افطار میل کنید و از طرفی، میوه را همراه با مایعات نخورید، پس زمان مناسب برای خوردن میوه، قبل از خواب و یا "یک و نیم ساعت" قبل از نوشیدنی سحری می باشد.

از دو میوه قرآنی غافل نشوید: همچنین از دو میوه قرآنی (انجیر و زیتون) که خدواند به آن قسم یاد کرده است (و التین و الزیتون)، نیز در وعده سحر، افطار و شام، غافل نشوید. برای جبران کم خونی و کاهش قند خون در وعده سحری و شام، حتما از روغن زیتون و انجیر، استفاده کنید. زیتون و روغن آن، از جمله میوه های مفید برای سلامتی قلب و عروق، است. مصرف منظم روغن زیتون، منجر به افزایش کلسترول خوب (HDL) و کاهش کلسترول بد (LDL) و کاهش وزن و جلوگیری از چاقی، می شود. همچنین انجیر، از مواد معدنی کلیدی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و. .. تشکیل یافته است و منبع خوبی از "فیبر" می باشد که می تواند علاوه بر حفظ سلامت دستگاه گوراش و روده ها، سطح قند خون را نیز در حد نرمال، حفظ کند. در ضمن انجیر، یک میوه قلیایی است که PH بدن را در محدوده نرمال حفظ می کند و اثر اسیدهای مضر تولیدشده در معده را در طول روزه داری و گرسنگی، را خنثی می کند.
 

ارزش اصلی خواب شب، برقراری دوباره تعادل میان "مراکز عصبی" بدن، است، بی خوابی نیز مطمئنا عملکرد دستگاه عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. از دیدگاه طب سنتی خواب متعادل و به اندازه، موجب افزایش رطوبت بدن، می شود. و بی خوابی طولانی نیز، "خشکی بدن" را به دنبال دارد. از دیدگاه طب و مطالعات جدید، متوسط خواب باید بین 6 تا 8 ساعت باشد و نباید از 10 ساعت بیشتر باشد.
روزه داران محترم، برای جبران کم خوابی شبانه در ماه رمضان، از خوابیدن بعد از نماز ظهر و عصر، به عنوان بهترین گزینه برای استراحت و تجدید قوا، بهره گیرند.
به طور کلی هنگام خواب باید "نور" در اتاق وجود نداشته باشد، برای خوابیدن در روز، و تجدید قوای روزه داران، استفاده از پرده های ضخیم، مفید خواهد بود. زیرا نور خورشید، مانع از ورود مغز به مرحله خواب می شود، و در شب، نیز حتی اگر برخی از افراد عادت به استفاده از "چراغ خواب" دارند، باید نور آن بسیار کم باشد.
و اما این که فاصله بین خوابیدن و افطار و شام، چقدر باشد، بستگی به نوع غذای مصرفی دارد. البته خواب با شکم پر و بلافاصله پس از افطار یا سحر، توصیه نمی شود. از دیدگاه طب سنتی، بهترین وقت خواب، زمانی است که غذا در معده کاملا هضم شده و از معده خارج و به روده وارد شود. زیرا معده انسان در طی خواب، فعالیت ندارد ولی روده در طی خواب به فعالیت خود ادامه می دهداما به طور متوسط، "دو ساعت و نیم تا سه ساعت" طول می کشد تا غذا به طور کامل از معده، خارج شود. آن گاه، وقت خواب است. همین مساله در مورد "خواب بعد از سحری" نیز، صدق می کند. بنابراین، باید سعی کنید که بعد از صرف سحر، نخوابید و یا فاصله زمانی گفته شده را رعایت کنید.
 

آب، نمک و روغن، شاه کلید تغذیه سالم در ماه رمضان: اگر آب و نمک و روغن مصرفی سفره، در وعده های سحر، افطار و شام، سالم باشد؛ اصلی ترین موارد تامین سلامتی در ماه رمضان، رعایت شده است. آب، باید بدون کلر و مواد افزودنی باشد (آب لوله کشی ممنوع؛ حداقل، بجوشانید و بعد بنوشید. آب های "معدنی" موجود در بازار نیز، ممنوع. زیرا، برای نگهداری آب در بطری ها، در مدت یکسال، به آن افزودنی هایی را، اضافه می کنند). و اما روغن های خوب و سالم، عبارتند: روغن کنجد، روغن زیتون، روغن زرد گاوی. و در کنار نمک "ید دار" که در پخت و پز، استفاده می کنید، حتما "نمک دریا" و نمک معدنی در قبل و بعد از غذا، فراموش نشود که طبق احادیث، دوای "هفتاد درد" و سنتی اسلامی، می باشد.
 

غذا را خوب بجوید تا هم زودتر سیر شوید و هم، هضم و جذب آن کاملتر انجام شود. تعداد مناسب جویدن لقمه در دهان، چهل مرتبه، گفته شده است. پرهیز از مصرف همزمان غذاهای ناسازگار: در وعده سحر و شام، غذاهای ناسازگار را هم زمان، نخورید. زیرا، برخی مواد غذایی وقتی هم زمان با برخی غذاهای دیگر خورده شوند، بیشتر ضرر می رساند تا سود و منفعت. مثل: خوردن ماست همراه با (گوشت، ماهی، پنیر، ترشی، باقلا)؛ خوردن تخم مرغ همراه با ماهی؛ خوردن شیر همراه با (ماهی، مرغ، ترشی، میوه و بویژه خربزه). همچنین مصرف: خربزه با عسل، انگور و کله پاچه، سرکه با حلیم، چای با هندوانه، با هم ممنوع است. خوردن همزمان این غذاها و تجمع آن در معده، ممنوع و موجب بیماری های گوناگون در دراز مدت، خواهد شد. به عنوان مثال، استفاده از "ماست در کنار وعده افطار و شام"، که امروزه نیز بسیار شایع است، باعث فساد غذاهای گوشتی شده و موجب تولید "سوداء" در بدن، می شود.
 

توصیه کلی به افرادی که اطلاعات کافی از اصول تغذیه سالم در طبّ سنّتی دارند؛ این است که مصرف گوشت را در ماه مبارک کاهش دهید و با غذاهای مناسب کمبود آن را جبران کنند امّا سایر افراد (یعنی در واقع اکثریت افراد) بهتر است مصرف متعادل آن را ادامه دهند. این امر به ویژه در افرادی که سابقه کم خونی، ضعف و یا افت فشارهای مکرّر را دارند اهمیت دوچندانی می یابد. بهترین گوشت برای مصرف معمول، گوشت گوسفند است. مصرف گاهگاهی آبگوشت، کله پاچه و سیراب شیردان هم می توانند گزینه های مناسبی باشند. افراد سردمزاج می توانند گوشت شتر را نیز در برنامه غذایی خود بگنجانند.
فراموش نکنید که مصرف گوشت های سردمزاج مانند مرغ هورمونی بازار، ماهی و گاو، بویژه در وعده سحری عملا ضعف بدنی روزه دار را افزایش می دهند.
همچنین، خوردن ماست در کنار هرگونه غذای دارای گوشت قرمز یا سفید، ممنوع می باشد. چرا که خوردن ماست، همزمان با گوشت، روده ها را هلاک می کند. همانگونه که خوردن میوه، همزمان با شیر، معده را هلاک می کند، اگر هوس ماست و دوغ کم نمک، کردید با حذف آن در وعده سحر، و با حفظ فاصله از افطار در طول شب، بخورید. مصرف زیاد لبنیات در ماه مبارک، به همراه کاهش آب بدن بر اثر روزه داری، احتمال ایجاد سنگ های مجاری ادراری را بسیار افزایش می دهد.

منبع : farsnews.com